Welke rollen vervul jij in je leven?

Als mens vervullen we een heleboel verschillende rollen in ons leven. Misschien ben jij een partner, zoon of dochter, broer of zus, meter of peter, opa of oma, werknemer of werkgever, collega, buurman of buurvrouw, student, enzovoort. Ga maar even na wat jij allemaal doet in het dagelijkse leven. In sommige rollen lukt het je aardig om assertief te zijn, wat betekent dat je durft op te komen voor je eigen behoeften en tegelijkertijd die van anderen weet te respecteren. In andere rollen lukt dat wat moeilijker en gedraag je je eerder passief: je ondergaat dan de wensen en verlangens van anderen. Het kan ook dat je je agressief opstelt: je stelt dan jouw verlangens voorop ten koste van anderen.

Misschien ben je al héél assertief tegen je partner? Misschien ben je soms agressief tegen je kinderen? Misschien ben je net heel volgzaam in je vriendenkring? Misschien durf je nooit wat te zeggen tegen je schoonmoeder?

Het is onmogelijk om je in alle rollen van je leven steeds perfect assertief te gedragen. Toch bestaan er enkele eenvoudige stappen die je hierbij kunnen helpen, zodat je terug balans vindt en vrij kunt kiezen hoe je je gedraagt.

Wat is assertiviteit voor jou?

Ga even voor jezelf na wat het betekent om assertief te zijn. Waaraan zou jij merken dat je assertiever bent? Wat zou je anders doen? Waarover zou je anders denken? Wat zou je anders voelen? Hoe zouden anderen dat opmerken?

Voor iedereen heeft het woord ‘assertiviteit’ dus een andere betekenis. Bekijk de 10 stappen dus maar met een kritische blik: wat past wel en niet bij jou? Wat heb jij al eens geprobeerd en wat wil je vanaf vandaag graag eens oefenen? Onthoud dat je al met kleine veranderingen je assertiviteit kunt verhogen en in evenwicht brengen.

Neem je tijd om over een vraag na te denken i.p.v. onmiddellijk 'ja'
te zeggenWaarom is dat nu zo belangrijk? Als mens krijgen we heel veel keuzes te verwerken. Onze hersenen vinden dat knap lastig en ondervinden hierdoor stress. Ze gaan op automatische piloot werken, waardoor we niet goed meer nadenken. We schakelen hierdoor ons gezond verstand uit dat ons vertelt om bijvoorbeeld wat meer rustmomenten in onze agenda te plannen. Je wordt gevraagd om te helpen, die keuze veroorzaakt stress en je reageert weer bliksemsnel met een ‘ja, ik zal het wel doen’. De opluchting die je kort daarna voelt is groot: je bent van de keuze verlost. Maar even snel komt het besef dat je jezelf weer heel wat extra werk aangedaan hebt, waardoor je misschien kwaad bent op jezelf. Deze automatischepilootreacties doen ons heel vaak agressief of passief reageren. Het is echter net winstgevender om assertief te kunnen reageren en je tijd te nemen om over de vraag na te denken. Zo vermijd je achteraf urenlang gepieker en boosheid op jezelf en je omgeving.

10 tips om assertiever te worden

Je kunt echter die automatische piloot leren te doorbreken en dat gaan we samen stap voor stap doen. Kies uit de volgende lijst een tip die jou aanspreekt en ga er grondig mee aan de slag. Werkt die bepaalde tip niet voor jou? Kies dan gerust een andere, zoek meer informatie op of vraag aan iemand anders hoe hij of zij het aanpakt. Klaar? Hier gaan we!

1. Je bent helemaal goed zoals je bent

Hoe is het gesteld met je zelfbeeld? Durf je jezelf kwetsbaar op te stellen? Dat vergt heel wat moed! Het maakt je echter menselijk en bereikbaar. Wie zich steeds perfect wil gedragen, maakt immers weinig vrienden en maakt het zichzelf bovendien knap lastig. Wat zie je dus als je in de spiegel kijkt? Iemand die durft op te komen voor zichzelf of iemand die steeds ‘ja’ knikt om graag gezien te worden? Denk hier eventjes over na: hoe je denkt over jezelf, bepaalt hoe je je voelt en hoe je je gedraagt. Bijna iedereen draagt op zijn schouders zowel een engeltje als een duiveltje mee. Aan jou de keuze aan wie je het meeste aandacht geeft: aan het duiveltje dat zegt dat je bij een fout stom bent, of aan het engeltje dat je vertelt dat iedereen wel eens een fout maakt.

