Deel via

Tip: Maak een historische wandeling in ‘Flanders Fields’ .

July 2012
Flanders Fields
WOI begon zo’n 100 jaar geleden. In de Westhoek herinneren nu nog tal van dorpen, plaatsen, monumenten en gedenktekens de felle gevechten die daar in WOI werden uitgevochten. In de prachtige Westhoek met zijn rijke, afwisselende landschap kan je je  onderdompelen in ‘Flanders Fields’. Wij gaan deze keer op stap in Alveringem.

Dit bijgebouwtje van de gemeenteschool deed dienst als gevangenis in de Eerste Wereldoorlog.

Een van de vele militaire begraafplaatsen. In de wandelbox vind je er alle uitleg over.

De loopgraven in het Museum De Dodengang te Diksmuide.

De Menenpoort. Sinds 11 november 1929 wordt de Last Post dagelijks om 20.00 uur geblazen door de klaroenblazers van de Last Post Association, behalve tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Flanders FieldsDe kerk bij de militaire begraafplaats.

De blauwe muur van het landschapskunstwerk symboliseert de Belgische frontlinie, zoals ze er overwegend bij lag tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Westhoek: getekend door het leed van WOI.

De Westhoek is natuurlijk getekend door WO I . Dat maakt van de Westhoek niet alleen een van de mooiste regio's maar ook één van de interessantste van Vlaanderen om te ontdekken en te bezoeken.

Van Ieper tot Passendale, van Langemark tot Wijtschale was de bodem doordrenkt met bloed tijdens de Eerste Wereldoorlog. Om elk bescheiden heuveltje, om elke gracht, zelfs om een schuur werd hardnekkig gevochten, soms dagenlang.

Focus op Alveringem.
Maar SenNet Magazine richt dit keer de aandacht op het onbekende dorpje Alveringem.

We verdiepen ons eerst in het oorlogsverleden van het dorpje met een aantal weetjes.

Vervolgens geven we je een plattegrond én een route om een mooie wandeling te maken langs de bezienswaardigheden.

Wist je dit al over Alveringem?

Alveringem: 10 km van het front.

Dit dorp lag tijdens de Eerste Wereldoorlog op een tiental kilometer van het front.
Nabij het dorp loopt de Lovaart, waar de derde verdedigingslinie van het Belgische leger lag. Tal van soldaten waren gekazerneerd in huizen, schuren en barakken. Voor menig soldaat diende de Sint-Audomaruskerk van Alveringem in het eerste oorlogsjaar tot rust- en slaapplaats. Naast een hoofdkwartier waren hier ook andere militaire diensten ondergebracht.

Bekende kapelaan wordt SS-er

Alveringem staat bekend als de plaats waar Cyriel Verschaeve decennialang kapelaan was. Hij zette zich sterk af tegen de overheersende Franstaligheid in het officierenkorps van het Belgische leger en groeide uit tot een belangrijke denker in de Vlaamsgezinde Frontbeweging.
Toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1944 naar Duitsland vluchtte, trad hij toe tot de kring van de Groot-Duitse SS. Verschaeve had al van voor 1940 nazisympathieën. Zijn ervaringen achter het front tijdens de Eerste Wereldoorlog droegen zeker bij toto zijn radicalisme. In de voormalige kapelanij (Sint-Rijkersstraat 22) is nu het Museum Verschaeve ondergebracht.

Gemeentehuis wederopgebouwd.

De deelgemeente Oeren werd vooral in 1915 fel beschoten, daarom dat hier een oorlogsbegraafplaats werd aangelegd. In Averingem werd het gemeentehuis zwaar getroffen, vandaar dat het nu te bewonderen is als een voorbeeld van wederopbouwarchitectuur.

De Sint-Audomaruskerk kwam relatief onbeschadigd uit de oorlog.

500 militairen begraven.

