Als je besluit anderen of jezelf te vergeven, kies je ervoor om in het hier en nu te leven. Anderen de schuld geven of verwijten maken helpt niets. En eigen schuldgevoelens zijn gevaarlijk en destructief. Vergeef anderen én maak komaf met schuldgevoelens. Maar hoe doe je dat?

JEZELF VERGEVEN

Anderen vergeven is moeilijk. Jezelf vergeven is nog veel moelijker. Wie zichzelf niet vergeeft, kiest voor een lange periode vol schuldgevoelens, waarschijnlijk om een nog langere geestelijke kwelling te ondergaan. Velen straffen zichzelf levenslang, zowel geestelijk als lichamelijk, voor hun -in hun ogen- tekortkomingen.
Verbazend veel zieken zijn ervan overtuigd zijn dat ze het niet verdienen gezond en gelukkig te zijn. Sommigen eten teveel, anderen te weinig. Sommigen zoeken vergetelheid in de drank, anderen vernietigen stelselmatig hun relaties.

Anderen slijten hun leven in ziekte of armoede. De grondslag van dat gedrag kan liggen in gedachten als : 'Ik ben schuldig', of 'Ik verdien het niet om gezond en gelukkig te zijn'. Verbazend veel zieken zijn ervan overtuigd zijn dat ze het niet verdienen gezond en gelukkig te zijn.

Maak komaf met schuldgevoelens

Stop je schuldgevoelens in de vuilnisbak. Jezelf jaren schuldig voelen, verandert niets aan de feiten. Dat is niet makkelijk. Onze geestelijke gezondheid kost evenveel inspanning als onze lichamelijke. Maar als je je schuldig voelt, betekent dit wellicht dat je jezelf al genoeg gestraft hebt. Waarom geen onvoorwaardelijke vrijlating? Stop je schuldgevoelens in de vuilnisbak. Jezelf jaren schuldig voelen, verandert niets aan de feiten.

ANDEREN VERGEVEN

De ander kan niet "in jouw hoofd" kijken

Anderen de schuld geven of verwijten maken helpt je niet vooruit. In de helft van de gevallen weet de ander niet eens wat er in ons hoofd omgaat. Wij voelen ons boos, gekwetst, beledigd of verdrietig, terwijl de 'schuldige' partij zich misschien van geen kwaad bewust is en onbekommerd van het leven geniet. Dan leg je jezelf dus voor niets op een 'geestelijke pijnbank'. Dat kan bovendien fysieke klachten veroorzaken zoals migraine, hoge bloeddruk, een maagzweer en zelfs kanker.

Wees verantwoordelijk voor je eigen geluk

Zolang we anderen schuldig en verantwoordelijk achten voor ons ongeluk, weigeren we onze verantwoordelijkheid zelf te erkennen. Zodra we niet meer aan anderen verwijten, verkeren we in de positie om verbeteringen aan te brengen.

Wraak verteert je

Haatgevoelens zijn onprettig. Wraak mag zoet lijken, het ligt erg zwaar op de maag. Wrok vreet aan je en kost veel energie die je beter aan andere dingen kunt besteden. Als je blijft hangen in woede en haat heeft niemand daar wat aan, jijzelf nog het allerminst. Vergeven levert je veel op. Het sterkt en bevrijdt je en het geeft je weer toekomst.

Vergeven, hoe doe je dat?

Als je beste vriendin je verraadt of je baas je om iets onbenulligs ontslaat, leg je dat niet zomaar naast je neer. En wat als je ontdekt dat je man je al maanden bedriegt? Vergeven is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe doe je dat?
Vergeven is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe doe je dat? Pijn of onrecht vergeten hoeft niet, vaak lukt dat niet eens. Alle pijn is een belangrijke levensles voor de toekomst. Maar je feitelijk herinneren wat er is gebeurd, is heel wat anders dan er obsessief mee omgaan.

'Ik kan niet vergeven voordat ik zeker weet dat de ander spijt heeft en het nooit meer zal doen'.

Het is verschrikkelijk als iemand je heeft gekwetst en hij of zij er helemaal niet mee zit. Maar als je vergiffenis hiervan laat afhangen, stel je je afhankelijk op. Die ander heeft dan nog steeds macht over jouw leven en dat is juist datgene wat je níet wilt!

'Als ik mijn woede loslaat, komt de ander er te makkelijk vanaf.'

Woede kan je gebruiken om je te wreken. Maar vaak is het zo dat je degene die je zo intens haat, amper raakt. Jijzelf lijdt het meest.

'Rationeel bekeken wil ik best iemand vergeven maar ik ben gewoon nog ontzettend boos.'

Iemand vergeven is een gevoel, niet een besluit. Toch kan je wel besluiten het vergevingsproces in werking te zetten omdat je niet langer je leven wilt laten beheersen door wrok.

'Als ik vergeef, moet ik de ander weer vertrouwen.'

Vergeven heeft alleen tot gevolg dat je geen energie meer stopt in kwaad zijn. Vergeven heeft alleen tot gevolg dat je geen energie meer stopt in kwaad zijn. Een eventuele volgende stap is verzoening: het opnieuw aangaan van een verbroken overeenkomst. Maar dit is absoluut niet noodzakelijk.

