De Ark des Verbonds

Al verschillende eeuwen staan er in Axum, Ethiopië, enorme uit de rotsen gehouwen kerken. Wereldwonderen zou je kunnen zeggen, want het is een wonder dat die gebouwen in één stuk uit de keiharde rotsen gehouwen werden. Hoe dat ooit gelukt is, is al een mysterie, wie dat gedaan heeft eveneens. Volgens verhalen en legendes die in Ethiopië verteld worden, kreeg de lokale bevolking hulp van blanken. Maar wie waren die blanke mannen? Waren zij toevallige passanten die hielpen bij de bouw, misschien architecten die hun heil zochten in nieuwe uitdagingen buiten Europa? Of waren het de Tempeliers die hier een helpende hand in hadden? Als dat zo is, waarom waren die mannen daar? Want wie Tempeliers zegt, zegt in één adem ook de zoektocht naar de Heilige Graal. Hadden zij een link gevonden die de Graal met Ethiopië verbond?

Volgens de Ethiopiërs waren de Tempeliers op zoek naar de Ark des VerbondsVoor de Ethiopiërs is het simpel. De Tempeliers waren destijds naar hun land gekomen om er hun heiligste relikwie te aanschouwen: de Ark des Verbonds. Joodse legendes spreken dat echter tegen en vertellen dat het heilige relikwie samen met de Eerste Tempel werd verwoest toen Israël werd ingenomen door Assyrië en Babylon. Hoewel … In de Bijbel staat niets over de verdwijning van de Ark. Toch raar dat er geen enkele verwijzing zou gemaakt worden naar de verdwijning van de heiligste relikwie denkbaar. Om die reden geloven sommige geleerden niet dat de Ark werd verwoest, maar wel dat hij naar veiliger oorden was gebracht. De vraag was nu: waarheen? Daar weten de inwoners van Axum wel het antwoord op: naar hun land. En het is die heilige tabernakel die de Tempeliers zochten toen ze naar Ethiopië kwamen afgereisd.

Maar hoe is de Ark dan uiteindelijk in Ethiopië geraakt? Het land ligt niet vlak bij Israël, dus snel even de grens oversteken was het alleszins niet. Ook hier hebben Ethiopische legendes het antwoord op: de Ark werd naar Ethiopië gebracht door Menelik, de zoon van koning Salomo en de Ethiopische koningin van Sheba. Kan dat waar zijn? Wetenschappers en schrijvers gingen op zoek naar de waarheid, maar hun bevindingen staan dwars op die van de legendes. Toch blijven de Ethiopiërs volhouden dat de Ark in hun land is. Misschien hebben ze wel gelijk, want waarom waren de Tempeliers er anders toen ze destijds hielpen om de rotskerken te bouwen?   

De reis van de Ark

Er bestaat heel wat onenigheid over de bewaarplaats van de Ark. Verwoest, verborgen in Jeruzalem, toch in Ethiopië? In de serie Mythes en Mysteries uit 1993 beschrijven sommige onderzoekers hoe de Ark tijdens het bewind van Manasseh, een heidense heerser, verdween uit de Tempel in Jeruzalem. Sommige joodse priesters wilden de Ark voor een ondergang behoeden en vluchtten ermee naar het Egyptische schiereiland Elephantine. Daar bouwden ze een tempel om de Ark te aanbidden. Toen die Derde Tempel werd verwoest door de Egyptenaren, zouden ze zuidwaarts zijn gevlucht in de richting van Ethiopië. Zo zou de Ark na enkele woelige eeuwen zijn definitieve rustplaats krijgen in de groene hooglanden van Ethiopië.

Eén van de aanhangers van deze theorie is Graham Hancock, een Britse schrijver. Hij trok zelf naar Ethiopië en besloot na jaren van onderzoek dat het goed mogelijk is dat de Ark daadwerkelijk daar te vinden is. In zijn boek Het teken, het Zegel en de Wachters beschrijft hij een kasteel waarin er luidop gebeden wordt en waar priesters een mysterieuze dans uitvoeren vlak voor een gordijn. Volgens plaatselijke legendes huist achter dat gordijn de Ark, maar die kreeg Hancock niet te zien. Hij maakte kennis met de Wachter van de Ark, een zekere Tesfa Maryam, die door God zou zijn uitgekozen om zijn leven lang de Ark te bewaken. Hij vertelde dat replica’s van de Ark tijdens een groot religieus feest, Timkat, uit alle kerken van Ethiopië naar buiten gebracht worden. De echte Ark zou dan in een prachtig schrijn omringd door satijnen doeken worden rondgedragen. Of het wel om de echte Ark gaat, dat betwijfelt Hancock. En wel omdat de Wachter van de Ark tijdens dat feest achterblijft in de Heilige Kapel van Maria, waar de Ark wordt bewaard ...

