Een heel grote meneer

In november 1943 maakte de piepjonge Leonard Bernstein een sensationeel debuut aan de New York Philharmonic. Veertien jaar later werd hij er benoemd tot muziekdirecteur. In de jaren daartussen had hij niet alleen naam gemaakt als dirigent, maar was hij ook als componist een héél erg grote meneer geworden. Zijn innemende en charismatische persoonlijkheid, maar ook zijn turbulente privéleven maakten hem tot een geliefd societyfiguur. Zijn muzikale kwaliteiten en zijn enthousiasme als dirigent konden dan weer rekenen op veel bijval en respect binnen het ernstige muziekmilieu. Als geen ander wist Bernstein twee werelden, die voordien volstrekt van elkaar gescheiden waren, met elkaar te verzoenen.

Meesterlijke filmmuziek

Bernstein maakte niet alleen naam als dirigent, ook als componist maakte hij het waarDat Bernsteins zwak voor artistieke kruisbestuiving af en toe buiten de grenzen van het podium ging, bewijst de filmmuziek die hij schreef voor ‘On the waterfront’. De film van Elia Kazan uit 1954 over een ex-bokser, gespeeld door Marlon Brando, die het als havenarbeider aan de stok krijgt met zijn corrupte bazen, werd door Bernstein voorzien van een passende, en voor de Oscars genomineerde, soundtrack.

Toch was het niet eenvoudig de klus te klaren, zo verklaarde hij later: “Toen ik de ongemonteerde versie van de film zag, was ik ervan overtuigd dat het een meesterwerk was. Ik was dolenthousiast dat ik de muziek voor deze film mocht schrijven, al wist ik dat zoiets een ondankbare taak zou worden. Uiteindelijk moet je je als filmcomponist haast onzichtbaar maken. Men zegt zo vaak dat de beste filmmuziek diegene is die je niet bewust hoort. Als je ze wel hoort, is het geen filmmuziek meer, maar echte muziek.”

Ondanks die wetenschap kostte het Bernstein veel moeite de partituur af te leveren: het vele aanleveren van correcties, aanvullingen en verwijderingen tijdens de montage was hij niet gewend. “Hollywood is net zoals ik het me voorstelde, alleen nog erger!”, zo schreef hij aan zijn boezemvriend Aaron Copland. Nooit nog zou hij een soundtrack schrijven …

Opgeruimd klinkt netjes!

Teleurgesteld om de vele ‘verminkingen’ die hij diende aan te brengen in de partituur, hield Bernstein zich eraan de beste en in de montage weggesneden muziek uit zijn soundtrack om te werken tot een symfonische suite. Een gelukkige keuze, want het werk is een erg aanstekelijke partituur boordevol verrassingen. Van de sfeervolle hoornsolo aan het begin, over de gedempte trompetten en saxen, die de mistige haven van New York moesten verbeelden, evolueert deze muziek tot de onstuimige ritmes en opzwepende orkesterupties, die zo typisch zijn voor Bernsteins muziek.

Een orkestraal avontuur in deSingel

Uit de verwijderingen van de door hem geschreven filmmuziek maakte hij een aanstekelijke, verrassende symfonische suiteWat mag je verwachten? Een gradueel aanzwellend orkestraal avontuur dat ook zonder de filmbeelden (of misschien net daarom) perfect overeind blijft. Tijdens deze concertavond in deSingel staat met ‘Memories from a cloud’ ook eigen werk van Christian Lindberg op het programma, aangevuld met de mooie Tweede Symfonie van Jean Sibelius.