'Als ik vergeef, geef ik mijn ongelijk toe. '

Vergeven heeft niets te maken met gelijk of ongelijk hebben. Vergeven is áfzien van woede en zinnen op wraak.

'Sommige mensen verdienen mijn vergiffenis niet.'

Bepaalde zaken zijn zo erg dat vergeving onmogelijk lijkt. Incest, kindermishandeling of moord. Maar het kost jou energie om haat te blijven koesteren.

Loslaten

Het oorspronkelijke Griekse woord 'vergeven' betekent letterlijk loslaten. Deze betekenis houdt in dat je vergiffenis op eigen houtje kunt bereiken, wat er ook is gebeurd en hoe de ander er ook tegenover staat. In het ideale geval heeft de persoon die jou iets heeft aangedaan spijt en wil hij of zij het goedmaken.

Het vergevingsproces

Om 'innerlijke vrede' te vinden, moet je bepaalde stappen doorlopen: de wrokfase, het keerpunt en de verzoening.

Wrokfase

Wanneer je gekwetst wordt, kom je eerst in de wrokfase. Je bent verdoofd door de dreun. Je realiseert wat je is aangedaan en je kunt het haast niet geloven. En accepteren kan je het al helemaal niet! Je voelt woede, pijn en verbijstering.
Je bent woedend! Je windt je steeds meer op en laat andere gevoelens en gedachtes niet meer toe. Daarna kom je in het wrok-koesterende stadium. Je bent woedend! Je windt je steeds meer op en laat andere gevoelens en gedachtes niet meer toe. Je doet geen poging om uit te zoeken bij wie de werkelijke schuld of verantwoordelijkheid ligt. Je weet zeker dat jij gelijk hebt en probeert manieren te bedenken om wraak te nemen.

Pas op voor wrok

In deze fase is het belangrijk te proberen de negatieve gevoelens los te laten. Anders beland je in het chronische wrokstadium en het is moeilijk om daar uit te geraken. In dit stadium raak je namelijk verbitterd. Je ziet jezelf als slachtoffer. Bovendien scheer je alles en iedereen over dezelfde kam. Heeft je vriendin je voorgelogen, dan ga je ervan uit dat al je vrienden niet te vertrouwen zijn. Heeft je vriend je bedrogen, dan weet je zeker dat alle mannen onbetrouwbaar zijn. Deze fase is gevaarlijk. Je kan er depressief en ziek van worden en het is moeilijk je nog aan deze wrok te ontworstelen.

Verwerk het proces

Toch moet je de negatieve gevoelens wel toelaten. Sommige mensen vergeven te snel. "Zand erover" zeggen ze dan. Maar zo werkt het niet. Vergeven is een proces. Te snel vergeven, blokkeert de verwerking. Als jou onrecht is aangedaan, moet er ruimte zijn voor verdriet en woede. Het doet pijn en je mag best een tijd huilen of heel boos zijn. Probeer het niet weg te stoppen en je stoer te houden. Zo verdruk je alles en dat komt later vaak dubbel zo hard weer terug.

Het keerpunt

Na de heftigste woede en dikste tranen, moet je jezelf afvragen: "Wat kost deze wrok mij?" Het kost je je gezondheid, energie en 'innerlijke vrede': iemand die vervuld is van haat, kan nooit gelukkig zijn. Bovendien kost wrok ons nieuwe kansen. Je staat niet open voor nieuwe dingen – vriendschappen, liefde, hobby's - als je al je energie in één ding stopt.

Wat is jouw aandeel?

Niemand is perfect. Sommigen blijven heel lang in een slachtofferrol. Kijk naar jouw eigen rol. Wat is jouw aandeel? Misschien had je wel huizenhoge verwachtingen, was dat wel zo reëel? Probeer, hoe moeilijk het ook is, wat begrip voor de ander op te brengen. We zijn allemaal maar mensen, ook de dader die jou iets heeft aangedaan. Niemand is perfect.

Tijd heelt alle wonden

Vaak kost vergeven veel tijd, de wonde moet genezen. Pas als je aan de gebeurtenis kunt terugdenken zonder dat het heftige emoties teweegbrengt, heb je bereikt wat je voor ogen had.

Verzoening

De fase die hierop kan volgen, is verzoening. Vertrouwen wordt niet zomaar hersteld. Voor verzoening is het ontzettend belangrijk hoe de ander zich opstelt. Net zoals praten over de gebeurtenissen. Als de ander schuld erkent en zich wil verdiepen in wat het voor jou betekend heeft, is dat al heel positief.
Vergeven betekent lang niet altijd dat je een nieuwe start maakt. Sommige gebeurtenissen hebben hoe dan ook consequenties voor het contact. Ondanks de vergeving kan er toch een vertrouwensbreuk zijn die niet meer geheeld kan worden. Maar als jij hebt vergeven, ben je sowieso gelukkiger!

Met dank aan Lydia van der Weide