2. Waar wil je ‘ja’ tegen zeggen?

Wat vind jij nu belangrijk in het leven? Wat zijn jouw waarden, normen, behoeften? Welke doelen wil jij nastreven? Hoe wil je dat graag doen? Vaak zijn er heel wat verschillende mogelijkheden om één bepaald doel te bereiken. Het doel ‘succes’ kan je bijvoorbeeld invullen door het behalen van een diploma, door tijd te maken voor je kleinkinderen, of door regelmatig uitgebreid te koken … Als je weet waar je naartoe wil in je leven, kun je steviger in je schoenen staan. Zonder doel of richting sta je immers niet stabiel. Durf prioriteiten te stellen, niet alles moet ‘in de roos’ zijn. Het kan soms lastig zijn om te bepalen wat jij nu belangrijk vindt. Ga eens na wat je doet in je vrije tijd, wat je zou doen mocht niemand kijken, bedenk wat jou energie geeft, waar geef je graag geld aan uit, waar fantaseer je over … of misschien helpt de volgende vraag jou wel: hoe wil je herinnerd worden?

3. Wat wil je behouden?

Bedenk even wat nu goed gaat in je leven. Wat zou je voor geen geld van de wereld meer kunnen missen? Wat helpt jou vol te houden als het moeilijk gaat? Probeer niet alles te veranderen, dat moet je al zo vaak. Misschien hoef je helemaal niet te veranderen, maar net meer jezelf worden? Wie ben je eigenlijk? Wat is jouw fundament? Net zoals bij een huis, is het belangrijk een stevige fundering te voorzien. Probeer je basis te versterken door je te oefenen in dankbaarheid en tevredenheid. Voor het slapengaan kun je even de tijd nemen om jezelf de vraag te stellen wat jouw dag de moeite waard maakte. Overloop wat je zelf gedaan hebt, wat anderen voor jou gedaan hebben en waar jouw zintuigen van mochten genieten. Was het een onverwacht compliment? De zon op je huid? Een verfrissend glas water?

4. Waar wil je nee tegen zeggen?

Er zijn vast ook zaken die je graag kwijt wil. Waar heb je genoeg van? Wat wil je niet meer? Wat kost jou energie en wat vreet jouw plezier weg? Bedenk even wat jouw persoonlijke energievreters zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan tijdsdruk, deadlines, piekeren, slecht slapen, lawaai, angst om fouten te maken, perfectionisme, zeuren, ziek zijn, telefoon, eindeloze mailtjes … Hoe zou het zijn mochten ze uit jouw leven verdwijnen? Wat zou je in de plaats krijgen? Welke kleine stap kun je daar nu voor zetten? Wanneer een koelkast te veel energie opslorpt, vervangen we die toch ook!

5. Doorbreek de automatische piloot

Druk niet steeds op
de gaspedaal, maar sta eens vaker op de remVeel mensen denken onzeker over zichzelf en voelen zich hierdoor onzeker. Ze reageren dan ook onzeker en zwijgen bijvoorbeeld in plaats van hun mening te laten horen. Leer tijd nemen om een goede beslissing te maken en je bewust te zijn van wat je zegt, doet, denkt en voelt. Wie zijn doelen, waarden en normen als kompas gebruikt in het leven, weet beter of hij ja of nee moet antwoorden. Druk niet steeds op de gaspedaal, maar sta eens vaker op de rem. Voor veel mensen is het best een hele klus om ergens neen op te zeggen, het is dus normaal dat je dat even moet oefenen.

