Deel via

Belgen wereldkampioen filerijden, maar betalen om files weg te werken? Ho maar!

November 2015
Een van de grootste problemen waarmee België al vele jaren te kampen heeft, is het enorme aantal verkeersfiles. Die vele honderdduizenden auto’s die dagelijks kilometers lang staan aan te schuiven, veroorzaken niet alleen aanzienlijke economische- en milieuschade, maar doen ook de gezondheid geweld aan door de massale uitstoot van schadelijke uitlaatgassen en fijn stof. SenNet columnist Jan Schils geeft duiding bij het mobiliteitsprobleem.

Internationaal berucht

/103/Inzicht/file.jpgVolgens het Amerikaanse verkeersinformatiebureau Inrix, dat wereldwijd verkeersdata verzamelt en analyseert, is de fileproblematiek in Belgie ernstiger dan in de andere landen van Europa en Noord-Amerika. De toestand in en rond Brussel en Antwerpen (denk aan 20 jaar ruzie maken over de Oosterweelverbinding) zijn daarbij de absolute uitschieters. Deze twee steden hebben de kwalijke reputatie dat zij zelfs Londen, Parijs en New York achter zich laten. België wordt dan ook de wereldkampioen in het filerijden genoemd, een titel om allesbehalve trots op te zijn.

Hardnekkig mobiliteitsprobleem

Naast de bestuurders die elke dag het plezier meemaken om in de file te staan, is ook het bedrijfsleven het slachtoffer van het mobiliteitsprobleem. Bedrijven ontvluchten steeds vaker de stedelijke omgevingen en vestigen zich in landelijke industriezones om het dagelijkse verstikkende verkeer te vermijden. De files kosten het bedrijfsleven jaarlijks honderden miljoenen euro’s, en beterschap is nog niet in zicht. Geen wonder dat het geduld van  vele bedrijven op raakt.

Politiek faalt

Iedereen is het ermee eens dat het fileprobleem dringend aangepakt moet worden. Maar de (politieke) wil om het probleem ten gronde op te lossen, ontbreekt, meent onze columnist Jan Schils. Of anders gezegd, je merkt er weinig van.

Een geïntegreerd systeem van openbaar vervoer kan een oplossing zijn voor de vele filesElke nieuwe Vlaamse minister van mobiliteit (nu Ben Weyts) zegt maatregelen aan te brengen om komaf te maken met de files. Het Vlaams Verkeerscentrum werkt nu echter in opdracht van Weyts aan een zoveelste studie naar de capaciteitsgrens van het wegennet en structurele files. Daarna zullen wegenbouwkundige aanpassingen gezocht worden om het verkeer op die knelpunten opnieuw vlot te laten verlopen. Studie, na studie, na studie … Terwijl al lang bekend is wat er echt had en zou moeten gebeuren, namelijk de dagelijkse vloedgolf van honderdduizenden auto’s geleidelijk verminderen door een geïntegreerd systeem van openbaar vervoer. Een systeem waarbij trein-, tram-, metro- en busverkeer op een slimme manier op elkaar wordt afgestemd zoals in vele andere landen. Maar helaas, net op dat vlak faalt de Belgische, federale en lokale politiek al tientallen jaren schromelijk.

Weyts plant voor de komende jaren wel trajectcontroles langs nog eens 26 drukke ongevalsgevoelige Vlaamse gewestwegen om de maximumsnelheid te doen respecteren. Vooral in de Antwerpse Kempen en Zuid-West-Vlaanderen staan er heel wat controles gepland. De exacte timing hangt vooral af van de betrokken gemeentebesturen, die de trajectcontroles mee moeten financieren. Verschillende gemeenten hebben echter al laten weten daarvoor geen geld te hebben.

Oorzaken van het fileleed

Om de files te bestrijden, moet eerst de oorzaak ervan duidelijk zijn. Dan pas kunnen de nodige voorstellen worden gedaan. Maar daar begint de onenigheid al. Er kunnen een heleboel zaken aangewezen worden als schuldige, onder andere:

Veel ergernis over rijgedrag 

Verkeersorganisatie VAB stelde aan 2000 Belgen de vraag ‘Aan welke verkeersinbreuken erger jij je het meest?’.
Wat blijkt?

Te snel rijden, de richtingaanwijzer niet gebruiken en bumperkleven (tekort op de voorligger rijden) zijn de meest voorkomende bronnen van ergernis. Ook nog snel door het oranje licht rijden voor het rood wordt en niet stoppen voor voetgangers op het zebrapad, vervolledigen deze top 5. Op het lijstje staat verder: langer dan nodig op de linker- of middenstrook van een snelweg rijden, steeds wisselen van rijstrook om sneller vooruit te geraken, foutief parkeren waardoor het verkeer wordt gehinderd, te laat invoegen waardoor de andere automobilist al dan niet bruusk moet afremmen en voorrang aan rechts enkel geven als de ander die afdwingt.

