Wat is bindingsangst?
Mensen met bindingsangst zijn bang om tot verbondenheid te komen met een andere persoon. Ze zorgen er op de een of andere manier voor dat er geen intimiteit kan ontstaan en een relatie zich dus niet ten volle kan ontwikkelen. De angst om afgewezen te worden, ligt hierbij aan de basis. Door de partner op afstand te houden en op die manier geen werkelijk engagement aan te gaan, zorgen ze ervoor dat ze niet afgewezen kunnen worden.
Basis in de kindertijd
De oorzaak van bindingsangst kan vaak teruggevonden worden in de kindertijd. Als je opgegroeid bent in een gezin waar je ouders emotioneel niet beschikbaar waren, waar moeilijk over gevoelens gepraat werd of waar veel spanningen waren, heb je als kind vaak ervaren dat het niet veilig is om gevoelens te uiten of kwetsbaarheid te tonen. De ander ‘was er niet’ als het nodig was en als reactie daarop heb je besloten dat je enkel op jezelf kan rekenen. Om ontgoocheling en hartzeer te vermijden, doe je voortaan geen beroep meer op anderen, maar trek je zelf je plan. Je neemt namelijk liever emotioneel afstand, in plaats van de verbinding aan te gaan.
Om ontgoocheling en hartzeer te vermijden, doen ze geen beroep op anderen, maar rekenen ze enkel op zichzelf Ook (traumatische) verliessituaties kunnen de oorzaak van bindingsangst zijn. Een ernstige ziekte of het overlijden van een ouder kan ervoor zorgen dat je je emotioneel afschermt, uit angst om opnieuw een dergelijk verlies te moeten meemaken.
Annelies, 26 jaar, verloor haar papa toen ze 10 jaar was
“Ik zou me zo graag willen binden, maar ik kan het niet. Ik heb heel veel angst om iemand te verliezen. Ik heb een constante alertheid naar de dood toe. Ik moet dat emotioneel afblokken. Als ik dat niet doe, word ik angstig. Ik krijg het niet meer over mijn lippen om tegen iemand te zeggen: ‘Ik zie je graag.’ Ik krijg dat niet meer gezegd sinds papa gestorven is.”
De mate van bindingsangst kan sterk verschillen tussen mensen, net als de manier waarop het tot uiting komt. Wel leidt het tot een aantal typische interactiepatronen in een relatie. Maar ook voor er sprake is van een relatie, kan je bepaalde kenmerken van bindingsangst herkennen.
Bindingsangst in relaties
Mensen met bindingsangst houden vaak de controle over de relatie. Ze bepalen zelf hoe vaak ze hun partner zien, hoe snel of langzaam alles gaat, hoe ver de intimiteit gaat, hoe frequent ze seks hebben … Ze hebben nood aan voldoende eigen ruimte en tijd en zijn niet snel bereid hierin toegevingen te doen. Dat komt omdat ze zich in een relatie snel verstikt voelen. Bindingsangst komt vooral tot uiting wanneer de ander te dichtbij komt of wanneer de relatie ‘reëel’ wordt.
Steven, 50 jaar
“Ik ken Petra al vijf jaar en we zijn close met elkaar. Het is meer dan vriendschap. We hebben ook seks. Toch wil ik niet uitspreken dat het een relatie is. Ik zie een relatie als een verlies van vrijheid, als keuzes maken en als een enorme verantwoordelijkheid. Dat beangstigt en benauwt mij. Als ik even verliefdheid voel, dan duw ik dat weg. Dan zeg ik tegen mezelf: ‘Nee, nee, dat mag ik niet voelen.’
“Ik zie een relatie als een verlies van vrijheid en dat beangstigt mij. Als ik verliefdheid voel, duw ik het weg, terwijl ik het zo graag wil!” Ik wil eigenlijk op elk vlak mijn vrijheid behouden. Samenwonen zal er voor mij nooit inzitten, dat zou ik niet kunnen. De idee om bijvoorbeeld geen seks meer te hebben met anderen benauwt me, terwijl ik in de praktijk eigenlijk wel trouw ben. Ik denk steeds: misschien kom ik nog wel iemand anders tegen, die beter en knapper is en beter bij me past. Die mogelijkheid wil ik precies altijd open laten.”
