Ook jij kan beter worden in onthouden

Iedereen kan een krak worden in onthouden met voldoende oefening en de juiste technieken Sommige mensen lijken een onfeilbaar geheugen te hebben. Dit jaar zal de eerste editie van het Nederlands Kampioenschap Onthouden plaatsvinden, waar deelnemers extreme uitdagingen aangaan, zoals in 15 minuten tijd honderd namen bij de juiste gezichten onthouden.

‘Onmogelijk’, zul je misschien denken, of ‘dat is voor geheugenwonderen’. Alleen zijn deze deelnemers geen geheugenwonderen, maar middelbare scholieren, die laten zien dat met goede oefening en de juiste technieken iedereen goed kan worden in onthouden. Jij dus ook!

Wat kan jij leren van die kinderen, dat kan helpen om dagelijkse dingen, zoals je boodschappenlijstje, een telefoonnummer of een belangrijke notitie, beter te onthouden?

3 stappen om beter te onthouden

Stap 1: Betekenis zoeken

De allereerste stap van slim onthouden, die bij vrijwel alle geheugentechnieken wordt gebruikt, is het zoeken van betekenis. Bij ‘een brood’ op je boodschappenlijstje is de betekenis natuurlijk al snel duidelijk. Maar hoe zit dat bij cijfers, gezichten of losse letters?

Wanneer je hierover nadenkt, valt het je misschien op dat je bij het onthouden van betekenisloze getallen of letters vaak tóch op zoek gaat naar een betekenis. Zo herken je er een belangrijke datum, een bepaalde volgorde of een regelmatigheid in.

Wat je op dat moment aan het doen bent, is betekenis geven aan datgene wat je wilt onthouden. Dit is altijd de eerste stap. Onthouden zonder dit ‘betekenis geven’ is namelijk heel moeilijk. Het is dus belangrijk om altijd eerst een betekenis te zoeken of te bedenken!

Stap 2: Associëren

Hoe opvallender, grappiger en grootser je je associaties maakt, hoe beter je ze zal onthouden! De tweede stap is associëren. Ons geheugen is zo gemaakt dat nieuwe informatie verbonden wordt aan kennis die we al hebben. Dit principe noemen we ‘associëren’. Hoe meer dingen je bedenkt bij datgene wat je wilt onthouden, hoe gemakkelijker het onthouden van de nieuwe informatie zal gaan.

Je kunt het zo zien: alle nieuwe informatie wordt je hersenen in geslingerd, waar het een plekje zoekt door zich vast te haken aan de informatie die daar al zit. Wanneer een blokje informatie weinig haakjes of verbindingen heeft met andere informatie, zit het niet goed vast op zijn plek en zal het moeilijk zijn dit stukje informatie terug te vinden. Maar, het omgekeerde is ook waar: hoe meer haakjes met oude informatie, hoe steviger het op zijn plek zit en hoe eenvoudiger het teruggevonden wordt.

Associëren, hoe doe je dat?

Hoe je het beste kunt associëren, hangt natuurlijk af van wát je wilt onthouden en je persoonlijke voorkeuren. Er zijn twee regels die je kunnen helpen:

• Maak het opvallend!

  Je hersenen zijn voorgeprogrammeerd om opvallende, grappige en grootse dingen te onthouden, omdat dit vroeger belangrijk kon zijn voor de overleving. De regel is daarom: hoe opvallender, grappiger of grootser je je associaties maakt, hoe beter je onthoudt!

• Gebruik je zintuigen!

  Een groot deel van onze hersenen is bezig met het verwerken van beelden. Veel mensen onthouden dingen daarom beter wanneer zij informatie visualiseren. Dit is het vertalen van een gedachte naar een beeld in je hoofd. Hoe ‘echter’ je het beeld voor je ziet, hoe beter je het onthoudt.

Lijstjes

Bij het onthouden van je boodschappenlijstje kan je een gedachtereisje maken langs plekken waar de producten voor jou mee geassocieerd zijn. Je begint bijvoorbeeld bij je oma, waar het ruikt naar vers brood, vervolgens pak je de auto naar Nederland, waar je kaas haalt op de markt, vervolgens stop je even in je favoriete café voor koffie, om te eindigen in het mooie Bordeaux voor een wijntje in de zon. Gebruik je zintuigen! Voel de zon, proef het eten. Hoe leuker je reis, hoe beter je onthoudt.