  • Groot aantal ongevallen (o.m. op de Brusselse Ring)
    Vaak wordt met de vinger gewezen naar vrachtwagenchauffeurs als grootste schuldigen voor de vele ongelukken. De statistieken tonen aan dat dat gedeeltelijk klopt, omdat chauffeurs vaak roekeloos of veel te snel rijden, en inhalen waar dat niet is toegestaan. Maar ook  tal van automobilisten halen gewaagde manoeuvres uit waardoor medeweggebruikers en vrachtwagens in de problemen geraken of erger. Na een ongeval veroorzaken nieuwsgierige automobilisten daarnaast vaak ook nog eens een kijkfile.

  • Slechte staat van de wegen
    Op veel plaatsen is de staat van de openbare weg slecht, tot erbarmelijk te noemen. Scheuren, kuilen, oneffenheden zijn schering en inslag op de secundaire wegen, maar ook veel te vaak op de autowegen.  Rij maar eens de grens over naar Frankrijk, Duitsland en Nederland, je hebt het gevoel op wegen te rijden effen als biljartlakens.

  • Alcohol en drugs
    Ondanks de strengere wetgeving, mag worden gesteld dat de tolerantie nog steeds te groot is voor alcoholgebruik in combinatie met een te hoge snelheid, zowat de belangrijkste oorzaak van verkeersongelukken in dit land. Het excuus dat de politie over onvoldoende mankracht beschikt en de overheid over onvoldoende geld om de controles drastisch uit te breiden, is ronduit onaanvaardbaar.

  • Wegenwerken
    Een groot aantal ongelukken en files wordt veroorzaakt op plaatsen waar wegenwerken bezig zijn, al dan niet met slechte signalisatie. Geregeld rijdt er eens een vrachtwagen in op de file, raken automobilisten van de wijs en in paniek door gebrekkige signalisatie of onduidelijke wegmarkeringen, met alle gevolgen van dien.

Tegen tolwegen en rekeningrijden

Iedereen wil af van de files, maar niemand wil ervoor betalenWanneer de Belgen wordt gevraagd hoe zij de files willen oplossen, blijkt uit enquêtes (o.m. van het onderzoeksbureau Multiscope) dat de grote meerderheid tegen oplossingen is die zij in haar portemonnee voelt. Zo gaat maar 3% akkoord met tolwegen, die nochtans (zoals in Frankrijk) aantonen het fileprobleem voor een deel te kunnen oplossen. Anderzijds vindt meer dan de helft van de Belgen dat buitenlanders wel moeten betalen voor het gebruik van de Belgische wegen. Een riante meerderheid van 78% wijst ook rekeningrijden (betalen per gereden kilometer) voor personenwagens categorisch van de hand.

Alleen geld telt

/103/Inzicht/bord.jpgSpitsmijden, d.w.z. niet rijden tijdens de spitsuren in ruil voor een vergoeding, ziet meer dan de helft van de ondervraagden dan weer wel zitten. Maar de beweegreden daarvoor blijkt niet het oplossen van het fileprobleem, maar het feit daarvoor geld te krijgen … Toch ziet de politiek deze oplossing niet zitten. Toen de Vlaamse socialisten (SP.a) onlangs voorstelden om automobilisten die de spitsuren mijden, te belonen met 140 euro per maand, werd het idee door de Vlaamse regeringspartijen (CD&V, NVA en Open VLD) weggehoond als ‘onrealistisch, onhaalbaar, waanzinnig’ enz. Proefprojecten in Nederland tonen inmiddels wel aan dat het voorstel op zijn minst gezegd nader onderzoek waard is.  

Auteur: Jan Schils

6 reacties

fb4541
Veelvuldig contact, van alle mogelijke nationaliteiten en gedurende vele jaren, heeft me geleerd dat wij inderdaad een bekrompen volkje zijn.
Een mooi voorbeeld speelt zich af in mijn eigen gemeente: Kontich. Het gemeentebestuur doet sinds enkele maanden pogingen om het doorgaand verkeer zodanig te kanaliseren dat het dorpscentrum een beetje "gespaard" word. Dat brengt uiteraard mee dat je al eens een straatje moet omrijden om op je bestemming te geraken. Resultaat: er word al de ganse periode gezaagd dat het geen naam heeft: veruit de meest gebruikte woorden zijn "ik" en "mijn". Er bestaat zelfs al een beweging met de dramatische naam "SOS Kontich". Al goed dat de Hollanders dat niet weten, ze zouden nog veel harder lachen met die domme Belgen. En gelijk hebben ze.

