Jan Schils
Noot van de redactie.
Een columnist mag schrijven wat hij wil. De redactie van SenNet Magazine wenst dan ook te benadrukken dat zij niet verantwoordelijk is voor de mening van de columnist.
Maatschappij worstelt met de vraag of de 'kleine' criminaliteit nu een 'softe' of harde aanpak vraagt.
Vanuit justitie en politie, de politieke partijen en de media komen in dit verband dikwijls totaal tegenovergestelde geluiden. De meningsverschillen beginnen al bij de vraag wat kleine criminaliteit in feite inhoudt: Wat kan wel en niet door de beugel? Deugt het preventiebeleid wel? Moet er niet meer en harder gestraft worden?
Hoe tot praktische oplossingen komen?
Het is totaal onproductief dat verschillende partijen elkaar daarbij in de haren zitten, proberen voor zichzelf het grote gelijk te claimen en te scoren bij de publieke opinie. Moet er niet meer en harder gestraft worden? Want zo eenvoudig liggen de zaken niet. Breed maatschappelijk overleg, gevolgd door conclusies die ook daadwerkelijk worden uitgevoerd, kunnen tot praktische oplossingen leiden.
Misdaadbestrijding niet simpel.
Criminaliteit in het algemeen, of het nu om grote of kleine misdaad gaat, is immers van alle eeuwen en eigen aan de mensheid. Door de jaren heen hebben tal van landen -democratisch of dictatoriaal geregeerd - getracht grote en kleine criminaliteit op hun manier te bestrijden Het verschijnsel is in zoveel soorten en maten aanwezig in onze samenleving, dat bestrijding ervan een uiterst moeilijke aangelegenheid is.
Door de jaren heen hebben tal van landen -democratisch of dictatoriaal geregeerd - getracht grote en kleine criminaliteit op hun manier te bestrijden, d.w.z. op een softe manier met flankerende maatregelen of met een keiharde aanpak. In de praktijk bleek vaak noch het één noch het ander een duurzaam succes te boeken.
Criminaliteit is een veelkoppig monster.
Bij criminaliteit gaat het om een veelkoppig monster, een uiterst complex probleem met veel haken en ogen. Wanneer wetenschappers als criminologen, sociologen, psychologen en psychiaters niet eensluidend en vaak verschillend denken over de misdaad, het ontstaan en de oplossing ervan, wie moet er dan wél duidelijke oplossingen aanreiken?
Bevat dit een grond van waarheid?
Toch noemen we een tweetal theorieën, die een grond van waarheid zouden kunnen bevatten. Zo zag de wereldberoemde Duitse psycho-analyst Freud een verband tussen crimineel gedrag van volwassenen en hun ervaringen als kind.
Volgens de Amerikaanse socioloog Becker worden mensen, die het etiket "afwijkend of crimineel" opgeplakt krijgen, aangemoedigd zichzelf als zodanig te gaan gedragen.
En volgens de Amerikaanse socioloog Becker worden mensen, die het etiket "afwijkend of crimineel" opgeplakt krijgen, aangemoedigd zichzelf als zodanig te gaan gedragen en vertonen ze bij bestraffing nog meer afwijkend gedrag.
Tweesporenbeleid: straffen versus 'herstellen'.
Inderdaad blijkt uit onafhankelijk onderzoek dat een aanpak van criminelen, die uitsluitend gevangenisgericht is, de daders van misdrijven nog dieper doet wegzakken in de marginaliteit en de misdaad.
Daarom zou de aanpak van de kleine criminaliteit niet alleen moeten bestaan uit gevangenis- of andere vormen van straf.
Daarom zou de aanpak van de kleine criminaliteit niet alleen moeten bestaan uit gevangenis- of andere vormen van straf. Er is ook een soort van herstelbeleid nodig. Zeg maar een tweesporenbeleid.
Werkloos, laag- of niet geschoold.
Onderzoek laat er namelijk geen twijfel over bestaan dat heel veel jongeren (ook als het om kleine criminaliteit gaat) werkloos, laaggeschoold of helemaal niet geschoold zijn. Ze hebben dus geen enkel toekomstperspectief. Ze zijn kansarm.
Zonder hun daden te willen minimaliseren, zouden ze behalve gestraft ook aangemoedigd moeten worden en desnoods (als onderdeel van hun straf) verplicht moeten worden beroepsonderwijs te volgen, willen ze ooit tot de arbeidsmarkt kunnen toetreden.
Meer aandacht voor slachtoffers.
Of het nu gaat om klein of groot geweld, de slachtoffers blijven vaak in de kou staan.
Daders van klein en groot geweld moeten echter ook duidelijk worden gemaakt wat zij hun slachtoffers hebben aangedaan. En ook het gerechtelijk systeem moet ook veel meer oog hebben voor slachtoffers van geweld. Want of het nu gaat om klein of groot geweld, de slachtoffers blijven vaak in de kou staan.
In iedereen schuilt iets crimineels...