Een gedachtereisje kan natuurlijk ook met andere lijstjes, zoals to-do’s en stappenplannen.

Belangrijke data

Bij het onthouden van een belangrijke datum kan je proberen een beeld of filmpje te visualiseren dat geassocieerd is met de datum. Een voorbeeld: 3 juli 2001. Visualiseer jezelf in een vliegtuig (Twin Towers, 2001), op weg naar een zonvakantie (zomervakantie, juli), met 3 cocktails in je handen (maak het opvallend!, 3).

Het werkt natuurlijk nog beter als je in dit beeld ook de reden waarom je de datum wilt onthouden verwerkt. Zoals een bruidssluier op je hoofd, wanneer het gaat om een bruiloft van vrienden.

Namen en gezichten

Zoek bij elke persoon een opvallend kenmerk en associeer er iets mee om de naam snel te onthouden Bij het onthouden van namen en gezichten is associëren vaak gemakkelijker dan we denken. Er zijn altijd dingen die opvallen bij een kennismaking. De een heeft grote oren, veel krullen of een lage stem, terwijl de ander je doet denken aan een bekende of een stripfiguur. Wanneer je dit neemt als basis en de naam daarbij creatief associeert, onthoud je snel én de naam én het gezicht.

Wanneer Jamie zich voorstelt, zie je wellicht zijn grote tanden. Daarnaast heeft hij een buikje en merk je op dat hij echte werkershanden heeft wanneer hij je een hand geeft. Laat je gedachten de vrije loop en bedenk wat je met zijn naam kunt associëren. Met grote tanden kan je goed bijten en kauwen, wat hij veel en graag doet, te zien aan zijn buik en met zijn handen is hij graag aan het werk. Eten, werken, Jamie ... Jamie Oliver met grote tanden!

Getallen en letters

Er zijn veel methoden om getallen- en letterreeksen beter te onthouden. Vaak vragen deze wel enige voorbereiding en oefening. Een van de eenvoudigste methoden is om een beeldalfabet te maken. Daarbij maak je bij de getallen of letters een eigen beeldalfabet, dat voortaan klaar is voor gebruik.

Je bedenkt op voorhand je eigen beelden bij de getallen 0 t/m 9. Het werkt het best om hierin te variëren tussen mensen, plaatsen en voorwerpen. 0,1,2,3 staan bijvoorbeeld voor jezelf en je gezin. 4,5 en 6 kunnen je huis zijn, je werk en de fiets. De laatste getallen kunnen staan voor voorwerpen (maak ze grappig!).

Het telefoonnummer ’06-51629427’, maakt dan het volgende verhaal: Ik (0) zit op de fiets (6) naar mijn werk (5). Mijn moeder (1) fietst (6) achter mij, met mijn broertje (2) op het stuur. Zij fietsen over een boek (9) en vallen samen op de grond. Ze gaan terug naar huis (4) omdat mijn broertje (2) pijn heeft aan zijn been en graag zijn fototoestel (7) wilt ophalen om het tafereel vast te leggen.

Visualiseer en maak het opvallend! Dan zal het zelfs moeilijk zijn om het verhaal weer te vergeten.

Stap 3: Herhalen

Wil je iets langer onthouden? Herhaal de informatie dan op verschillende tijdstippen, zodat deze in je geheugen blijft hangen Wanneer je iets voor een langere tijd wilt onthouden, zoals bij het leren van een nieuwe taal, is herhaling ontzettend belangrijk. Het beste kan je dit doen na een uur, een dag, een week, een maand en 6 maanden, om te zorgen dat de nieuwe informatie zo goed mogelijk blijft hangen.

MAAR, het is bij het onthouden van de dagelijkse, tijdelijke dingen juist helemaal niet effectief om als een bezetene te herhalen. Vaak doen we het zo bij het onthouden van een nummer. We zeggen het nummer een aantal keer achter elkaar op in ons hoofd, maar onthouden het uiteindelijk niet ...

Veel effectiever is in dit geval goed te associëren, visualiseren en vast te houden aan dat beeld.

Door middel van bovenstaande stappen wordt onthouden een vaardigheid die je kan oefenen en waar je beter in kan worden. Vind uit wat voor jou goed werkt en je zult anderen versteld doen staan!