Deel via

Ober, er zit een (chemisch) stofje in mijn wijn!

July 2014
hobby-blogger
Dolf Van Wijk
Dolf van Wijk
'Franse wijnen zitten vol gif', luidt de titel van een artikel in De Standaard. Toen SenNet blogger Dolf van Wijk dat las stond hij meteen op zijn achterste benen. Gewaarschuwd worden voor chemische stoffen in wijn? Natuurlijk zit er chemie in onze wijn. En je kan er sporen van pesticiden in terug vinden. Maar dat is niet vies. En ook niet schadelijk. .

Wijn wemelt van chemicaliën.

Het artikel 'Franse wijnen zitten vol gif' in De Standaard doelt op resten van pesticiden, maar geeft geen concentraties. Ik neem dus aan dat het om 'sporen' van pesticiden gaat. De Standaard gaat volkomen voorbij aan het feit dat wijn wemelt van chemicaliën. Die maken ze juist zo lekker!

En we weten steeds beter wat er in zit.

Dankzij de moderne analytische chemie weten we steeds beter wat er in wijn zit. En vinden we ook sporen van chemische stoffen zoals pesticiden terug die gebruikt worden bij het telen van de druiven. Vroeg of laat zullen we nagenoeg alles kunnen meten. En gaan we precies weten wat we waarin gebruiken. En ook wat voor stoffen er in ons lichaam terecht komen. Van chemische én natuurlijke stoffen.

Een glaasje polyfenolen voor u misschien?

Chemie is voor velen een 'vies' woord. Dat is onnodig, maar heeft te maken met hoe we worden opgevoedAls je zo'n aanbod krijgt, of je een glaasje polyfenolen (dat zijn plantaardige verbindingen in planten) wenst, zullen weinig mensen 'ja, graag' zeggen. Maar wijnliefhebbers kunnen wél lovend spreken over hoe mooi de 'tannines' al zijn afgerond, hoe zacht ze over je tong glijden… En tannine, - de stof die van invloed is op de smaak, kleur en structuur van de wijn -, is ook een polyfenol. Als je zou zeggen dat 'polyfenolen in de wijn al deels gepolymeriseerd zijn' (een chemische reactie hebben ondergaan waarbij kleinere moleculen zich aaneenrijgen tot een lange keten n.v.d.r.), klinkt dat vele mensen al niet lekker of smakelijk in de oren. Chemie is voor velen een 'vies' woord. Dat is onnodig, maar heeft te maken met hoe we worden opgevoed; op school, via de media. En komt ook door de communicatie van de chemische industrie zelf. Die toont te weinig trots over haar producten, hoewel ze dat wel mag zijn.

Chemische producten zijn essentieel in zowat alle technologie

Chemie is volkomen geïntegreerd in ons dagelijks leven. Maar weinig mensen lijken dat te  beseffen. Wie staat er bij stil dat die nieuwe 'touch-feel' buitenkant van zijn smartphone chemie is en trouwens je hele smartphone chemie is. Dat je sportschoenen- sterker maar ook lichter dan ooit-, chemie zijn. En ook de energiebesparende banden van je auto…Het is allemaal chemie en technologie. De chemiesector zou trots moeten zijn op zijn prestaties. En  zich ook minder defensief opstellen, zich sterker maken tegenover criticasters,  die nu soms erg makkelijk scoren.

En hoe zit het dan met bestrijdingsmiddelen in je wijn?