6. Investeer in veerkracht

Problemen en moeilijkheden zijn onvermijdelijk in het leven. Oplossingen en uitdagingen zijn dat echter ook. Je kunt terugveren na tegenslagen en zelfs sterker worden. Denk hierbij aan een stevige boom die sterk geworteld staat in de grond: bij een windvlaag kunnen de takken buigzaam meebewegen, maar door de sterke wortels kan de boom overeind blijven. Misschien heb je heel wat meegemaakt in jouw leven, maar kun je nu zeggen dat je er sterker door geworden bent. Wat heb je toen gedaan? Wie heeft jou geholpen? Ga ook op zoek naar verhalen van andere mensen die getuigen van veerkracht.

7. Neem een eerste kleine stap

Aarzel je nog of assertief zijn wel iets voor jou is? Probeer het gewoon. Het zelfvertrouwen komt maar nadat je het geprobeerd hebt. Wacht dus niet eindeloos tot je alle stappen perfect onder de knie hebt, maar probeer telkens opnieuw met kleine stapjes. Denk eens terug aan je kindertijd: je bent wel honderden keren gevallen en toch besloot je om telkens opnieuw te proberen te stappen. Geen enkel kind besluit na honderd keer te vallen dat lopen niets voor hem is! Waarom zou je dat nu wel doen? Je hoeft niet onmiddellijk te kunnen lopen en springen vooraleer je een voorzichtig stapje in de gewenste richting hebt gezet.

8. Druk vaker op de pauzeknop

Ons hoofd denkt de hele dag maar door en door. Wetenschappers ontdekten dat we tot wel 50.000 gedachten per dag kunnen hebben. Veel van die gedachten gaan over gebeurtenissen van vroeger of van zaken in de toekomst. Toch hebben we daar geen controle over. Om ons brein goed te kunnen gebruiken, heeft het heel veel rust nodig om de automatische piloot uit te schakelen. Zonder rust gaat immers alles kapot, zelfs de duurste smartphone moet regelmatig opgeladen worden. Hoeveel mensen lopen vandaag niet tegen een burn-out aan? Beloon jezelf vanaf vandaag door zowel ’s morgens, ’s middags als ’s avonds minstens vijf minuten vakantie te nemen. Enkele voorbeelden: genieten van een kop thee, de krant aandachtig doorbladeren, even je ogen sluiten, je ademhaling alle tijd geven om op en neer te gaan …

9. Zet een pluim op je hoed

Iets nieuws proberen vraagt moed en doorzettingsvermogen. En je hebt het zeker al gemerkt dat tussen theorie en praktijk vaak een hobbelig parcours verscholen ligt. Net die weg maakt het leven interessant en de moeite waard. Het helpt ons bovendien veerkrachtig te worden. Houd dus je successen nauwgezet bij en start een positief dagboek. Onze hersenen zijn immers getraind om negatieve ervaringen te onthouden zodat we als mens voorzichtig te werk gaan en kunnen overleven. Zonder bijzondere aandacht vervagen de leuke en positieve ervaringen van je dag razendsnel. Neem je vanaf nu voor elke avond minstens één iets te noteren waar je fier op bent of blij van werd! Na een week heb je minstens zeven dingen verzameld die bij jou een glimlach op je gezicht toveren. Stel je voor dat je dat elke dag van het jaar zou doen?  

10. Neem je leven in handen

Elke dag is een nieuw avontuur, dus doe
zoals Pippi Langkous: richt de wereld in naar je eigen zin!Het is jouw leven, er moet helemaal niets. Toch voelt het misschien vaak alsof je een stuurloos bootje op een woelige zee bent? Wat verhindert je om terug kapitein van jouw schip te worden? Neem het roer in handen en bepaal welke kant je op wil varen. Geniet van je vrijheid en durf ondertussen kritisch na te denken of je nog steeds de goede kant opvaart. Zie stormen als uitdagingen en stel alle vaststaande regels in vraag. Durf te fantaseren over je dromen en vraag hierbij hulp aan anderen. En zorg vooral onderweg goed voor jezelf en wie je dierbaar is. Elke dag is een nieuw avontuur, dus doe zoals Pippi Langkous: richt de wereld in naar je eigen zin!