Piekdrinken leidt tot diepe dalen bij jongeren

Steeds meer kinderen doen aan binge drinking, ook wel ‘piekdrinken’ of ‘comazuipen’ genoemd. De bedoeling daarvan is om in zo min mogelijke tijd zo stomdronken mogelijk te worden. Dit heeft als direct gevolg vaak een alcoholvergiftiging. Daardoor belanden ze, in het ergste geval, in een erbarmelijke- en zelfs levensbedreigende comateuze toestand op de spoeddienst van het ziekenhuis. Ze moeten daar meestal zelfs beademd worden, om hun jonge leven te redden …

Steeds vaker

Het cijfer van 50 ziekenhuisopnames per week vormt slechts het topje van de ijsbergHet verschijnsel is niet helemaal nieuw. Wat wel nieuw is, is dat het steeds vaker voorkomt. Zo zouden zich in dit land elke week circa 50 jongeren in de leeftijdsgroep van 12 tot 17 jaar te pletter drinken, waardoor ze in het ziekenhuis moeten worden opgenomen. Het cijfer is afkomstig van het IMA (InterMutualistisch Agentschap), dat de gegevens haalde bij de ziekenfondsen in België. Het is voor het eerst dat cijfers over comazuipen in België werden opgetekend.

Topje van de ijsberg

Men neemt aan dat het cijfer van wekelijks 50 opnames op de spoeddienst nog maar het topje van de ijsberg vormt. Wekelijks zitten waarschijnlijk honderden jongeren, onder wie opmerkelijk genoeg steeds meer jonge meisjes, te gretig aan de fles. Het gaat hierbij niet alleen om bier en wijn, maar meer nog om sterk alcoholische dranken. Zo brengen ze, ook zonder in het ziekenhuis te belanden, schade toe aan hun lichamelijke én geestelijke gezondheid.  

Schuldig verzuim …

De overheid is al jaren op de hoogte van stijgend drankmisbruik bij jongeren, maar blijft nog steeds werkloos toekijken Het IMA luidt terecht de noodklok over deze plaag. Men kan alleen maar betreuren dat het niet veel eerder is gebeurd, meent onze columnist Jan Schils. Hoewel men ook in het buitenland met dit probleem te kampen heeft en de overheid daar al maatregelen nam tegen dit kwalijke verschijnsel, blijft de federale en gewestelijke overheid in België doof voor de vele verzoeken en noodkreten van spoedartsen en ziekenhuizen om actie te ondernemen.

Is hier geen sprake van schuldig verzuim? Temeer omdat de overheid al vele jaren op de hoogte is van deze levensbedreigende gevolgen van overmatig drankmisbruik bij jongeren. Toch blijft onze overheid werkloos toezien, in tegenstelling tot vele andere Europese landen.

België weer buitenbeentje

In België mogen jongeren al vanaf 16 jaar bier en wijn kopen en vanaf 18 jaar sterke dranken als wodka en jenever. In meer dan 20 andere Europese landen is daarvan geen sprake en heerst er een totaal verbod op alcohol voor jongeren tot 18 jaar. Waarom heeft de overheid die maatregel ook hier nog niet genomen?

Experts uit de medische en sociale wereld hebben zich al herhaaldelijk over de kwalijke gevolgen hiervan uitgesproken. Zij beschouwen een alcoholverbod onder de 18 jaar nog altijd als een minimaal te nemen maatregel.

Alcoholverbod blijkt te werken

Bovendien blijkt een totaal alcoholverbod voor jongeren onder de 18 jaar in de landen die dat hebben ingevoerd, wel degelijk te werken. Dit wel op voorwaarde dat er wordt gecontroleerd op de naleving ervan. Zo was er bijvoorbeeld in Nederland sprake van een scherpe daling van de alcoholintoxicatie bij jongeren na de invoering van het totaalverbod op alcohol onder de 18 jaar.

Als België niet wil, kan Europa misschien te hulp snellen. Een dwingende Europese wetgeving tegen de lakse Belgische wetgeving is mogelijk een oplossing. Er is wellicht een Belgisch Europarlementslid (of meerdere) dat het probleem grensoverschrijdend wil aanpakken.

Geld boven gezondheid

Hebben economische motieven, zoals de belangen van de horeca en de verkoop van alcohol door de winkeliers, voorrang op broodnodige maatregelen om jongeren tegen alcoholmisbruik, en daarmee tegen zichzelf, te beschermen? Waarom kan tegen alcohol niet, wat tegen tabak wel is gelukt?

De Belgische wetgeving is op dat vlak bovendien een lachertje. Een 12- of 14-jarige schakelt gewoon een minstens 18-jarig vriendje of vriendinnetje in om in zijn of haar plaats sterke drank te kopen. Of het nu om gewone- of nachtwinkels, festivals, pompstations of zelfs sportclubs gaat, jongeren komen te gemakkelijk aan alcohol als ze dat willen. Ook het uitdelen van armbandjes met een bepaalde kleur aan jongeren onder de 16 jaar ten teken dat ze geen bier of wijn mogen kopen op fuiven, helpt niet om bovengenoemde reden.

Dringend tijd voor effectieve acties!