Heel wat wetenschappers hangen de theorie aan dat in iedere mens iets crimineels schuilt. Maar dat de meestemensen weten deze criminele neigingen te onderdrukken door de banden die ze onderhouden met familieleden, vrienden en collega's. Die banden willen zij in geen geval verliezen. Ze worden daardoor als het ware afgeremd om in de fout te gaan, terwijl mensen die deze banden niet onderhouden, eerder kans maken op crimineel gedrag.
Gewoon oplossen a.u.b.
Waar de publieke opinie in Vlaanderen of elders wakker van ligt, is niet deze of gene theorie over de aard van misdaad. Zij wil gewoonweg dat criminaliteit door de overheid wordt voorkomen en bestreden. Of het nu gaat om grote of kleine criminaliteit.
En daarna kwijn je psychisch weg.
In de praktijk worden de burgers het meest geconfronteerd met de kleine criminaliteit. En die blijkt helaas nogal eens zware en zelfs dodelijke gevolgen voor de slachtoffers te hebben. Niet letterlijk "dodelijk" maar in die zin, dat ze door wat ze meemaakten geleidelijk psychisch wegkwijnen. Op zich al een reden om de kleine criminaliteit niet als een fait divers te laten betijen.
De banken hier buiten beschouwing gelaten.
Grote criminaliteit minder confronterend voor de burgers.
Daarmee wil ik niet zeggen dat de grote criminaliteit niet bestreden moet worden. Maar op persoonlijk vlak is grote criminaliteit minder confronterend voor de burgers. Waarbij we de hold-up van de banken op de samenleving, die miljoenen mensen in binnen- en buitenland heeft getroffen door het verlies van hun spaargeld (vaak hun enige middel om op latere leeftijd te overleven), gemakshalve maar even buiten beschouwing laten.
In de VS werden bankiers daarvoor al gestraft. In Europa niet (tot nu toe) omdat de politiek de bankiers de nodige dekking blijft bieden. Niet alleen de nationale politiek, ook en vooral de Europese politiek veegt de spons over dit crimineel gedrag van de bankiers en stopt hen miljarden toe zodat ze (zoals momenteel al blijkt) weer met het zelfde spelletje kunnen doorgaan.
"Kleine criminaliteit? Ken ik niet."
De 'bobonne' die 5000 euro aan kasbons kwijtgeraakt is. Voor haar is dat een zaak van levensbelang.
Wat de kleine criminaliteit aangaat, verklaarde de bekende Brusselse magistraat Bruno Bulthé ooit in een interview met De Standaard: "Er bestaan geen faits divers. Kleine criminaliteit? Ken ik niet. De 'bobonne' die 5000 euro aan kasbons kwijtgeraakt is. Voor haar is dat een zaak van levensbelang. En wat is er banaal aan een 'sacochendief'? Een dame die er het slachtoffer van werd, hield er een ontwrichte schouder aan over en angst om nog naar buiten te gaan. Een dergelijke agressie vermindert de levenskwaliteit en zelfs de levensduur van mensen. Ik duld dat niet."
Grote fysieke impact.
Herhaald onderzoek heeft aangetoond dat de burgers vooral bekommerd zijn om hun veiligheid. Wanneer (vaak jeugdige) boeven geweld op hen plegen of hen op straat beroven, kan dat behalve een grote fysieke ook financiële en psychische impact hebben. Ook met vandalisme, autokraken, 'gewone' tassen- en winkeldiefstallen en pesterijen van allerlei aard is dat het geval. Niet alleen treffen geweld en onveiligheid de slachtoffers en hun familieleden direct, de hele samenleving is er op de een of andere manier de dupe van.
Het heeft geen zin om hier nog meer vormen van kleine criminaliteit op te sommen. Ze zijn genoegzaam bekend, want ze zijn elke dag opnieuw te zien, te horen en te lezen op tv, de radio en in de kranten. Behalve wanneer de media (om politieke redenen) deze "faits divers" doodzwijgen, daartoe al dan niet aangespoord door de politiek.
Het belangrijkste zijn de ouders.
Wanneer je er lectuur over misdaadpreventie en -bestrijding op naslaat, is er één gemene deler: algemeen wordt gesteld dat in de eerste plaats de ouders op dit vlak de belangrijkste spelers zijn. En op de tweede plaats de school (het onderwijs). Gedurende de schoolgaande periode worden aan een kind bepaalde waarden en normen meegegeven en ontwikkelt zich zijn of haar sociaal gedrag.
Op de tweede plaats de school (het onderwijs).
Wanneer de ouders in gebreke blijven en er sprake is van een gebrek aan sociale controle binnen een gezin, wordt dit meer en meer als aanleiding gezien voor a-sociaal -en erger- voor later crimineel gedrag, dat meestal in het klein begint om daarna in het groot verder te gaan.
Betere ondersteuning aan ouders.
De explosie van het aantal echtscheidingen en probleemgezinnen (gepaard gaande met minder strenge gedragsnormen, maar ook met sociale uitsluiting en armoede) werken dit verschijnsel verder in de hand.
In deze gevallen wordt door heel wat experts gepleit voor een betere ondersteuning aan de ouders door de overheid en gespecialiseerde organisaties en verenigingen, hetgeen in de praktijk, óók in Vlaanderen al gebeurt. Maar het kan nog beter, althans volgens experts.
