Wat is verlatingsangst ?
Mensen met verlatingsangst hebben, in tegenstelling tot mensen met bindingsangst, een sterke wens om zich te verbinden met een partner. Die sterke wens gaat tegelijk gepaard met een enorme angst om verlaten te worden, niet meer graag gezien te worden. Waar ‘vermijders’ het nodig hebben om afstand te nemen in de relatie, zijn ‘vastklampers’ net enorm bang dat hun partner afstand neemt. Ze zijn vaak geneigd om zich snel te hechten aan de ander, zeer veel te investeren in de partner en in de relatie om niet alleen te zijn. Dat maakt hen immers angstig en onrustig.
Basis in de kindertijd
Overbeschermende ouders kunnen verlatingsangst in de hand werkenNet zoals bij bindingsangst, is het mogelijk dat verlatingsangst geworteld zit in je ervaringen van je kindertijd. Ouders die emotioneel niet beschikbaar zijn of zelf heel angstig in het leven staan, kunnen ervoor zorgen dat hun kinderen opgroeien met het gevoel dat ze niet bij hen terecht kunnen. Door de onzekere, of net autoritaire houding van de ouders, worden ze vaak overbeschermd en krijgen ze te weinig ruimte om zich te ontplooien tot weerbare jongvolwassenen.
Verliessituaties kunnen ook hier de oorzaak zijn. Een scheiding, ernstige ziekte of overlijden van een ouder kunnen een rol spelen in de latere hechtingsrelatie met de partner.
Lieve, 49 jaar
“Ik heb het gevoel dat ik tekort ben gedaan als kind. Ik ben een nakomertje. Mijn moeder zei altijd ‘Lieve, dat is ons vondelingske’. Ik heb dat altijd een rare uitspraak gevonden. Ik voelde me daardoor ongewenst. Papa zei me wel altijd dat ik gewild was, maar met moeder heb ik nooit een goede band gehad. Ik ben altijd overbeschermd geweest. Ik heb ook niet mogen studeren want ze zeiden dat ik dat ik dat toch nooit zou kunnen, terwijl mijn zussen en broers wel verder gestudeerd hebben. Mijn zelfvertrouwen en zelfbeeld waren eigenlijk van kindsaf al zeer laag”.
Thijs, 36 jaar
“Toen ik 7 was, zat ik middenin de vechtscheiding van mijn ouders. Ik heb één relatie gehad in mijn jeugd, op mijn 17de. Mijn vader is enkele jaren nadien overleden op zijn 56ste. Toen ben ik heel veel gaan reizen. Al mijn geld, verlof en overuren spaarde ik op om te reizen. Hier en daar had ik wel een vakantielief, maar een échte relatie ben ik niet meer aangegaan. Ik heb me toen eigenlijk bewust afgesloten van een relatie omdat ik te bang was weer iemand kwijt te spelen. Achteraf gezien lijkt al dat reizen wel een vlucht te zijn geweest.”
Een laag zelfbeeld komt vaak voor bij mensen met verlatingsangst. In hun latere relaties hebben ze steeds bevestiging nodig en ze voelen zich onmiddellijk afgewezen als hun partner niet meteen de nabijheid zoekt die zij graag zouden willen. Hoe dit concreet tot uiting kan komen in relaties lees je in de voorbeelden hieronder.
Verlatingsangst in de praktijk
Vanuit hun onzekerheid en laag zelfbeeld zijn mensen met verlatingsangst vaak geneigd zich snel in een relatie te storten, om dan continu bevestiging te zoeken bij de partner. Ze investeren (te) veel in die relatie en hebben dan ook vaak het gevoel dat de balans van geven en nemen niet in evenwicht is. Ze hebben niet geleerd om op te komen voor hun eigen behoeften en weten te weinig hun eigen grenzen te bewaken.
Lieve, 49 jaar
“Ik durf niet voor mezelf op te komen omdat ik ben bang mijn partner kwijt te raken. Als iemand op mij verliefd wordt, denk ik altijd: ‘Ik heb nu eindelijk iemand, ik mag niet moeilijk doen’. Ik heb me altijd al weggecijferd, in mijn huwelijk ook. Enerzijds vind ik dat mijn partner ook moeite moet doen, anderzijds ben ik zo bang om te verliezen. Ik doe dan ook alles voor die man om hem maar niet te verliezen. Ik laat alles toe in een relatie en stel eigenlijk geen grenzen.”
