Is die geruststelling terecht?

Wie bezorgd is over de nucleaire veiligheid in België, zou dat ten onrechte zijn. Omwonenden van de kerncentrales in Doel en Tihange kunnen op beide oren slapen. Zo luiden althans de geruststellende woorden van de Belgische federale overheid op gezag van het FANC (het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle). Het is het officiële antwoord van de overheid op de brede binnenlandse en buitenlandse kritiek op – wat genoemd wordt – het lakse Belgische beleid om een nucleair ongeluk te vermijden.

Maar in de buurlanden Nederland en Duitsland en binnen de Vlaamse oppositiepartijen wordt daar anders over gedacht. Ook onze columnist Jan Schils is niet helemaal gerust. Aanleiding daarvan is de uitspraak van Walter Bogaerts, professor materiaalkunde en nucleaire techniek aan de KU Leuven, over de competentie van het FANC en het NIRAS (de Nationale Instelling voor Radioactief Afval).

Volgens Bogaerts beschikken deze twee onafhankelijke inspectieorganisaties, die moeten instaan voor de nucleaire veiligheid in België, nauwelijks over voldoende wetenschappelijke expertise om cruciale technische vragen rond nucleaire veiligheid te beantwoorden. Intussen doet de politiek – behalve de oppositie, maar dat is nu eenmaal haar taak – net of haar neus bloedt. De politici zouden deze waarschuwende woorden van de Leuvense professor beter ter harte nemen en nagaan of en (indien vereist) hoe de competentie van de inspectieorganisaties kan worden verbeterd in plaats van de andere kant op te kijken.

Oplapwerk

Vooral Duitsland en Nederland maken zich ernstige zorgen over de nucleaire veiligheid in België door de reeks incidenten van de afgelopen jaren en maanden in de kerncentrales van Doel en Tihange. Steden als Maastricht en Aken willen dat het Waalse kernpark van Tihange aan de Maas, dat op enkele tientallen kilometers van hen verwijderd ligt, liever vandaag dan morgen definitief van het elektriciteitsnet wordt afgekoppeld. De Duitse minister van Milieu, Barbara Hendricks, noemt de recente herstelwerkzaamheden in een van de drie kerncentrales in Tihange zelfs oplapwerk. Ze gaat binnenkort ‘kritische vragen’ stellen aan de Belgische autoriteiten.

Onze buurlanden willen dat het kernpark van Tihange zo snel mogelijk wordt afgekoppeld‘We zijn bezorgd of de vereiste veiligheid in de centrales wel gegarandeerd is’, zegt Hendricks. ‘Het grote aantal incidenten in de niet-nucleaire gedeelten toont aan dat je die centrales beter langzaam maar zeker buiten gebruik stelt.’ Ze wijst er wel op dat die beslissing niet aan haar is. Het FANC is het uiteraard niet eens met de Duitse kritiek: ‘Er wordt niets aan het toeval overgelaten als het gaat over de veiligheid van de kerncentrales’, aldus de nucleaire waakhond. Het FANC benadrukt dat de recente problemen in Doel te maken hadden met een alternator in het niet-nucleaire gedeelte van de kerncentrales.

Gezamenlijke inspecties

In Nederland drongen de burgemeesters van het Brabantse Bergen op Zoom en Roosendaal al eerder aan op overleg tussen de Nederlandse en Belgische regering. Daarop vroeg het Nederlandse parlement (Tweede Kamer) aan minister van Milieu en Infrastructuur Melanie Schultz van de liberale VVD om zich te bemoeien met de nucleaire veiligheidsproblemen in België. Een en ander heeft tot gevolg dat zij met minister Jan Jambon (Binnenlandse Zaken) gezamenlijke inspecties heeft afgesproken van het nucleaire deel van de kerncentrale in Doel, die op 20 januari (symbolisch) onder Nederlandse leiding van start gaan. Ook Duitsland is uitgenodigd om mee de Belgische kernreactoren te komen inspecteren. Dat heeft minister Jan Jambon gezegd in de Kamercommissie Nucleaire Veiligheid.

Imagoschade

De Nederlandse eis voor concrete inspraak in de gang van zaken in Doel maakt terecht geen schijn van kans. Dat zou een bewijs van onvermogen betekenen en de Belgische soevereiniteit aantasten. Internationale inspecties vinden immers al langer plaats in alle kerncentrales. Na de internationale opwinding rond Sint-Jans-Molenbeek, heeft de polemiek over het al dan niet veilig of onveilig zijn van de Belgische kerncentrales opnieuw een slag toegebracht aan het imago van ons land.