Ilse Reynders
Laten we beginnen met een praktijksituatie.
Sofie is gehuwd met Tom, die enige zoon is. Ze hebben een jaar geleden een huis gekocht in dezelfde gemeente als Toms ouders. Ze hebben een zoontje van 6 maanden.
De laatste tijd heeft het jonge koppel veel discussies over de moeder van Tom. Deze monden steevast uit in heftige ruzies en daarna wordt er dagen niet meer met en tegen elkaar gesproken. Sofie vindt dat haar man Tom haar niet begrijpt...
De ergernissen van de schoondochter Sofie.
Sofie vindt dat haar man Tom haar niet begrijpt... Sofie vindt dat haar schoonmoeder veel te vaak ongevraagd op bezoek komt. Ze vindt dit lastig, ze heeft nood aan tijd voor zichzelf samen met de baby en met haar eigen gezin. Wanneer ze dit met Tom tracht te bespreken krijgt ze geen gehoor voor haar onvrede. "Mijn moeder wil toch maar even de baby zien", "We zitten toch maar gewoon samen TV te kijken", "Anders zit ze ook maar alleen",… het zijn reacties die Sofie tegen het plafond jagen.
Zelfs bij thuiskomst na de bevalling...
Ook toen ze na de bevalling thuis kwamen uit het ziekenhuis, zat haar schoonmoeder bij hen thuis. Sofie zag de thuiskomst met z'n drietjes echter als een belangrijk symbolisch moment. Het feit dat ze dit belangrijk gezinsmoment door haar schoonmama heeft moeten missen zit haar nog steeds hoog.
Zorg ik niet goed genoeg voor mijn man?
Alsof ze niet goed zorgt voor haar man... Een ander punt van ergernis is het feit dat haar schoonmoeder vaak eten meebrengt. Tom heeft al enkele keren de opmerking gemaakt dat hij vindt dat Sofie te weinig eten klaarmaakt. Hij is van thuis uit gewend dat er dubbele porties worden gekookt.. Sofie vindt dit niet nodig. Ze heeft een hekel aan eten te moeten weggooien. De potjes met eten die haar schoonmoeder in de frigo zet, interpreteert ze als een regelrechte aanval op haar aanpak. Alsof ze niet goed zorgt voor haar man… En bovendien is ze niet gediend van het onverwacht bezoek van schoonmoeder die met eten komt aandraven.
En toch voelt ze zich schuldig over gevoelens van onvrede...
Er spelen dus een heleboel ergernissen. Maar toch voelt Sofie zich schuldig over haar negatieve gevoelens. Ze had vroeger een hele goede band met haar schoonmoeder. Ze konden goed praten en ondernamen samen allerlei leuke uitstapjes. Maar deze positieve ervaringen worden nu overschaduwd door een constant gevoel van ergernis. Daarenboven staat haar schoonmoeder altijd klaar om te babysitten. Maar Sofie wil zeker geen profiteur zijn.
Wat is hier aan de hand? Waarom is de ergernis zo groot geworden?
- Kinderen: het recht om een eigen gezin te vormen.
Wanneer 2 partners kiezen voor elkaar staan ze voor de uitdaging om een eigen gezin te vormen: een duidelijk afgegrensde entiteit met eigen waarden, normen, gewoontes en regels. Hoe dit jonge gezin wordt vormgegeven, wordt uiteraard mee bepaald door wat beide partners in hun eigen familie hebben geleerd en meegekregen. Maar de grenzen met het ouderlijke gezin moeten stevig genoeg zijn om een eigen territorium te kunnen creëren.
Het vraagt onderhandeling met elkaar om tot compromissen te komen en een eigen systeem te creëren. Er móét gewoon een moment zijn waarop je met je partner kan zeggen: voortaan kiezen we voor het opbouwen van onze eigen relatie met eigen accenten. Het dicht bij elkaar wonen kan schoondochters wel eens het gevoel geven dat hun partner nog teveel verder leeft in zijn ouderlijk gezin.
Zo is het aan Tom om samen met Sofie tot een gezamenlijk standpunt te komen. Zo is het aan Tom om samen met Sofie tot een gezamenlijk standpunt te komen. Zolang hij zijn moeder "verdedigt" en niet echt luistert naar de behoeften van Sofie, zal zij het gevoel hebben dat zij niet belangrijk is. Dat wakkert jaloezie en een machtsstrijd aan. Een goede communicatie is hier heel belangrijk. Samen met je partner moet je bepalen tot op welke hoogte je (schoon)ouders een rol kunnen spelen binnen je gezinsleven en kan je hierbij ook grenzen aangeven. - Ouders: Losmakingsproces vlot laten lopen.
Het loslaten van onze kinderen begint al vanaf de geboorte, in kleine en grotere stappen. Maar het hoogtepunt wordt bereikt op het moment dat de kinderen het huis uit gaan en een eigen gezin stichten. De dynamieken in het ouderlijk gezin worden dan ook flink door elkaar geschud.
Als er een gezonde balans is tussen autonomie en verbondenheid zal dit losmakingsproces meestal vlot verlopen. Maar als de relatie met de moeder "te dicht" is, kan dit voor problemen zorgen. Het is nochtans de taak van de ouders om hun kinderen voldoende ruimte te geven zodat ze hun vleugels kunnen uitslaan en een eigen leven kunnen opbouwen.