Ken, 34 jaar
“Ik geef snel heel veel in relaties. Zo heb ik bijvoorbeeld voor mijn laatste partner een auto gekocht, ook al waren we nog niet zo lang samen. Als zij gelukkig is, dan ben ik ook gelukkig. Zij was echter nogal veeleisend, en ik kan niet nee zeggen. In een ruzie ben ik geneigd alle schuld op mij te pakken. Voor mezelf opkomen vind ik heel moeilijk uit angst dat ik zou afgewezen worden door haar. Ik had ook het gevoel dat ik nooit kon opboksen tegen haar vriendinnen of haar vader. Wat zij zeiden, daar werd altijd meer belang aan gehecht dan aan wat ik te zeggen had.
Nu het enkele maanden gedaan is met mijn vriendin zie ik dat de relatie niet echt in evenwicht was: zij deed niet voor mij wat ik voor haar deed. Niet dat alles afgewogen moet worden, maar ergens moet er misschien toch een evenwicht zijn in de balans geven-nemen? Ik heb daar zeker ook schuld aan, want ik heb de neiging me weg te cijferen. Voor mij is altijd alles goed. Ik maak niet graag ruzie en ben heel gevoelig voor wat anderen over me denken, ook op het werk en bij vrienden.”
Mensen die zich angstig vastklampen, geven vaak aan het niet alleen aan te kunnen. Ze zijn bang om alleen te zijn of alleen te wonen en daarom zoeken ze bescherming bij iemand anders. Ze zoeken als het ware een invulling in hun leven die ze soms voor zichzelf moeilijk kunnen bieden.
Ken, 34 jaar
“Ik woon nu terug bij mijn ouders. Mijn maag knijpt toe van het idee alleen te gaan wonen. Ik ben bang dat ik dat niet kan en dat ik me eenzaam ga voelen. Ik ben echt bang om alleen te zijn en niemand meer te vinden. Alleen op een appartement wonen, dat zou voor mij sterven zijn… Bij mijn vorige vriendin ben ik ook heel snel gaan inwonen, zo kon ik veel met haar samen zijn.”
De angst om verlaten te worden kan ook een heel andere uitingsvorm kennen. Het heel erg gericht zijn op de ander kan als zeer claimend en aanklampend ervaren worden door de partner en kan ook bezitterig en controlerend worden.
Thijs, 36 jaar
'Ik controleer haar mails en gsm, word woest als ik niet snel een antwoord krijg'“Ondertussen heb ik bijna heel de wereld gezien. Ik vond dat het toch stilaan tijd werd om me te settelen en een relatie op te bouwen. Maar ik kan het precies niet. Ik zit nu al aan de zoveelste mislukking. Ik verlang erg naar een relatie maar het maakt me ook zo bang. Als we een tijdje samen zijn, overvalt me de angst om haar te verliezen en word ik heel claimend. Ik ga daar echt ver in. Ik controleer haar mails en gsm, stuur tientallen smsjes per dag. Als ze me niet onmiddellijk antwoordt, dan ga ik soms echt door het lint. Ik besef dat ik het daarmee zelf kapot maak, maar toch is het sterker dan mezelf”.
Soms hoor je wel eens dat de angst om opnieuw ‘gedumpt’ te worden zo groot is, dat alleen blijven nog de betere oplossing is en dat men liever geen relatie meer aangaat. Ze ‘verdragen’ dan nog liever het alleen zijn dan dat ze het risico willen lopen opnieuw gekwetst te worden. Op die manier bouwen ze een muurtje om zich heen, waardoor ze zich eigenlijk niet meer open stellen om verliefd te worden of een mogelijke partner toe te laten.
Lieve, 49 jaar
“Na 2 mislukte relaties ben ik heel bang geworden om iemand te leren kennen. Ik zit daar constant over te piekeren: ‘Wat gaat het worden? Ga ik weer bedrogen worden? Ga ik goed genoeg zijn?’ Er zijn soms mannen die interesse tonen, maar ik voel er niets voor. Misschien laat ik het niet meer toe? Ik wil eerst meer voor mezelf leren opkomen voordat ik een nieuwe relatie aanga, maar eigenlijk zou ik zeker willen zijn dat ik daardoor niemand meer verlies. Raar hé, want ik besef ook wel dat je die zekerheid nooit hebt ...”
Marleen, 40 jaar
“Ik doe altijd mijn best zodat de ander me graag heeft. Ik ben bang voor afwijzing en ook om niet goed genoeg te zijn. Ik heb liever niemand meer, dan kan ik ook niet meer verliezen. Ik ben echt bang geworden voor een relatie. Ik kan het niet meer aan om nog eens gedumpt te worden zonder uitleg. Ik houd mannen dan ook ver op afstand. De schrik dat het verkeer gaat aflopen is te sterk.”
Heb jij ook al zulke gevoelens gehad? Hoe ging je daarmee om? Vertel het ons in de reacties onder dit artikel!
Auteur: Ilse Reynders
2 reacties