Hartaanval, hartstilstand of hartfalen?
In de volksmond worden de termen hartaanval, hartstilstand en hartfalen door elkaar gebruikt. Toch hebben ze niet dezelfde oorzaken, geven ze andere symptomen én vereisen ze elk een verschillende manier van behandelen. Ken jij het verschil tussen een hartaanval, een hartstilstand en hartfalen? En weet je hoe je moet reageren als er iemand plots het slachtoffer wordt van een hartfalen? In dit artikel kom je er alles over te weten. Ook in je buurt het juiste pictogram (afbeelding) herkennen kan een leven redden.
Wat is een hartinfarct of hartaanval?
Een hartinfarct of hartaanval kan als symptomen geven: benauwdheid, een beklemmend gevoel/pijn op de borst met uitstraling naar linkerarm en kaak, vermoeidheid, transpireren, er grauw uitzien, een onrustig gevoel en soms hyperventileren. Een hartinfarct wordt niet altijd voorafgegaan door pijn op de borst en niet iedereen met pijn op de borst krijgt een hartinfarct. Een hartaanval kan leiden tot een hartstilstand.
Wat is een hartstilstand?
Bij een plotse hartstilstand stopt het hart met pompen en stroomt het bloed in het lichaam niet meer. Een hartstilstand kan worden veroorzaakt door een hartaanval, maar er zijn ook andere oorzaken, zoals een ziekte aan de hartspier (cardiomyopathie), een ontsteking aan de hartspier (myocarditis), hartfalen of een elektriciteitsongeval. Soms spelen erfelijke oorzaken een rol.
Het hart kan ook tot stilstand komen door problemen met de ademhaling, bijvoorbeeld bij verstikking of verdrinking.
Bij een hartstilstand telt elke seconde.
Het slachtoffer is in levensgevaar omdat de bloedtoevoer in het lichaam stopt en daarmee ook het zuurstoftransport. Binnen enige seconden raakt het slachtoffer bewusteloos. De ademhaling valt uit. Na ongeveer vier tot zes minuten raken hersencellen beschadigd. Daarna lopen ook andere organen schade op. Daardoor telt elke seconde. Het is dus zaak om zo snel mogelijk de reanimatie te starten en een AED (geAutomatiseerde Externe Defibrillator) te gebruiken.
Wat is een hartfalen?
Bij hartfalen is het hart niet meer in staat om voldoende bloed uit te pompen. Normaal gezien is er een evenwicht tussen hoeveel bloed het hart uitpompt en de behoefte van de weefsels aan zuurstof en voedingsstoffen. Bij hartfalen raakt dat evenwicht zoek. Daardoor krijgen veel organen een tekort. Dat leidt tot vermoeidheid en kortademigheid bij geringe inspanningen.
Wat is het verschil tussen chronisch en acuut hartfalen?
Er is een verschil tussen chronisch en acuut hartfalen. Bij chronisch hartfalen houdt het lichaam eerst vocht vast. Symptomen die dan opduiken zijn kortademigheid, vermoeidheid en opgezwollen benen en enkels. Bij acuut hartfalen functioneert het hart plotseling minder goed.
Weet je door controle of je hart gezond is?
Uiteraard loont het om je hart te laten controleren wanneer je je onwel voelt of ongerust maakt. Maar er is geen wetenschappelijk bewijs dat massale screening het aantal plotse overlijdens kan doen dalen.
Wetenschappers stellen dat je zelfs met screening niet alle risicopatiënten kan vinden. Het geld kan beter geïnvesteerd worden in reanimatiecursussen voor iedereen, zeggen ze. En in de aanwezigheid van voldoende AED's, dat zijn geAutomatiseerde Externe Defibrillatoren. Meer informatie over deze toestellen vind je op www.cardioservice.eu.
Wat zijn de boosdoeners bij hartproblemen?
Stress verhoogt de kans op een hartziekte. Maar stress is een minder belangrijke risicofactor voor hartziekten dan roken, diabetes, een hoge bloeddruk of overgewicht. Andere risicofactoren zijn overmatig alcoholgebruik, te weinig beweging, depressie, druggebruik, erfelijke aanleg, te hoge LDL-cholesterol, luchtvervuiling en een ongezonde voeding.
Maar ook wie gezond leeft, jong is en sport, kan geveld worden door een hartaanval. Daarom pleit CardioService ervoor dat iedereen leert omgaan met een AED ofwel de geAutomatiseerde Externe Defibrillator.
Wat kan ik doen wanneer iemand in mijn omgeving het slachtoffer wordt van een hartstilstand?
- Alarmeer onmiddellijk de hulpdiensten.
Daarvoor belt u 112, het Europese noodnummer. - Zorg voor het slachtoffer.
Als het kan, laat dan iemand anders alarmeren en zorg zelf voor het slachtoffer. - Start met de reanimatie.
