Vorm jij een gevaar op de weg? 

1. Gebeurt het jou - zoals veel automobilisten - dat je plotseling en zonder rekening te houden met het achterop komende verkeer op de rem gaat staan als een radiostation of jouw radarverklikker - zoals de wettelijk toegestane Mini Coyote - een naderende flitscontrole aankondigt?

2. En geef  jij dan - als het controlepunt eenmaal voorbij is - weer voluit gas en lap je daarbij de wettelijke snelheidsbeperking aan je laars? Om dat spelletje bij de volgende flitscontroles steeds opnieuw te herhalen?

Antwoord jij twee keer met ‘ja’?

Dan scoor je slechte punten. Je maakt je dan niet alleen schuldig aan asociaal gedrag, maar je bent  ook een potentieel- en mogelijk groot gevaar voor de andere weggebruikers, laat staan voor jezelf. Jouw rijgedrag veroorzaakt immers nogal eens  kop-staartbotsingen, met alle gevolgen van dien.

Schaf de precieze aankondiging van de flitscontroles af

Juist door bovenvermeld gedrag rijst er verzet tegen de aankondiging van de exacte plaats en het precieze tijdstip van flitscontroles.  De discussie daarover steekt regelmatig de kop op. Onlangs deed de vereniging “Ouders van Verongelukte Kinderen” (OVK)  nog de oproep bij de commerciële radiostations en de openbare omroep (VRT) om geen precieze aankondigingen meer te doen van de plaatsen en tijdstippen van de flitscontroles. De OVK is een steunorganisatie voor de families en slachtoffers van verkeersongelukken. De vereniging van fietsende Europese ambtenaren heeft zich met honderden leden bij de oproep van de OVK aangesloten.

“Belastinggeld besteden om de Wet te overtreden”

Directeur Koen Van Wonterghem van de OVK windt er geen doekjes om: ”Automobilisten helpen om boetes te vermijden, draagt bij tot grotere tolerantie voor te snel en dus gevaarlijk rijden.” Ook acht hij het onaanvaardbaar, dat de met belastinggeld opererende openbare omroep dit geld misbruikt om automobilisten te helpen ongestraft de wet te overtreden. Overigens, de politie maakt toch ook geen inbraakcontroles bekend, meent hij.

Foute cultuur kan te hard rijden juist bevorderen

Van Wonterghem wil er geen misverstand over laten bestaan:”Ik heb geen probleem met meer algemene aankondigingen van snelheidscontroles. Dat is een middel om autobestuurders te sensibiliseren om voorzichtig te rijden, dus graag zelfs. Maar volgens mij heerst er een “foute cultuur” rond (te) hard rijden en snelheidscontroles, die dat rijgedrag kunnen bevorderen. In dat verband is het onaanvaardbaar dat hardrijders op een presenteerblaadje krijgen aangeboden waar en wanneer ze wel en niet de snelheidsduivel kunnen uithangen.” Het lijkt mij een standpunt dat menigeen zal delen.

De actie van de OVK wordt gesteund door het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid (BIVV). Directeur Karin Genoe van het BIVV wijst op de recente flitsmarathon van de politie in Vlaanderen. Toen werden de automobilisten niet gewaarschuwd waar en wanneer er precies werd geflitst en bleek dat zij hun rijgedrag voorbeeldig aanpasten aan de toegestane snelheden. Het kan dus wel, zou je kunnen zeggen. Genoe vindt flitscontroles nuttig als de aankondiging algemeen wordt gehouden dus zonder precieze plaats en tijdstip.  Bijvoorbeeld: ‘de politie houdt vandaag flitscontroles in de provincies Antwerpen en Limburg’. Genoe denkt dat automobilisten bij zo’n algemene aankondiging wel langzamer zullen gaan rijden.

Er is meer nodig voor blijvende gedragsverandering op de weg

Maar er is meer nodig om een permanente gedragsverandering op de weg te bewerkstelligen, zegt Genoe. Je mag veronderstellen dat er bij heel wat automobilisten een lampje gaat branden als er een aankondiging is van snelheidscontrole. Zou dan niet mogelijk een gevaarlijke situatie bestaan op die weg? Maar er zijn kennelijk ook vele anderen bij wie dat om de een of andere reden niet aanslaat of wil doordringen. Die hebben haast, zijn onverschillig, onoplettend, dom, vertonen machogedrag of rijden onder invloed van drank en drugs veel te snel. Deze categorie van weggebruikers een mentaliteitsverandering op te dringen zit er echt niet meteen in en evenmin in een nabije toekomst aan te komen. Misschien als het net van trajectcontroles drastisch wordt uitgebreid, als men het land vol camera’s hangt zoals in Nederland en/of als de geldboetes tot torenhoog worden opgetrokken, de verkeersopvoeding verbetert enz.

Meer discipline op de weg is nog teveel gevraagd?

Meer discipline in het verkeer, zoals in de Scandinavische landen, is duidelijk (nog) teveel gevraagd van de individualistisch ingestelde Vlaming en Belg. Een mooi voorbeeld van het mentaliteitsverschil in het verkeer tussen Belgen en andere Europeanen is het stoppen voor een zebrapad. In de hierboven vermelde landen, waar we Duitsland en Oostenrijk aan toevoegen, wordt er veel meer gestopt voor voetgangers die willen oversteken dan in België. Bij ons lijkt oversteken nog gelijk te staan met een spelletje Russische roulette.

Aantal verkeersdoden en –gewonden is nog steeds te hoog

Geen wonder dat het ontbreken van een verantwoorde verkeersmentaliteit zich ook vertaalt in een nog steeds te groot aantal verkeersdoden en -gewonden in België. Het feit dat de pakkans voor hardrijders hier een stuk lager ligt dan in de ons omringende landen, maakt het  verkeer hier ook heel wat onveiliger. Dat tonen de cijfers elk jaar opnieuw aan. Voeg daarbij de nog steeds slechte staat van veel wegen in het hele land en een rijopleiding, die nog steeds voor verbetering vatbaar is, en het is duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is.

Radiostations worden door luisteraars op de hoogte gehouden

De radiostations worden door de automobilisten op de hoogte gehouden van de flitscontroles, denk aan de “vallende sterren” van Q-Music. De politie zou dat het liefst wettelijk verboden zien worden. Want in plaats van hun stuur vast te houden, zitten deze “verklikkers” de radiostations met hun gsm te bellen en verslapt hun aandacht voor het verkeer. De radiozenders zeggen helemaal niet de bedoeling te hebben om automobilisten te helpen om aan de politie te ontsnappen en zeker niet om gevaarlijk rijgedrag aan te wakkeren. Ze beweren met de aankondiging van de flitscontroles de automobilisten juist te willen aansporen om veiliger te rijden.

Ook federale politie heeft interesse voor overleg…

Mogelijk vindt binnenkort al overleg plaats over de precieze aankondiging van flitscontroles tussen enerzijds de OVK en de fietsende Europese ambtenaren anderzijds. De openbare omroep heeft zich daartoe bereid verklaard.  Ook de federale wegpolitie, die nauwkeurige gegevens over flitscontroles doorgeeft aan de VRT, lijkt geïnteresseerd in nader overleg. Dat lijkt niet overbodig, al was het alleen maar om duidelijkheid te scheppen over haar houding tegenover flitscontroles. Daarbij maakt ze kennelijk een verschil tussen de openbare omroep, die ze over flitscontroles informeert en de commerciële radiostations, die de informatie daarover zelf bijeen moet schrapen.

Column Jan Schils
Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.