Wie staat er bij stil dat die nieuwe 'touch-feel' buitenkant van zijn smartphone chemie is en trouwens je hele smartphone chemie isMaar even terug naar die wijn met pesticiden. Bestrijdingsmiddelen worden continu verbeterd. Ze worden meer effectief, maar ook beter afbreekbaar. Die voortdurende aanpassingen zijn nodig om concurrentieel te blijven. In de effectiviteit en afbreekbaarheid van bestrijdingsmiddelen staan we al heel ver, ook in Europa. De toepassingen wordt ook geoptimaliseerd qua timing en hoeveelheid. En zo kunnen we tegenwoordig catastrofes voorkomen. Hoe dramatisch is het voor een (wijn)boer immers als een parasiet toeslaat en de hele druivenoogst voor zijn machteloze ogen wordt vernietigd? Gelukkig kunnen we tegenwoordig effectief optreden om dit soort drama's te voorkomen.  Dat is innovatie. Maar de chemische stoffen die daarbij gebruikt worden zal je in de wijn terug vinden. Chemofobie helpt niet tegen parasieten, chemie wel.

Hoe zit het dan met de biologische wijnen?

Ik heb eens een 'biologische' wijnboer bezocht die druiven in kassen teelde. Ook hij had plagen die hij moest bestrijden. Hoe hij dat dan aanpakte, vroeg ik hem. 'Met zwavel doen we dat, dat is een natuurproduct”, luidde zijn antwoord. Ah ja, dus met zwavel werken is geen chemie? Dat is 'natuurlijk'?

Het Standaard artikel merkt trouwens op dat ook de 'biologische wijnen' pesticiden bevatten, maar minder… Tja, als je per se meer wil betalen voor een wijn met het label 'biologisch', ga je gang. Je koopt vooral een goed gevoel, maar of dat echt meerwaarde heeft of gezonder is, is een riskante vraag.

Dit krantenartikel mist de essentie.

Daarom mist dit krantenartikel de essentie: hoeveel pico-, nano- of microgram pesticidesporen zijn er gemeten? Met dergelijke gegevens kun je berekenen hoeveel pesticide iemand dan gemiddeld per glas binnen krijgt. Of in 'worst-case' scenario zou binnenkrijgen als hij een paar flessen zou kunnen binnenkrijgen. Ook moet je weten hoe efficiënt de pesticide wordt opgenomen in het lichaam, of (en hoe) ze snel wordt afgebroken door het lichaam etc. Als je de dosis weet en deze gegevens kent kun je de veiligheidsmarge bepalen ten opzichte van het veilige laagste effectniveau. Al die gegevens zijn bekend in het registratie dossier dat de producent moet inleveren.

Alcohol is ook chemie en ...

Maar over die veiligheidsmarge heeft De Standaard het niet. De krant noemt gratuit de aanwezigheid van pesticide. Maar de olifant in de kamer zien ze niet. Terwijl de chemisch onderlegde of gewoon nuchter redenerende lezers die al lang hebben zien staan; er zit alcohol in wijn. En niet in vage sporen, maar vaak tot zo'n 14%! En alcohol is ethanol. En die is giftig, zoals velen in hun dagelijkse leven hebben gezien of ervaren(). Als ethanol op dit moment op de EU markt zou worden geïntroduceerd met testgegevens zoals voor nieuwe stoffen vereist zijn, dan zou het product niet toegelaten worden.

Bestrijdingsmiddelresten willen we niet in wijn. En als die residu's er in zitten, moeten ze zo laag mogelijk zijn. Maar de aanwezigheid van minuscule hoeveelheden pesticide in een artikel te gaan rapporteren, zonder dit gegeven in kwantitatief perspectief te plaatsen, dat is onnodig alarmerend.

hobby-blogger Dolf Van Wijk
SenNet gelegenheidsblogger Dolf Van Wijk werkt fulltime, is milieuminnaar, zeezeiler, echtgenoot, vader van 2 volwassen zoons. Hij houdt van reizen, maar zijn hobby is vooral schrijven. Hij heeft ook een eigen blog.