Ook dr. Michiel Callens, hoofd van de studiedienst van het Christelijk Ziekenfonds (CM), die zich binnen het IMA met de problematiek rond comazuipen bezighoudt, acht de tijd voor actie hoogdringend. Geen overbodige luxe wanneer je bedenkt dat in 2013 maar liefst 2.376 jongeren tussen 12 en 17 jaar met een min of meer ernstige alcoholvergiftiging in het ziekenhuis terechtkwamen. Ze werden vaak totaal van de kaart door de politie van straat geraapt. Een deel van deze jeugdige dronkaards bleek zelfs al eerder op een spoeddienst te zijn beland.

In Nederland heeft men volgens Callens al berekend hoe groot de kostprijs daar is van de door alcohol verwoeste intelligentie. Het blijkt om verschillende miljarden euro te gaan.

Geen repressie

Hebben economische motieven, zoals verkoop van alcohol in winkels en horeca, voorrang op maatregelen ter bescherming van de jongeren? De ziekenfondsen en ziekenhuizen hopen nu maar dat de overheid door de verontrustende cijfers is wakker geschud. De ziekenhuizen doen al grote inspanningen om de jonge slachtoffers van alcoholmisbruik de nodige medische zorgen te verlenen en om ze ook nadien, indien nodig, sociaal en psychisch te (laten) begeleiden. Met repressie is het probleem niet op te lossen. Daarover is iedereen, die met het probleem geconfronteerd wordt, het wel eens.

Sociale controle

Sociale controle en het bespreekbaar maken van de consumptie van alcohol, zowel thuis als in jeugdbewegingen, kan heel wat oplossen Sociale controle door ouders, scholen, jeugdbewegingen en sportclubs kunnen heel wat oplossen, zo menen artsen, psychologen en opvoeders. Ouders kunnen ook door zelf niet overdadig naar de fles te grijpen hun kinderen demotiveren tegenover het (overmatig) gebruik van alcoholische dranken. Kinderen doen nu eenmaal graag na wat ze thuis gezien en gehoord hebben.

Het is ook belangrijk om de consumptie van alcohol al op jonge leeftijd bespreekbaar te maken met jongeren, zowel thuis als elders waar zij met leeftijdsgenoten in aanraking komen. Dan komen we weer uit bij scholen, sportclubs en andere verenigingen.

Experimenteren

Onderzoek in Nederland heeft aangetoond dat veel jongeren al met alcoholgebruik experimenteren tijdens hun middelbare schoolperiode. Dat is dus ruim voordat zij wettelijk alcoholische dranken mogen kopen. Wanneer men ervan uitgaat dat jongeren in Nederland en België niet zoveel van elkaar verschillen, mag men er volgens het onderzoek ten eerste van uitgaan, dat 80 procent van de middelbare scholieren al met alcohol in aanraking is gekomen. Dat betekent ten tweede dat op 15-jarige leeftijd de helft van de jongeren al regelmatig alcohol tot zich neemt. We hebben het dus niet over een kleinschalig probleem.

Verslaving, depressies en hersenbeschadiging

Alcoholmisbruik bij jongeren heeft grote gezondheidsrisico’s, zowel voor lichaam als geest Wanneer een jongere eenmaal met alcohol begint, heeft die vier keer meer kans op verslaving dan jongeren die alcohol helemaal links laten liggen. Maar verslaving is niet het enige kwalijke gevolg van te groot alcoholgebruik (of –misbruik) bij jongeren.

Ook depressies en angstaanvallen loeren om de hoek, alsook schade aan de hersenen. Dat komt tot uiting door vergeetachtigheid of verwardheid. De hersenen van een mens blijven zich ontwikkelen tot ongeveer het 25ste levensjaar. Alcohol, en zeker overmatig gebruik ervan, verstoren dat groeiproces.

Nog meer negatieve gevolgen

Te veel alcohol kan bij jongeren ook andere organen in het lichaam aantasten en zelfs de botontwikkeling bij jongens afremmen. Omdat alcoholgebruik de hormoonbalans aantast, kan ook de ontwikkeling van de seksualiteit in het gedrang komen.

Voorts toont onderzoek aan dat geregeld alcoholgebruik de school- en studieresultaten negatief kan beïnvloeden en dat ook merkbaar doet naarmate dat gebruik groter is. Meer nog dan een volwassene gedraagt een jongere die teveel heeft gedronken zich ongecoördineerd en zijn reactievermogen gaat achteruit. Dat kan, als die aan het verkeer deelneemt, zeer zware gevolgen hebben. Het is algemeen geweten dat alcohol en geweld samengaan en dat geldt helaas ook voor jongeren die teveel hebben gedronken.

Slotvraag

Alcoholgebruik op jonge leeftijd houdt grote risico’s in voor de gezondheid, zoals blijvende hersenschade en andere nare gevolgen voor lichaam en geest. Bij veel jongeren is overmatig alcoholgebruik het gevolg van sociale, maatschappelijke en psychologische problemen. Daar hebben ze hulp bij nodig, hulp die ook nog eens handenvol geld kost. De slotvraag luidt dan ook: zijn we als samenleving bereid om ook deze categorie van jongeren toekomstkansen te geven?