Rond de laatgotische Sint-Pietersbandenkerk van Oeren liggen ruim vijfhonderd militairen uit het Belgische leger begraven. Andere Belgische militaire begraafplaatsen in 'Flanders Fields' zijn die van Houthulst, Kelem, Steenkerke en Westvleteren.

Grafsteen waar niemand begraven ligt.

Het valt op dat hier geen gesneuvelden liggen uit 1916. Wat ongewoon is ook de grafsteen waar niemand meer begaven ligt. De betrokkene werd in 1956 elders herbegraven op vraag van de familie. De grote meerderheid van de graven is voorzien van de officiële Belgische grafsteen, zoals geïntroduceerd werd in 1924.

Alles voor Vlaanderen- Vlaanderen voor Kristus.

Bij vijf van die graven staat evenwel een heldenhuldezerkje van het type dat ontworpen werd door Joe Englisch en voorzien is van een Keltisch kruis, een meeuw of blauwvoet. Oorspronkelijk stonden hier meer van dergelijke grafstenen, maar grafschenners beschadigden er 38 in de nacht van 9 op 10 februari 1918. De letters AVV-VVK (Alles voor Vlaanderen, Vlaanderen voor Kristus) waren dichtgesmeerd met cement.

Schuldigen grafschennis nooit gevonden.

De Vlamingen reageerden door het letterwoord AVV-VVK opnieuw op de grafsteen te schilderen met zwarte verf. Maar een week later vond er een nieuwe grafschennis plaats. De schuldigen zijn nooit gevonden, maar gezien de aard van de beschadigingen kan vermoed worden uit welke hoek ze kwamen.

Ijzerbedevaart in 1923.

Eenmaal greep de IJzerbedevaart hier plaats. In 1923 met als thema 'eerherstel aan de geschonden graven'. De eerste jaren vond de IJzerbedevaart telkens op een andere locatie plaats. Vanaf 1924 wordt ze steeds georganiseerd in Kaaskerke bij Diksmuide.

Landschapskunstwerk op de site Pannendorp.

Stijn Claikens, de ontwerper van de landschapskunstwerk, wilde met blauwe en rode stenen muurtjes de Duitse en Belgische frontlinies symboliseren, zoals die lagen tijdens een flink deel van de periode 1914-1918. De derde Belgische verdedigingslinie bevond zich toen achter de Lovaart. De voorste frontlinie, aan de IJzer, lag ongeveer acht kilometer verder.

Pannenfabriek verdwenen.

De site waar het kunstwerk is opgesteld heeft sowieso een eigen geschiedenis. Vanaf het einde van de 18de eeuw werd hier klein uit de omgeving verwerkt in een pannenfabriek. Kort na het midden van de 19de eeuw werd de site bijna volledig ontmanteld: de fabriek, de opslagplaatsen en de arbeiderswoningen, ze verdwenen allemaal.

En nu de wandeling!
Volg deze route door Alveringem.

Alveringem

We starten de wandeling van 8 km bij de Sint-Audomaruskerk (1). Daar vind je gemakkelijk parkeerplaats.

Langs het monument voor de gesneuvelden.

Bij de kerk staat een monument voor de gesneuvelden uit het dorp: een natuurstenen beeld van een frontsoldaat. Achter het godshuis vind je de Nieuwstraat, zeg maar de hoofdstraat. Daar is het links uitkijken naar de Oerenstraat. Dit asfaltlint wordt smaller naarmate je verder van de startplaats bent, de omgeving wordt landelijker.

De militaire begraafplaats.

Aan je rechterkant passeer je achtereenvolgens de Kwellemolenstraat en Westover voor je belandt bij de Sint-Pietersbandenkerk. Eromheen ligt de Belgische militaire begraafplaats (2), met op de meeste graven een Belgisch vlaggetje. Na de collectieve grafschennis in februari 1918 resten er nog slechts vijf Vlaamse heldenhuldezerkjes zoals Joe Englisch die ontwierp. De oorlog woedde nog volop en toch vonden sommigen het nodig de graven van de Vlaamse gesneuvelden te schenden.