10 reacties

Wijnsommelier
Naast biologische wijnbouwers die het gebruik van synthetische stoffen uitsluiten zijn er ook nog de bio-dynamische wijnbouwers.Zij doen alleen beroep op producten van natuurlijke oorsprong , herwaarderen de bodem, berwerken de aarde en hechten groot belang aan de kennis van de kosmische ritmes om hun werkzaamheden uit te oefenen.
Zonder enige twijfel zijn dit gezonde wijnen, doordat de aroma's en de smaken zich anders ontwikkelen zijn er subtiele verschillen; Wijnproevers zullen het eens zijn over een finesse die we moeten leren waarderen! Toch slagen er meer en meer van hen het niveau naar een hoger punt te brengen. Respect voor de verdedigers van de natuur.
10/07/14 10:57 REAGEER
DVW
Dank voor uw reactie. Ik begrijp het echter niet helemaal, bijvoorbeeld het verschil biologisch en bio-dynamisch. Uitsluiten van synthetische stoffen en uitsluitend produkten van natuurlijke oorsprong gebruiken is hetzelfde. Alle wijnbouwers (ook niet-bio) bewerken en onderhouden (herwaarderen??) de bodem/aarde, ook hier zie ik geen verschil.
En als u ‘zonder twijfel’ kunt oordelen over wat gezond is dan bent u de enige in de wereld en ‘wijnproevers die het eens zijn’ lijkt me even utopisch.
Descartes zei terecht: twijfel is het begin van wijsheid.
15/07/14 14:11 REAGEER
Roger58
Ik vind dit al bij al een vreemd artikel, een man die een lans breekt voor chemie in wijn.

Zelf heb ik een opleiding wijnbouw achter de rug en werd er stil van wat men allemaal spuit op de druiven. Tussen april en september worden de druiven zowat om de 14 dagen gespoten dat is dus ongeveer 12 spuitbeurten deze spuitbeurten worden vaa
23/07/14 08:10 REAGEER
Roger58
Ik vind dit al bij al een vreemd artikel, een man die een lans breekt voor chemie in wijn.

Zelf heb ik een opleiding wijnbouw achter de rug en werd er stil van wat men allemaal spuit op de druiven. Tussen april en september worden de druiven zowat om de 14 dagen gespoten dat is dus ongeveer 12 spuitbeurten deze spuitbeurten worden vaak nog een mix van meerdere producten gebruikt.

Na de pluk worden er nog een tiental producten toegevoegd voor alles en nog wat heeft men wel een middeltje.

Ja in Europa zijn reeds heel wat middelen reeds verboden (zo veilig waren ze) en kun je min of meer spreken dat je zogenaamd veilig drinkt. Maar vele wijnen uit de nieuwe wereld zijn niet gebonden aan deze regelgeving en mogen Europa vrij binnen begrijpen wie kan.

Tot slot er zijn tegenwoordig reeds heel wat druivensoorten die veel minder bespoten moeten worden de zogenaamde hybriden rassen (kruising tussen Amerikaanse en Europese stokken). Zij vinden echter moeilijk de weg naar de markt hier geld onbekend is onbemind en de lobby van de bestaande Franse wijnwereld is hier zeker niet te onderschatten.

Nee, ik ben het niet eens met de schrijver van dit artikel, ik vond het artikel in de standaard een juiste afspiegeling van de realiteit. Maar zoals vaak heeft de mens de drang om te minimaliseren.
23/07/14 08:36 REAGEER
Vaneldeh
Toen ik het bewuste artikel destijds las moest ik even langs mijn nek wrijven (zoals Dolf Van Wijk dat blijkbaar ook deed).

Toevallig ben ik zelf ingenieur en nogal bekend met het door velen verguisde woord "chemie" , zit ik zelf wetenschappelijk in de wijnsfeer en maakte ik recent nog een thesis over fouten in wijn. Ik start nu bovendien een volgende studie over de invloed van sulfiet in de most op het metabolisme van de gist (S. Cerevisiae) en de gevolgen ervan op de chemische kwaliteit van het eindproduct (inderdaad, de gist kan zelf heel wat meer vreemde stofjes maken dan wat de wijnboer kan sproeien).

Ik ondersteun volledig de stelling van de Heer Van Wijk. Ze is terecht, volkomen objectief en het was broodnodig dat iemand dit nog eens wereldlijk maakte.