Waarop moet je letten als schoonmoeder en schoonouders?
- Niet te veel op het territorium van je kinderen.
Het is belangrijk de keuzes van de kinderen te aanvaarden. Als (schoon)ouders kan je zelf opletten dat je niet teveel op het territorium van je kinderen zit. Dat is niet altijd gemakkelijk. Wanneer je bvb -goed bedoeld- allerlei opvoedingsadviezen geeft kan dit als bemoeienis worden ervaren. Het is belangrijk de keuzes van de kinderen te aanvaarden, ook als de schoonzoon of de schoondochter een andere cultuur of manier van leven heeft dan jij zelf. - Houd voldoende afstand.
In het geval van Sofie is het eigenlijk de taak van de schoonmoeder om zich wat meer op afstand te houden. Of op zijn minst meer te checken of de bezoekjes passen. Hetzelfde geldt voor het eten dat ze ongevraagd meebrengt. Dat is weliswaar goed bedoeld, maar het is niet omdat dit voor jezelf belangrijk is, dit ook zo in het gezin van je zoon zo moet zijn.
Waarop moet je letten als kersverse echtgenoot?
- Geef verticale loyaliteit geen voorrang op je vrouw.
Uiteraard blijven essentiële banden van trouw bestaan tussen kinderen en hun ouders. Dit noemen we verticale loyaliteit. Maar die loyaliteit tegenover de ouders mag geen voorrang krijgen op de trouw tegenover de partner (horizontale loyaliteit). En de ouders moeten accepteren dat zij geen absoluut gezag meer hebben.
Houd er rekening mee dat er geen bloedband is.
Je moet altijd dubbel opletten wat je zegt en doet. In een schoon-relatie wordt wel eens verwacht dat je elkaar behandelt als familie terwijl je dat niet bent. Er is geen gezamenlijk verleden of onvoorwaardelijke liefde zoals in je eigen familie. Dus de relatie is per definitie anders: er is geen bloedband.
De uitdaging is dat je een ander soort relatie ontwikkelt. En dat kan moeilijk zijn. Hier speelt niet de liefde die je voor je kinderen voelt. Je relatie met je schoondochter of schoonkinderen zou op mijn minst respectvol moeten zijn. In vele gevallen kan er ook wel een liefdevolle betrokkenheid op mekaar ontstaan. Maar een goede moeder zijn is makkelijker dan een goede schoonmoeder zijn! Het statuut van schoonmoeder is ondankbaar, je moet altijd dubbel opletten wat je zegt en doet. Opvallend is dat vrouwen meer kunnen verdragen van hun eigen moeder dan van hun schoonmoeder, net omwille van de loyaliteit.
Te bazig, te veel verwennerij.
Schoondochters klagen er vaak over dat schoonmoeder te bazig is en zich teveel bemoeit. Ook kritiek op de opvoeding, manier van leven wordt niet geapprecieerd. Dat er niet genoeg afstand wordt gehouden kan ook voor wrevel zorgen. Vooral het plotselinge en veelvuldige opdraven van de schoonmoeder is een doorn in het oog. Verder zorgen het verwennen van de kleinkinderen en het in de watten leggen van de zoon voor discussie.
Schoonmoeder, waarom doe je zo?
Toch bedoelen schoonmoeders het niet slecht en ze vinden zeker niet dat hun schoondochter verkeerd bezig is. Het kost hen wel heel veel moeite om hun eigen mening in te, vooral als ze zien dat schoondochter en zoon dingen heel anders doen dan zijzelf.
Waarover klagen schoonmoeders?
Schoonmoeders hebben wel eens het gevoel dat de schoondochter onverschillig is en niet aan hen denkt. Ze vinden soms ook dat de zoon wordt weggehouden van zijn ouders. Uit onderzoek blijkt dat er na het huwelijk meer contact is met de familie van de vrouw dan van de man. De uitspraak "Een dochter heb je voor de rest van je leven, een zoon is er tot hij een vrouw trouwt" klopt dus wel gedeeltelijk.
En schoonouders wel als babysit 'gebruikt'?
Bewaak je eigen grenzen en geef deze ook aan. Doordat vele koppels fulltime werken wordt er vaak beroep gedaan op (schoon)ouders voor oppas van de kinderen. Meestal verloopt dat zonder problemen. Maar soms hebben (schoon)ouders wel eens het gevoel hierin gebruikt te worden. Ook hier is een goede communicatie belangrijk. Bewaak je eigen grenzen en geef deze ook aan.
Is een goede verstandhouding tussen schoonmoeder en schoondochter mogelijk?
Het cliché over de slechte relatie tussen schoonmoeder en –dochter berust dus wel op waarheid. Gelukkig bestaan er ook vele goede relaties tussen schoonkinderen en hun schoonouders. Een goede relatie is mits wederzijds begrip en relativeringsvermogen nagenoeg voor iedereen bereikbaar. Ze kan zelfs een verrijking betekenen. Zo kan je als schoondochter van je schoonmoeder bepaalde dingen leren die je bij je eigen ouders nooit hebt gezien. Je kan oprecht geïnteresseerd zijn in elkaar en op die manier kan een mooie band ontstaan.
Ilse Reynders.
Haar passie voor relaties leeft Ilse niet alleen uit in haar professionele bezigheden. Als vrouw houdt ze van hechte vriendschappen en authentieke contacten.
6 reacties