Het patroon van aantrekken en afstoten is vaak de dynamiek in relaties waarin bindingsangst speelt. Ze verlangen enerzijds erg naar verbondenheid, maar als er meer intimiteit is, is dat erg beangstigend en creëren ze opnieuw afstand.
Steven, 50 jaar
“Nu Petra me gezegd heeft dat ze iemand anders ontmoet heeft met wie ze een relatie aangegaan is, voel ik me heel slecht. Voor de eerste keer voel ik me echt eenzaam. Ik ben in de war en vraag me af: waarom heb ik het steeds tegengehouden? Waarom ben ik er niet op ingegaan? Nu zie ik plots de positieve kanten van Petra, terwijl ik me in een relatie steeds blind staar op de negatieve zaken. Ik stel zulke hoge eisen aan een partner, dat het bijna absurd is.
Eigenlijk had ik de macht in de relatie, want ik bepaalde hoe vaak we elkaar zagen en hoe ver het kon gaan. Nu heeft Petra de macht. Ik zou willen dat ze voor mijn deur staat en me nog een kans geeft. Zoals het nu voelt, zou ik die kans met beide handen grijpen. Maar als ze er werkelijk zou staan, weet ik niet of ik het zou kunnen ...”
Bindingsangst in datingsituaties
Bewust en onbewust gebruiken ze strategieën om een relatie of intimiteit uit de weg te gaan Ook vooraleer er sprake is van een relatie kan bindingsangst optreden. Hoe zorg je er het beste voor dat je niet afgewezen wordt? Wel, door geen enkele relatie aan te gaan, natuurlijk. Daartoe wenden personen met bindingsangst (onbewust) allerlei strategieën aan. Enkele voorbeelden die ik regelmatig bij Altero tegenkom:
Annelies, 26 jaar
“Als ik verliefd ben, durf ik geen oogcontact te maken. Ik ga me eerder afwenden. Dan ben ik alleen op mezelf aangewezen en ben ik volledig verantwoordelijk voor mijn eigen (on)geluk. Als je een relatie aangaat, draagt de ander ook bij aan je geluk of ongeluk en dat vind ik heel beangstigend.”
Het eisenlijstje waaraan de potentiële partner moet voldoen kan zo lang zijn, dat geen enkel sterfelijk wezen eraan kan beantwoorden. Ofwel worden de negatieve kanten van de mogelijke partner zodanig overbelicht, dat de positieve kwaliteiten steeds in de schaduw komen te staan.
Annelies, 26 jaar
“Op het vlak van liefde geraak ik niet verder dan vlinders in mijn buik. Dan neemt de ratio het over. Ik wil wel een relatie, maar als iemand te kort komt, duw ik hem weg. In mijn hoofd maak ik onmiddellijk een lijstje met alle nadelen.”
Soms worden ze ook enkel verliefd op partners die onbereikbaar zijn of waarvan ze rationeel beseffen dat het geen ‘goede’ partner is. In dat geval voelt het veilig aan, want ze beseffen dat het toch nooit tot een relatie kan komen.
Steven, 50 jaar
“Ik ben ooit een keer echt verliefd geweest, maar die persoon had een relatie en was dus eigenlijk onbereikbaar.”
Annelies, 26 jaar
“Het lijkt alsof ik enkel verliefd kan worden op mannen met wie een reële, gezonde relatie niet mogelijk is. Ik val vaak op types die zich niet laten kennen, die mysterieus blijven. Zo heb ik onlangs Wout leren kennen, maar dat is niemand voor mij. Ik kan er niet op bouwen. Ik wil iemand die mij stabiliteit geeft en niet iemand die mijn angsten nog vergroot. We zaten bovendien intellectueel op zo’n verschillende golflengte, dat het nooit zou lukken. Vorige week heb ik een one night stand gehad. Het voelde veilig aan, omdat hij een vriendin heeft. Het kan dus nooit iets worden tussen ons.”
Kan jij je ook vinden in de verhalen van Steven en Annelies of ken je iemand die zich zo gedraagt? Vertel het ons in een reactie onder dit artikel.
Auteur: Ilse Reynders
0 reacties