Eiwitten remmen is beter slapen

Wat bij fruitvliegjes is gelukt biedt mogelijk ook de oplossing voor ouderdomsgerelateerde slaapproblemen bij mensen. Onderzoek bij fruitvliegen (Drosophila melanogaster) wijst uit dat oudere dieren beter slapen als insuline-achtige IIS-eiwitten in hun lichaam worden geremd. Deze eiwitten spelen een rol in de communicatie in een cel.

Beter slapen door geneesmiddel rapamycin

Ook het middel rapamycin beïnvloedde het slaappatroon van de vliegjes. Rapamycin is een immuniteitsonderdrukkend geneesmiddel dat wordt gebruikt om afstoting van een getransplanteerde nier tegen te gaan. Dat schrijven wetenschappers van het Max Planck-instituut voor biologie en ouderdom in het vakblad PLoS Biology.

Waarom is dit onderzoek bij fruitvliegen belangijk?

Het vliegenonderzoek kan inzicht bieden in leeftijdsgerelateerde slaapstoornissen bij mensen. Fruitvliegjes slapen, net als mensen, vooral ’s nachts en zijn overdag actief. Bovendien is bij de vliegjes hetzelfde patroon waargenomen als bij mensen: op hogere leeftijden krijgen ze slaapproblemen waardoor ze korter slapen en ’s nachts vaker wakker worden.

De fruitvliegjes werden gemuteerd

De onderzoekers fokten fruitvliegen met een mutatie die leidt tot minder actieve IIS-eiwitten. Normale vliegjes zonder mutaties dienden als controlegroep. De onderzoekers maten het aantal slaapmomenten en de duur van de slaapmomenten gedurende de nacht. Overdag maten de onderzoekers het aantal actieve momenten en de duur van die momenten.

Oudere gemuteerde vliegjes sliepen beter

Naarmate de gemuteerde vliegjes ouder werden , hadden ze ’s nachts, langere periodes van slaap en werden minder vaak wakker dan de ‘normale’ vliegjes. De mutanten waren bovendien overdag actiever en ’s nachts passiever dan de controlegroep. Dat patroon hield stand met veroudering. Bij de controlegroep gebeurde het omgekeerde: ze sliepen korter, werden vaker wakker en waren overdag minder actief. Hetzelfde resultaat vonden de onderzoekers overdag. Mutanten waren langer en vaker actief dan de normale vliegjes en het patroon hield stand naarmate de mutanten ouder werden.

Het tweede onderzoek met het geneesmiddel rapamycin

Bij een ander experiment gebruikten de onderzoekers alleen ongemuteerde fruitvliegjes. Dat experiment bestond uit twee delen. Een deel met jonge vliegjes en een deel met oudere vliegjes. Per deel was er een groep fruitvliegen die rapamycin kreeg toegediend en een controlegroep die dat niet kreeg.

Leeftijdsgebonden slaapproblemen te voorkomen en te genezen

De jeugdige fruitvliegjes met rapamycin sliepen langer aan een stuk en werden minder vaak wakker dan de controlegroep. Bij de oudere vliegjes, die al last hadden van slaapproblemen, verbeterde de slaapkwaliteit aanzienlijk na het toedienen van rapamycin. Dat betekent dat leeftijdsgerelateerde slaapproblemen bij fruitvliegjes zowel te voorkomen als te genezen zijn.

Uiteindelijk nu ook oplossing voor mensen?

Onderzoekers verwachten dat hun resultaten uiteindelijk kunnen leiden tot een behandeling van slaapproblemen bij mensen. Daarom is volgende stap in het onderzoek van de ouderdomsbiologen kijken of dezelfde mechanismen ook werken in ‘hogere’ dieren zoals muizen.

New Scientist

Dit artikel komt uit New Scientist, hét wetenschappelijke tijdschrift. Zin om elke maand van dit soort leuke artikelen te lezen? Maak gebruik van het kennismakingsaanbod met een dvd van Stephen Hawkings op https://shop.newscientist.nl/nl/content/47719/index.html