Start onmiddellijk met de reanimatie. - Laat een AED halen.
Vraag een omstaander om een AED te gaan halen.
Deze logo's herkennen kan levens redden.
Logo AED. Laat een omstaander zo snel mogelijk een AED halen. Dat vind je onder dit logo.
In België vind je op veel openbare plaatsen, zoals winkelcentra en sportclubs en op privéterrein, onder andere bij bedrijven of huisartsen, een AED.
Waar vind je zo snel mogelijk een AED?
Het kan een leven redden om snel een AED te vinden. Dus let er eens op waar je bovenstaande logo's tegenkomt. Wie dat al eens gedaan heeft, weet dat AED's op veel plaatsen in België te vinden zijn. In België zijn er ongeveer 3.000 AED's beschikbaar. Maar dat is nog bitter weinig. Ter vergelijking: in Nederland zijn dat er 100.000, in Frankrijk zelfs nog meer.
AED verhoogt je overlevingskans.
Minder dan 5% van de slachtoffers overleeft een plotse hartstilstand buiten het ziekenhuis. Dat blijkt uit verschillende onderzoeken. De laatste jaren zijn er belangrijke evoluties die de overlevingskansen kunnen verbeteren. Eén daarvan is het toenemende gebruik van de AED. Wanneer er op tijd een AED wordt gebruikt, stijgt de overlevingskans tot 70%.
Het AED toestel vertelt je zelf wat je moet doen!!
Van zodra je de AED aanzet, zal deze je met gesproken instructies begeleiden tijdens het reanimatieproces.
- Alarmeer de hulpdiensten.
De eerste instructie zal altijd zijn om de hulpdiensten te alarmeren. - Ontbloot de borstkas.
De tweede instructie is om de borstkas van het slachtoffer te ontbloten. - Bevestig de elektroden.
Daarna moet je twee zelfklevende elektroden op de borstkas van het slachtoffer aanbrengen op de manier die wordt afgebeeld op de elektroden of de AED.
Na analyse hartritme twee schok mogelijkheden.
Wanneer de twee elektroden zijn aangebracht, begint het AED-toestel automatisch aan een analyse van het hartritme. Wanneer het AED-toestel vaststelt dat het gaat om een 'schokbaar ritme' zal deze ofwel autonoom (volautomaat) een schok geven ofwel vragen om op een knipperende schokknop te drukken (semi-automaat). Na deze schok is het altijd nodig te reanimeren. Ook bij de hartmassage en beademing staan de meeste toestellen je bij.
Elke twee minuten zal het toestel een nieuwe analyse uitvoeren om na te gaan of een bijkomende schok noodzakelijk is. De hulpverlener dient de instructies van het toestel op te volgen tot de hulpdiensten kunnen overnemen.
Het is onmogelijk om een AED verkeerd te gebruiken.
Wees niet bang om hulp te verlenen. Het is gelukkig onmogelijk om een AED verkeerd te gebruiken of een schok toe te dienen wanneer dit niet nodig is. De defibrillator bepaalt namelijk volledig zelf of een elektrische schok het slachtoffer kan helpen. Indien dit niet het geval is, bijvoorbeeld omdat het hartritme intussen hersteld is, zal het toestel in geen enkel geval een schok geven. Daardoor kunnen ook mensen zonder medische opleiding of EHBO-kennis zonder enig risico eerste hulp verlenen.
Bekijk het filmpje.
In dit instructiefilmpje kan je bekijken hoe je een hartmassage moet uitvoeren.
Wil je graag meer informatie over het gebruik van een AED?
Als je graag meer informatie wilt over het gebruik van een AED, een opleiding of het kopen of huren van een toestel, kan je daarvoor terecht bij Benny Van Crombrugge van CardioService op het nummer 02 451 00 11 of via mail: benny@cardioservice.eu. Meer informatie vind je ook op www.cardioservice.eu.
6 reacties
Mijn vraag is natuurlijk: is het gebruik van andere merken van zo'n toestel, overal hetzelfde?
Alle AED's geven de gebruiker soortgelijke instructies, deze worden vijfjaarlijks vastgelegd door de Europese Resuscitatie Raad (ERC). In principe zijn dus alle AED's ontworpen zodat iedereen ze kan gebruiken.
In de praktijk zijn er natuurlijk wel kleine verschillen, sommige toestellen gaan al wat verder in het helpen tijdens de reanimatie dan andere en er zijn ook meertalige toestellen of toestellen die beter geschikt zijn voor een omgeving waar veel kinderen over de vloer komen.
Hartstilstand komt daarbij relatief vaker voor bij gezonde en vaak sportende mensen die dan dood neervallen. Als paramedikus -scheepsverpleegkundige- heb ik er een bij mij om de hoek een hangen en was vorig jaar nauwelijks geïnstalleerd toen ik er een cafébezoeker mee heb geholpen.