Groeten,
Frans Bruelemans
2/11/15 18:10 REAGEER
daanbruylandt
In dit land wordt de automobilist doorlopend opgelicht.
De overheid neemt wél gretig taksen aan: rijtaks, taks op de (verplichte) verzekering, taks op brandstof, taks op de (aankoop van de) auto zelf, én taks op de centjes die gebruikt werden voor de aankoop van de auto.
En de overheid laat alsmaar meer auto's toe op het bestaande wegennet. De (duur) betalende automobilist met dus de bestaande wegen delen met altijd meer nieuwe weggebruikers-belastingbetalers.
Als er meer reizigers met de trein reizen, worden er wagons meer aangehaakt, als er meer (betalende) automobilisten op de weg komen, worden er geen wegen bijgelegd.
Misschien moet het aantal auto's op onze wegen beperkt worden, of, als we dan toch minder en minder moeten autorijden, moet een gedeelte van de verzamelde taks kwijtgescholden / terugbetaald worden.
2/11/15 18:46 REAGEER
André
Dat ze de buitenlanders doen betalen om onze wegen te gebruiken , maar spijtig genoeg kunnen ze nog de boeten niet innen van de buitenlanders .het transitverkeer verslijt de wegen en wij moeten ervoor opdraaien , in andere landen betelen wij als vreemdeling ook tol op de autowegen , kunnen ze dat hier niet met de moderne communicatie die nu bestaat ?Ik zou zeggen doen en zo hebben ze direct geld voor het onderhoud van de wegen .
3/11/15 07:08 REAGEER
André
Dat ze tol vragen om op de autostrade te rijden en het zwaar vervoer verplichten van de autostrade te gebruiken , juist de dichtste afrit nemen waar ze moeten leveren gelik in de andere landen , maar ja , hier kunnen ze nog geen boete innen aan de buitenlanders die te snel rijden .Het is gemakkelijker de Belg zelf op alle mogelijke manieren uit te zuigen met nepbelastingen . De buurlanden moet denk ik goed lachen met ons .
3/11/15 07:17 REAGEER
aronjaco
België fileland , kom zeg maar Brussel en Vlaanderen. Inderdaad , mensen worden hier betaald om met gesubsidieerde auto's rond te rijden , de bedrijfswagens bv.. Dat plaatje kost ons jaarlijks zo'n 4 à 5 miljard euro , of zo'n 10% van het beschikbare budget . Begin maar eens met dat af te schaffen en een deel van het fileprobleem is al opgelost.
Bovendien , iedereen moet op zelfde tijd ongeveer op het werk zijn , Dus met zijn allen de auto in op ongeveer dezelfde tijdstippen. Spreiding van aanvangs- en eind uur zou ik zo zeggen. Openbare en andere diensten , die werken dan met personeel waarvan een deel een grote afstand dient af te leggen tss. woon- en werkplaats . Ook daar zijn oplossingen voor , zeker in openbare diensten . Stel mensen tewerk dicht bij hun woonplaats . Thuiswerk is ook zoiets dat gestimuleerd dient te worden . De voordelen aan dat ltste. verbonden zijn legio. En dan , die ongevallen met filevorming tot gevolg ; discipline in het verkeer is een absolute must ; dus aanpakken die zaak , de pakkans sterk verhogen. De kosten van dat ltste. , wel dat is nihil aangezien de baten veel groter zullen zijn op alle vlakken.Wel dient dat gekoppeld te worden aan verbetering van de wegen en de signalisatie. Heel veel werk aan de winkel dus. Bovendien , i.p.v. auto's te sponseren , kan de overheid beter het openbaar vervoer gratis aanbieden met daaraan verbonden enkele verplichtingen , zoals , binnen een bepaalde afstand verplicht openbaar vervoer te gebruiken, fiets of ander milieuvriendelijk alternatief.
Het grote probleem bij dit alles is dat onze politici daar allemaal geen electoraal voordeel inzien en dus tegelijk gaan voor populistisch gedrag i.p.v. rationeel gedrag. Dat mett uitzondering voor het verhogen van de belastingdruk zoals we allemaal weten.
3/11/15 10:29 REAGEER
Tiltje
e. demont,
Doe zoals in Frankrijk. Vrachtwagens rechts van de baan laten rijden + betalen voor de autosnelwegen door iedereen die er op rijdt, zowel wagens als vrachtwagens!
15/02/16 19:35 REAGEER

Login Registreer

Jan Schils

Columnist
Columnist
Column Jan Schils
Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.

Meer artikels van Jan Schils

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels