Sluikstorten

De overheid besteedt jaarlijks tientallen miljoenen euro aan de opruiming van zwerfvuil, wat onnodig zou zijn mits meer respect van de bevolkingDe hoeveelheden zwerfvuil, die jaarlijks illegaal in de natuur worden gedumpt, zijn enorm. Denk maar aan vuilniszakken, afgedankte bouwmaterialen, computers en andere IT-apparatuur, fietsen, oude motorolie en frietvet, oude meubels, wc-potten, badkuipen, wasbakken, matrassen, drankflessen, blikjes en nog zo veel meer.

Al dit vuil en afval wordt onbeschaamd achtergelaten langs de wegen, op rivierbeddingen, in parken, bossen, weiden en akkers. Zelfs tuinen van particulieren en golfterreinen ontsnappen niet aan de praktijken van sluikstorters. Meer dan eens komt het voor dat de schuldigen voor dit zwerfvuil door medeburgers op heterdaad betrapt worden. Dat leidt soms tot bedreigingen als ze over deze wanpraktijk een opmerking durven te maken.

Binnenkort zal Joke Schauvliege, de Vlaamse minister van Leefmilieu, tegen het aanwezige zwerfvuil in Vlaanderen actie ondernemen. Voorlopig richt ze zich vooral tegen drankverpakkingen, want die maken 40 procent van het volume en 33 procent van het gewicht van alle zwerfvuil uit. De Vlaamse regering speelt met de gedachte om op termijn ook statiegeld te heffen op drankkartons en op alle glazen flessen.

Wetgeving faalt

Vlaanderen, maar ook het Franstalige landsgedeelte, heeft, door haar ontoereikende wetgeving (te toegeeflijke privacywetgeving, die camera’s op cruciale plaatsen verbiedt), en door de laksheid en excuses van de overheid (een gebrek aan (financiële) middelen), een flinke achterstand tegenover het buitenland in de strijd tegen zwerfvuil.

Anderzijds besteedt de overheid jaarlijks tientallen miljoenen euro aan het opruimen van zwerfvuil. Dit zou echter niet nodig zijn als er meer discipline, respect en verantwoordelijkheidsgevoel bij deze sluikstortende bevolking zou bestaan.

Hallucinant voorbeeld

Rondslingerend zwerfvuil zorgt op sommige plaatsen voor een rattenplaag. Dit en ander ongedierte vormt een gevaar voor de volksgezondheidAangifte van zeer hinderlijk zwerfvuil bij de politie blijft geregeld zonder gevolg. Een hallucinant voorbeeld daarvan is een illegaal stort dat zich al ruim 30 jaar op de oever van het riviertje de Woluwe in Sint-Stevens-Woluwe bevindt. Gemeente en politie zijn daarvan op de hoogte. Een wijkagent kwam twee maanden geleden foto’s maken van deze stortplaats. Inmiddels is deze uitgegroeid tot een voedplaats voor ratten en ander ongedierte.

Ook de gemeente Zaventem, die in de loop der jaren meermaals met de neus op de feiten werd gedrukt, laat dit stort volkomen koud. Ze doet er al tientallen jaren niets aan. Toch kan een rattenplaag op tien meter afstand van een appartementsgebouw problemen voor de volksgezondheid veroorzaken.

Nu gaat Joke Schauvliege toch eindelijk de strijd aan tegen het zwerfvuil in Vlaanderen.

Mislukking

De gescheiden inzameling van PMD-afval bleek geen oplossing te zijn om zwerfvuil te voorkomen. Ook op het vlak van recyclage bleek de maatregel ontoereikend. Het gemiddelde huishouden in Vlaanderen gooit er namelijk met de pet naar door hooguit twee van de drie kunststofflessen en flacons in de daartoe voorziene blauwe zak te stoppen. Daardoor komen te veel flessen in het restafval terecht, waardoor ze vervolgens verbrand worden. Zo komt niet alleen meer CO2 in de natuur vrij, maar gaan ook veel waardevolle grondstoffen verloren.

Verantwoordelijkheidszin

Intussen bewijst de praktijk in Nederland en Duitsland dat met behulp van goed doordachte statiegeldsystemen tot 98 procent van de kunststofflessen kan worden gerecycleerd. Dat zou in Vlaanderen en België ook kunnen, mits meer respect en verantwoordelijkheidszin bij de burgers en mits wat meer politieke wil. Vervuilers zouden sancties, zoals verplichte milieuopvoeding (schoonmaken van enkele kilometers vervuilde bermen langs de wegen) of geldboetes moeten krijgen. Zo zou bestraffing een oplossing voor het zwerfvuil kunnen bieden.

Halve maatregel

Minister van Leefmilieu Joke Schauvliege wil statiegeld op plastic flessen invoeren. Een goede, maar slechts ‘halve’ maatregel Minister Schauvliege wil in september een regeling voor de invoering van statiegeld op plastic drankflessen en drankblikjes klaar hebben. Het gaat echter slechts om een ‘halve’ maatregel. Door deze actie worden enkel grote supermarkten verplicht om drankverpakkingen in te zamelen. Op alle plastic en blikken drankverpakkingen, ongeacht hun grootte, wordt dan statiegeld tussen 0,10 en 0,50 euro geheven. De consumenten zouden met hun gebruikte flesjes en blikjes naar de grote supermarkten moeten gaan. Met behulp van statiegeldmachines worden die verpakkingen dan tegen het boven vermelde statiegeld teruggenomen.

Kleinere buurtsupermarkten, kruideniers, andere voedingswinkels en frituren, die bier en frisdranken verkopen, krijgen de keuze of ze de blikjes wel of niet willen terugnemen.

Nog een lange weg te gaan ...

Het valt af te wachten wat dit initiatief zal opleveren. Natuurlijk zullen er mensen zijn die met hun flessen en blikjes naar de grote supermarkten gaan voor het statiegeld. Maar door de hele operatie alleen tot de grote supermarkten te beperken, blijft het bij een halve maatregel die het zwerfvuilprobleem niet ten gronde aanpakt.

De Vlaamse regering wil ook statiegeld op drankkartons en glazen flessen heffen. Een aanvullende stap in de juiste richting!