Door het vlakke landschap.

Stap enkele honderden meters terug en volg daar de Westover naar links. Bij het eerste kruispunt in dit vlakke landschap moet je naar links, voorbij Minipri, een handelszaak in bouwmaterialen en aanverwante. Bij de Lovaart ga je niet over de voetgangersbrug, maar je wandelt in een volop groene en rustige omgeving naar rechts.

Bewonder het landschapskunstwerk.

Stap over de eerstvolgende voetgangersbrug en steek de Vaartstraat over naar de Groenedreef. Meteen ben je op de site Pannendorp bij een landschapskunstwerk (3) waar blauwe en rode muurtjes de Belgische en Duitse linies tijdens de Eerste Wereldoorlog symboliseren.

Historische hoeve.

Het is aangenaam wandelen in de Groenedreef, die aan een zijde bijna helemaal afgeboord is met knotwilgen en populieren. Bij het eerste kruispunt moet je rechts in de Noord-Ossenaarstraat, maar je werpt eerst een blik op de historische hoeve Grote Fockewerve recht voor je.

Museum van de dorst.

Een slingerende weg, met af en toe een kapelletje bij een hoeve, brengt je bij Fortem, zowel een weg als een gehucht. Wandel naar rechts en dan over de Lovaart naar het 'Museum van de Dorst', beter bekend als Mout- en Brouwhuis De Snoek (4). Hier loopt de tentoonstelling 'Het verhaal van de dorst in de Groote Oorlog', waarin je leert hoe er toen gebrouwen werd voor de vele dorstige soldaten en hoe groot hun bierverbruik was. Tegelijkertijd ontdek je iets van het brouwersverdriet, gesneuvelde brouwerszonen, verwoeste brouwerijen, grondstoffen schaarste...

Aanvoer voedsel en munitie.

De omgeving van Fortembrug was ook een belangrijk logistiek knooppunt voor de aanvoer van voedsel, munitie...
Onderweg in Fortem kijk je uit naar de Hoogstraat links. Die brengt je door een open landschap bij het kruispunt met de Schooldreef. Als je hier naar rechts gaat, beland je weer in de Nieuwstraat.

Open brief van de Frontbeweging.

Aan de gevel van nummer 52, de basisschool, hangt de gedenkplaat 'Open brief van de Frontbeweging' (5). Van hieruit werd een schrijven verspreid met een oproep aan de koning, de kardinaal en de paus om het lot van de Vlaamse frontsoldaten te verbeteren.

Opnieuw aan de kerk.

Waar Nieuwstraat en dorp elkaar ontmoeten stap je niet meteen rechtdoor, maar je neemt een kijkje aan de andere zijde van de kerk. Ga dus eerst links in Dorp, vervolgens rechts en je staat weer aan de voorzijde van de Sint-Audemoruskerk (1).

Zin gekregen in meer van deze historische wandelingen in de Westhoek?

Die vind je in de wandelbox 'In Flanders Fields'.

25 wandelingen

Via handige losse steekkaarten maak je 25 historische wandelingen langs alle belangrijke plaatsen uit de eerste Wereldoorlog in de Westhoek. Je komt ook alle verhalen te weten over de frontlinies, rustplaatsen als Talbot House, executieplaatsen voor deserteurs, loopgraven, monumenten,... Bij alle kerkhoven vind je alle belangrijke informatie.

 

Meer info

Waar vind je de Wandelbox 'In Flanders Field?
De Wandelbox 'In Flanders Field, 25 historische bestemmingen met een verhaal' is een origineel geschenk voor jezelf of om weg te geven.

Je vindt de wandelbox gewoon in de boekhandel voor € 19,95 of Klik hier om ze online te bestellen..
De wandelbox is een uitgave van Davidsfonds Uitgeverij en Erfgoed Vlaanderen geschreven door Robert Declerck en Margit Sarbogardi met foto's van Jan Crab.

 

0 reacties

Login Registreer

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels