Wat gebeurt er bij stress?

Te laat komen op een belangrijke meeting, spreken in het openbaar, een laptop die niet doet wat je wilt... Maar ook als je niet (werkt) kunnen factoren stress veroorzaken; bij het organiseren van een feestje, het wachten op een doktersuitslag of als je bijvoorbeeld te kampen krijgt met teveel hoge rekeningen...Wij hebben er allemaal wel eens mee te kampen, tijdelijk of voor een langere periode. In je lichaam gebeurt er bij stress van alles: je hartslag gaat omhoog, je ademhaling versnelt, je spieren spannen zich aan en sommigen van ons gaan zweten.

Stress is schadelijk voor je gezondheid.

Jij betaalt altijd een hoge prijs voor stress. Het kost je namelijk veel energie en is een aanslag op verschillende delen van je lichaamVele onderzoeken wijzen op de negatieve gevolgen van stress. Zo beperkt het je concentratie, maakt het je vergeetachtiger en vermindert het je probleemoplossend vermogen. Ook vergroot het de kans op een depressie. En tenslotte, is het ook nog schadelijk voor je lijf. Dat klinkt niet goed en dat is het ook niet.

Het nut van stress

Maar stress heeft wel degelijk zijn nut. In de oertijd, toen wij bij wijze van spreken in een berenvel rond liepen, kon stress zelfs het verschil maken tussen leven en dood. Het was toen een reactie die ons veel goeds bracht omdat je lichaam zich in een stresssituatie fysiek en mentaal paraat maakt om over te gaan tot actie. Je hartslag en ademhaling versnellen, er wordt extra energie vrijgemaakt, en je raakt gefocust. Voor onze voorvaderen waren dat soort reacties destijds handig wanneer ze oog in oog stonden met een gevaarlijk dier of een vijand. Nu nog kan deze reactie waardevol zijn wanneer je bijvoorbeeld een deadline hebt of een prestatie moet leveren.

Je betaalt een hoge prijs voor stress.

Langdurige stress draagt bij aan het ontstaan en voortduren van hart- en vaatziekten, een van de grootste doodsoorzaken in België en Nederland.Een stress reactie heeft wel een hoge prijs. Het kost namelijk veel energie en is een aanslag op verschillende delen van je lichaam. Gelukkig is ons lichaam ook uitgerust met een natuurlijk 'schoonmaakteam' van stoffen, die na een stress reactie het lichaam weer terug brengen in de oude staat, zodat er geen blijvende schade ontstaat.

Langdurige stress sloopt je.

Waar veel van ons tegenwoordig echter mee te maken hebben, is langdurige stress. Hoe vaak vertellen we niet aan elkaar hoeveel er nog gedaan moet worden? Of worden we in de greep gehouden door alle dingen die door ons hoofd spoken. Dit kan grote problemen opleveren want hiervoor is stress helemaal niet bedoeld.

Je schoonmaakteam kan het werk dan niet meer bijhouden. En zo ontstaan problemen in verschillende delen van je lichaam en brein. Langdurige stress kan bijdragen aan het ontstaan en voortduren van hart- en vaatziekten, een van de grootste doodsoorzaken in België en Nederland.

Vermijden en verminderen van stress

Voor onze gezondheid is het dus van belang langdurige stress te vermijden. Maar hoe doen we dat? Stress is iets wat ons overkomt, maar volgens de American Psychological Association zijn er goede methodes die kunnen helpen om stress te verminderen.

Doe jij zelf iets om minder stress te ervaren?

De beste methodes voor stressvermindering zijn; bewegen of sporten, lezen, samenzijn met vrienden of familie, mediteren of een creatieve hobby beoefenen.Ga eens bij jezelf na: wat doe jij om stress te verminderen? Vaak hebben we vaste gewoontes ontwikkeld om met stress om te gaan. We eten, roken, winkelen, internetten of kijken twee uur of langer tv. Dit zijn vaak gehoorde gewoontes, maar die blijken juist de minst effectieve methodes te zijn. Ze verminderen stress helemaal niet en kunnen zelfs nog een averechtse uitwerking hebben ook!

De beste methodes voor stressvermindering zijn bewegen of sporten, lezen, samenzijn met vrienden of familie, mediteren of een creatieve hobby beoefenen.