Gewelddadige films...
Om nog maar te zwijgen over de spelletjes, die zelfs jonge kinderen op hun gsm of iPhone spelen, waarbij mensen worden mishandeld of vermoord.
Nefast voor kinderen is ook dat op TV bijna dagelijks (horror)films worden vertoond met veel geweld. Om nog maar te zwijgen over de spelletjes, die zelfs jonge kinderen op hun gsm of iPhone spelen, waarbij mensen worden mishandeld of vermoord.
Zo wordt geweld tot iets normaals verheven... Dat moet kinderen toch op de een of andere manier geestelijke schade berokkenen? Waarvoor sluit de politiek, waarom sluit de Europese Unie, die zich vanuit zijn ivoren toren in Brussel zo graag met alles en iedereen bemoeit, de ogen voor dit kwalijke verschijnsel?
Geen verklikkersmaatschappij.
Bestrijding van criminaliteit is een zaak van iedereen. Sociale controle is daarbij een belangrijk hulpmiddel, op voorwaarde dat deze niet ontaardt in een verklikkersmaatschappij waarbij burgers, die het om welke reden ook niet goed met elkaar kunnen vinden, tot persoonlijke afrekeningen overgaan. Zo moet ook worden aangekeken tegen de recente oproep vanuit de justitie in Antwerpen aan de burgers om waakzaam te zijn en verdachte zaken niet zomaar te laten voor wat ze zijn.
Straffeloosheid.
Maar ook de justitie moet haar verantwoordelijkheid beter opnemen, bijvoorbeeld in Brussel . Daar kunnen de kleine criminelen nog veel te dikwijls hun gang gaan omdat ze voor justitie geen prioriteit vormen. In de hoofdstad neemt de kleine criminaliteit volgens burgemeester Freddy Thielemans (PS) toe. Hij laakt vooral de straffeloosheid in Brussel: "Het echte probleem met de criminaliteit in Brussel is de slechte juridische opvolging. Dat schept een gevoel van straffeloosheid en is onaanvaardbaar." De burgemeester heeft gelijk. Wanneer de politie in Brussel jonge criminelen oppakt, laat deze of gene onderzoeksrechter hen vaak binnen enkele uren weer vrij. Dat is inderdaad onaanvaardbaar en uiterst frustrerend voor de politie.
Muziekvoorkeur belangrijkste voorspeller kleine criminaliteit?
Kinderen van rond de 12 jaar die al naar muziek luisteren die als niet-mainstream kan worden getypeerd, zoals harde rock, hip-hop en house-soorten, lopen als adolescent rond 16-jarige leeftijd meer risico op klein crimineel gedrag, te beginnen met bijvoorbeeld winkeldiefstal. Zo luidt tenminste de conclusie van Tom ter Bogt en Loes Keijsers, onderzoekers Jeugd en Gezin aan de universiteit van Utrecht. Hun bevindingen werden zopas gepubliceerd in het februarinummer van het prestigieuze Amerikaanse tijdschrift Pediatrics.
De twee wetenschappers deden over een periode van vier jaar onderzoek bij circa 300 jongeren in Nederland. Ze tonen aan dat de muziekvoorkeur een zeer sterke voorspeller is voor later klein crimineel gedrag. "We verwachtten eigenlijk dat probleemgedrag op jonge leeftijd de grootste voorspeller zou zijn voor probleemgedrag op latere leeftijd. Dat is dus niet het geval: de muziekvoorkeur op jonge leeftijd voorspelt nog beter of een kind later probleemgedrag zal vertonen", aldus Ter Bogt. "Zelfs als er rekening wordt gehouden met de sociaal-economische achtergrond en de persoonlijkheid van jongeren blijven muziekvoorkeuren een ijzersterke voorspeller."
De onderzoekers maakten een onderscheid tussen kinderen die luisteren naar mainstreammuziek en afwijkende, ofwel niet-mainstream muziek. Kinderen van 12 jaar die de voorkeur geven aan top40-muziek, vertonen, net als kinderen die het liefst naar klassiek en jazz luisteren, op latere leeftijd weinig of geen probleemgedrag. Ter Bogt: "De risicogroep bestaat uit kinderen die op jonge leeftijd een onconventionele muzieksmaak hebben. Denk aan heavy metal, punk, gothic, hiphop, hardhouse of techno."
Volgens zijn collega-onderzoekster Keijsers werkt verbieden waarschijnlijk eerder averechts dan positief. "We weten uit onderzoek dat verboden zaken bij jongeren juist verboden vruchten worden." Ter Bogt vult aan: "Luisteren naar muziek heeft ook hele positieve functies, voor je stemming, voor omgaan met problemen en voor je kijk op de wereld en jezelf.
En vergeet niet dat het soort gedrag dat wij hier bestuderen voor de overgrote meerderheid tijdelijk gedrag is. Als jonge mensen de volwassenheid naderen is het wel afgelopen met de diefstalletjes of vechtpartijen."
(Bron: Universiteit van Utrecht)
Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.
0 reacties