15,5% leeft in armoede

1,7 miljoen mensen in dit land (ofwel 15,5 procent van de inwoners) leven nu al in armoede, of lopen het risico om op elk moment onder de armoedegrens terecht te komen. Die cijfers hebben onderzoekers van de universiteiten van Gent en Bergen dezer dagen uit de doeken gedaan in een rapport over armoede in België.

Verdere stijging verwacht

Erger nog: volgens het Jaarboek Armoede in België 2016 is de armoede de afgelopen drie jaar niet gedaald, maar wel gestegen en dreigt ze nog meer te zullen toenemen. Zo zouden er nog eens 2 miljoen mensen zijn die het risico op armoede lopen omdat ze moeten leven met een inkomen dat onder de armoedegrens ligt, in een huis wonen zonder comfort of in een gezin waar weinig of niet gewerkt wordt. Vooral dat laatste komt het meeste voor in het Waalse landsgedeelte en Brussel.

Bij veel mensen zal de vraag rijzen of armoedebestrijding niet een prioriteit was die de huidige federale regering (zonder socialisten) heeft gesteld. Heeft het federale beleid dan gefaald? De onderzoekers geven daarop geen antwoord. Ze stellen wel vast dat de aanhoudende economische crisis in België en Europa de armoede en sociale uitsluiting heeft verergerd: ‘De maatregelen om de eurocrisis te bestrijden hebben het armoederisico doen toenemen.’

Onze columnist Jan Schils merkt op dat een groot aantal maatregelen die tot de huidige armoedetoestand hebben geleid nog beslist werden voordat de regering-Michel aan de macht kwam. De onderzoekers zijn dan ook niet alleen kritisch voor de besparingen van de huidige federale regering, maar ook voor het armoedebeleid van de vorige regering-Di Rupo.

De strengere regels voor werklozen en schoolverlaters van de vorige regering duwen nog meer mensen
in armoedeOnderzoekster Isabelle Pannecoucke van de onderzoeksgroep POS+ aan de Gentse universiteit concludeert dan ook dat de strengere regels voor werklozen en schoolverlaters die de vorige regering heeft vastgesteld nog meer mensen in armoede duwen. Pannecoucke: ‘Het betreft vooral alleenstaande gezinnen en mensen die langdurig werkloos zijn. Het is te verwachten dat ook jongeren de dupe zullen zijn van die hervormingen in de werkloosheidsuitkeringen.’

De onderzoekers zijn van oordeel dat de besparingen van de huidige regering de armoede in België nog verder zullen laten toenemen. Daarbij lopen de gezinnen en huishoudens die nu net boven de armoedegrens leven het grootste risico. Door de besparingen kunnen zij namelijk uiteindelijk in de armoede verzeild raken. ‘Doordat de nadruk op fiscale noodoplossingen ligt, verschuiven sociale maatregelen naar het achterplan’, zo menen de onderzoekers.

Enkele schrijnende kerncijfers

• 20% van de Belgen loopt het risico op armoede.
• 21,5% van de kinderen, 24% van de jongeren en 21,2% van de 55-plussers loopt het risico op armoede of sociale uitsluiting.
• Het risico loopt op tot 34,7% bij mensen met een laag
  opleidingsniveau.
• 69,8% van de werklozen loopt het risico op armoede of sociale uitsluiting.
• 15% van de Belgen leeft onder de armoededrempel.
• 68,4% van de niet-EU-burgers leeft in armoede.
• Bij de eenoudergezinnen leeft 54,2% onder de armoededrempel.
• 5% van de Belgen verkeert in een situatie van materiële deprivatie: ze kunnen hun huur of facturen niet betalen, ze kunnen zich niet veroorloven om de twee dagen een maaltijd met vlees, kip of vis te bereiden, ze kunnen hun woning niet verwarmen, ze hebben geen wasmachine, televisietoestel, telefoon of auto.
• Wie huurt, verkeert vaker in armoede (40,3%) dan wie een eigen huis heeft (8%).
• 14% van de Belgen leeft in een huishouden met een zeer lage werkintensiteit.

Federaal actieplan

Intussen heeft staatssecretaris voor Armoedebestrijding Elke Sleurs (NVA) het (derde) federaal actieplan klaar om de armoede aan te pakken. Op basis van 59 actiepunten wil zij armen sneller aan een baan helpen, een dak boven het hoofd bieden en een goede gezondheidszorg en sociale bescherming verzekeren. Ook is een apart plan tegen kinderarmoede voorzien.

Volgens Sleurs legt haar plan de juiste accenten. Als belangrijkste punten noemt zij ‘het verhogen van de sociale minima tot aan de Europese drempel, de automatische toekenning van sociale rechten en de verdere activering van de armen bij het OCMW’.

De armoedeorganisaties staan sceptisch tegenover het federaal actieplan van Sleurs De armoedeorganisaties in ons land staan echter sceptisch tegenover de plannen van Sleurs. Zo is het Netwerk tegen Armoede teleurgesteld omdat een duidelijk plan ontbreekt om de uitkeringen tot boven de Europese armoededrempel te doen stijgen. De organisatie Welzijnszorg heeft dan weer twijfels of die automatische toekenning van sociale tarieven ook effectief zal doorgevoerd worden. Daarnaast staan de middenvelders niet te trappelen bij de aankondiging van gemeenschapsdienst voor leefloners en langdurig werklozen.