Wat is het verschil tussen goede en slechte methodes om stress tegen te gaan?

De slechte methodes zorgen voor dopamine, een stofje dat zorgt voor het gevoel van een tijdelijke, directe beloning. De goede methodes, de ontstressers, stimuleren in plaats daarvan de aanmaak van stofjes die de stemming verbeteren en zetten het 'schoonmaakteam' aan het werk. Maar omdat ontstressers veel minder opwindend zijn dan de methodes die inspelen op het beloningsgevoel, onderschatten we hun positieve effect op onze stemming meestal.

Wie aan zijn gezondheid wil denken moet dus proberen zijn 'slechte stressvermindering gewoontes' te veranderen in goede. Ook al vind je dat lastig, het is de moeite waard en noodzakelijk.

Stress kan je veranderen vanuit je luie stoel?

Omdat ontstressers veel minder opwindend zijn dan de methodes die inspelen op het beloningsgevoel, onderschatten we hun positieve effect op onze stemming meestalNieuw onderzoek heeft aangetoond dat er nog een andere manier is om te zorgen dat stress je gezondheid niet aantast. En dan nog wel een die je kan oefenen vanuit je luie stoel.

De manier waarop je tegen stress aankijkt, blijkt namelijk je lichamelijke reactie op stress te veranderen. Bij een typische stress reactie gaat de hartslag omhoog en versmallen de bloedvaten. Dit maakt dat je bloedvaten slijten. Maar bij mensen die stress zien als behulpzaam is stress helemaal niet zo ongezond.

Hoe moet je dan denken?

Bijvoorbeeld wie bij stress gedachten formuleert als 'Oké, goed, mijn hartslag versnelt, dus ik raak in een staat die geschikt is voor actie!' Of 'mijn ademhaling gaat sneller? Mooi, dan gaat er meer zuurstof naar mijn hersenen', blijken de bloedvaten zich helemaal niet te vernauwen! Als je op deze manier kan omgaan met stress blijkt die eigenlijk helemaal niet zo slecht voor je te zijn. Je manier van denken over stress bepaalt dus of stress wel of niet ongezond voor je is.

Oefeningen om direct van negatieve stress een alerte en ontspannen houding te maken

Heb je alles geprobeerd, maar vind je jezelf toch in en situatie waarin je negatieve stress ervaart? Dan zijn er een paar praktische oefeningen die je direct van je last kunnen verhelpen.

1. Doe een 'power-pose'

   Stress kan je nu aanpakken vanuit je luie stoel. Je moet er gewoon anders tegenaan kijken.Hoe verandert je houding wanneer je neerslachtig of moe bent? Je schouders gaan wat hangen, je stappen worden kleiner en misschien leun je met je lichaam ergens tegenaan. Ons lichaam past zich aan, aan hoe we ons voelen.

   Maar wist je dat dit ook andersom werkt? Het regelmatig doen van een 'power-pose', maakt dat we minder stress ervaren en ons zekerder voelen. Alle houdingen waarbij je je lichaam 'groter maakt', zijn power-poses.

   Probeer deze oefening vóór of gedurende een stress moment:

   Steek je armen in de lucht en spreid je handen uit (dat kan al op het toilet of op de gang). Ga wat breder zitten en leg je voeten op de tafel als je in je eigen kamer zit. Doe iets waarmee je je lichaamshouding opent en vergroot en merk op wat dit doet met je gevoel.

2. Doe een ademhalingsoefening

   Zoals we hebben gezien zorgt stress voor een snellere, onrustige ademhaling. Door je ademhaling bewust weer rustig te maken, gelooft je lichaam dat 'het gevaar' weer weg is en dat de stress niet meer nodig is.

   Daarnaast zorgen ademhalingsoefeningen voor meer wilskracht en probleemoplossend vermogen.

   Een oefening die je overal kunt doen:

   Neem een stabiele rechte houding aan of wandel in een rustig tempo. Adem vijf keer in en uit door de borst, de hoge ademhaling. Schakel daarna over tot ademhaling door de buik, de diepe ademhaling. Kijk rechtuit en concentreer je gedurende twee minuten op de diepe buikademhaling.