Aanwijzingen

Hancock ging op zoek naar aanwijzingen om zijn theorie te staven. Een eerste spoor vond hij op het eiland Tana Kirkos, iets buiten Ethiopië. Daar beschreef een christelijke monnik de oude rituelen die uitgevoerd werden voor de Ark: ‘de dans van David’, ‘de besprenkeling van de gelovigen met bloed’, … Nadat christelijke veroveraars Ethiopië waren binnengevallen, zou de Ark vanuit Tana Kirkos naar het Ethiopische binnenland zijn gebracht. Wie die invallers precies waren, daar kan over worden gespeculeerd. Enkele aanwijzingen duwen echter opnieuw de Tempeliers op de voorgrond: kerken en kastelen waarin het typische dubbele kruis van de Tempeliers te vinden is, een mysterieuze pilaar die in doeken verhuld is. Volgens de legende zou Christus verschenen zijn tijdens de bouw van de kerk en tegen die paal aangeleund hebben. Op de pilaar staat een heilig teken afgebeeld, dat vroeger vaak gebruikt werd door de Tempeliers. De precieze betekenis ervan is ook nu nog een raadsel.

Banneling wordt gids

Het verhaal van de Tempeliers in Ethiopië kan teruggebracht worden naar één man: een prins in Ethiopië, die werd verbannen door zijn oudere broers. Zijn naam was Gebre Mesqel Lalibela, een gedreven man die door zijn ambities als een gevaar werd beschouwd door zijn eigen familie en daarom was weggejaagd uit zijn geboorteland.

Een verbannen Ethiopische prins bracht de Tempeliers naar de Ark des VerbondsAls banneling kwam Lalibela aan in Jeruzalem, waar op dat moment de Tempeliers verbleven. Toen hij hoorde over de mysterieuze ridderorde en hun koortsachtige zoektocht naar de Heilige Graal, organiseerde Lalibela een ontmoeting met hen. Hij vertelde de Tempeliers dat de Ark des Verbonds zich in zijn land bevond. Een deal werd dan snel gemaakt: de Tempeliers zouden Lalibela opnieuw op zijn troon helpen, en in ruil daarvoor kregen zij toegang tot de Ark. Vermoedelijk scheepten ze in op een handelsschip in Akaba om van daaruit voort te varen naar Ethiopië.

Daar aangekomen gidste Lalibela de Tempeliers naar zijn geboortestad Roha. Die stad wordt ook eenmalig genoemd in de Parsifal van Wolfram von Eschenbach. Dit mythische gedicht beschrijft een zoektocht naar de Heilige Graal in alle uithoeken van de wereld. Mogelijk was de schrijver beïnvloed door de Tempeliers, maar in zijn boek schrijft hij hoe de Graal ‘diep in Afrika’ moet worden gezocht en zelfs ‘voorbij de Roha’. Vele geleerden dachten dat Roha ergens in Europa lag, maar Graham Hancock wist als kenner van Afrika dat Roha de oude naam was van de huidige stad Lalibela, gelegen in Ethiopië en genoemd naar de verbannen prins. Hierin wordt Hancock bijgestaan door de Belgische historicus Paul de Saint Hilaire, die zich tijdens zijn leven veel heeft beziggehouden met het ontcijferen van Parsifal. Ook hij zag op een gegeven moment in dat de Graal zich niet in Europa, maar wel in Afrika moest bevinden. Was deze Graal de Ark des Verbonds? 

Het lijkt onwaarschijnlijk dat de Tempeliers genoegen namen met een bezoekje aan de Ark, aangezien zij op zoek waren naar een hulpmiddel om de macht te grijpen. Sommige geleerden denken dan ook dat de Ark eigenlijk uit twee delen bestaat: de twee stenen tafelen en een ander onderdeel waarin goddelijke kracht zit. Die kracht wordt onder meer in de Bijbel beschreven en zou in één klap een heel leger kunnen verwoesten. Was dat hetgeen waar de Tempeliers naar op zoek waren?

We zullen nooit weten of het de volledige waarheid is. Sommigen beweren dat de Tempeliers het goddelijke onderdeel mee naar Frankrijk hadden gesmokkeld om het daar ergens te verbergen. Anderen denken dan weer dat de Ark nog steeds in zijn geheel is en al dan niet verborgen ligt in Ethiopië. Kwatongen beweren zelfs dat Ethiopië de Ark heeft ingezet tijdens WO II toen de Italiaanse fascisten er binnen vielen. Vandaar hun smadelijke nederlaag daar. Ethiopië zelf ontkent dat, maar het behoort zeker tot de mogelijkheden. We kunnen concluderen dat het verhaal over de Ark des Verbonds en de Tempeliers behoort tot één van de mysteries die deze planeet rijk is.

(Foto 5: Gebre Mesqel Lalibele, by unknown artist, originally made in Lalibela area, Ethiopia [Public domain], via Wikimedia Commons)