Ik was vorige week overigens op bezoek bij een zeer gerenommeerde biodynamist in de Rhonevallei toen ik een klein ommetje maakte en op een zeer grote "stash" sproeistoffen stootte met erlangs een tractor met sproeiwagen......de stand van de maan zal het zo gewild hebben.


23/07/14 10:50 REAGEER
TaiJiwoman1
Interessant wat U zegt over die grote "stash" sproeistoffen.........U vermeldt echter niet "welke" !!!!!!
23/07/14 13:44 REAGEER
grapesqueezer
Beste heer Vanelderen: uw thesis over fouten in de wijn en zeker ook de studie over sulfiet interesseert me heel bijzonder! Is er een mogelijkheid om hiervan een kopie te verkrijgen, welke ik desnoods heel 'vertrouwelijk' wil behandelen? AUB?
Stuurt u me een mailtje? Alvast dank!
Dirk-Antoon Samyn - dirk@prowine.be
23/07/14 16:02 REAGEER
henk
Wij zitten meerdere malen per jaar aan de Moezel. Tijdens fietstochten spreek ik regelmatig werkers op de wijnheuvels aan. Niet zelden zie ik achterop zo'n tractor vaten met een gif symbool. Vorige week sproeiden ze zelfs met helicopters alhoewel ik natuurlijk niet weet wat daarin zit. Een boer verdedigde het gif symbool door te zeggen dat het overal gebruikt wordt en toegestaan is. En dat er anders geen wijnbouw mogelijk is. Dat geloof ik direct. Maar gif blijft gif, als het gebruikt wordt moet het op het etiket staan. Wel of niet gezond, de informatie moet juist zijn om de consument zelf op basis hiervan te laten beslissen. De arrogantie om te stellen dat de hoeveelheid pesticiden niet schadelijk is stuit me tegen de borst. Kom met een onafhankelijk onderzoek, uitgevoerd door een kritische organisatie. Het komt te vaak voor dat columnisten/bloggers vlees keuren waarbij ze goed betaald worden voor hun bevindingen.
23/07/14 18:15 REAGEER
koen
Nogal vreemd dat er weer eens een lans wordt gebroken voor het gebruik van pesticiden. De auteur van dit artikel weet niet eens over welke het gaat maar toch heeft hij een mening en stelt onomwonden dat het geen kwaad kan. Over het al dan niet snel afbreken heb ik ook zo mijn gedacht. Vele van die producten breken inderdaad snel af maar de componenten waarin zijn niet steeds bekend en van de bekenden zijn er veel met een niet zo schitterende reputatie. Oh ja, alles in de natuur is natuurlijk chemie maar niet alle in de natuur is veilig, denkbijvoorbeeld maar eens aan de canadese berenklauw of aan dolle kervel om maar een paar voorbeelden te noemen.
25/07/14 14:54 REAGEER
loopkever
Het is zo hoe warmer en droger de wijnstreek hoe minder herbiciden de wijnboer moet gebruiken. Door te verticuteren is het onkruid door de droogte en warmte lang uitgeschakeld. Zelf vond ik in warme streken meer kevers (bv. carabidae-loopkevers) onder stenen, takken... dan in gebieden met een meer gematigd klimaat. Dit kan wijzen op het meer of minder gebruiken van insecticiden. Zelf kweek ik druiven in een serre. Het komt er op aan de druivenplanten en de grond droog te houden. Mijn serre is naar het zuidwesten gericht vanwaar de meeste wind komt. Gieten doe ik 's morgens op een zonnige dag. Na het gieten de grond harken zodat de bovenlaag snel opdroogt. Ramen en deuren open, vooral vanaf eind juni. Ik heb ook al eens 5 literflessen zonder bodem ingegraven en zo water gegeven. Buiten een jaar met een hoge luchtvochtigheid heb ik nooit problemen. Alleen dan ben ik verplicht om stuifzwavel te gebruiken.
8/08/14 22:49 REAGEER

Login Registreer

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels