Ruiten dame

In de jaren 1950 runde de CIA een zeer merkwaardig project. Het project heette Bluebird en vormde de opstart voor een onderzoek dat verregaande gevolgen zou hebben. Het geheim agentschap sloot een samenwerkingsverband met enkele wetenschappers om te kijken of mensen via bepaalde biologische of psychoactieve manieren voldoende beïnvloedbaar waren om een opgelegd doelwit te doden. Men dacht spontaan aan zaken als hypnose, drugs of totale isolatie. De bedoeling was om iemand zo ver te krijgen dat hij of zij zich normaal gedroeg totdat de persoon een bepaalde trigger kreeg. Vanaf dat moment werd hij/zij een willoze moordenaar die een bepaald doelwit moest zien om te brengen, zonder te weten waarom of van wie de opdracht kwam.

Het hele project doet denken aan de film The Manchurian Candidate, waarin een ex-soldaat via hypnose zichzelf kan blijven, tot hij in de buurt van zijn doelwit komt. Dan verschijnt er een vrouw met een speelkaart: ruiten dame. Dit blijkt de trigger te zijn die de soldaat tot een willoze killer hypnotiseert.

Project Artichoke

De CIA lanceerde een geheim project om zorgvuldig geselecteerde mensen tot willoze moordenaars te maken, zonder dat ze dit zelf beseften De hele plot was een topper in Amerika. Maar het waren dus niet enkel pure Hollywoodverzinsels. Het project bleek echt te bestaan in hogere geheime kringen. Toen bleek dat het wel degelijk een mogelijkheid was, kwam alles in een stroomversnelling terecht. Kandidaten, voornamelijk ex-agenten of soldaten, werden gezocht. Zij dienden als testpersonen, terwijl het project een andere naam kreeg: Project Artichoke.

Wetenschappers werkten dag en nacht om te kijken welke drug een dergelijk effect het dichtst benaderde. Uiteindelijk bleek voornamelijk lsd hierin te slagen. Deze drug, in combinatie met isolatie van de buitenwereld en wie weet nog andere probeersels, leek er inderdaad voor te zorgen dat proefpersonen zich als willoze moordenaars konden gedragen zonder dit zelf te beseffen.

In 1953 zouden de eerste personen uitgestuurd worden, maar dan gebeurde er iets dat het hele project in gevaar bracht.

De eerste dode

Via lsd in combinatie met een totaal isolement van de buitenwereld leken de proefpersonen zich zonder het te beseffen als moordenaars te gedragenEén van de testpersonen was een zekere Frank Olson, een ex-agent van de CIA die zich kandidaat had gesteld voor het toenmalige project Bluebird. Olson had een grote vaderlandsliefde. Voor hem was het een logische stap om mee de vijanden van de Staat op te sporen. Wat hij echter niet wist, was dat hij zou gaan dienen als willoze moordenaar. Olson kreeg bepaalde dosissen lsd toegediend. Hij had er schijnbaar geen last van, maar op een dag leek hij toch niet zichzelf. Hij liep zenuwachtig rond om uiteindelijk door een raam te springen en te pletter te vallen.

Vanaf dat ogenblik rezen de twijfels: kreeg hij een te grote dosis lsd toegediend of was er meer aan de hand? Wist hij bijvoorbeeld iets wat hij niet mocht weten? Het was gekend dat Olson nog vrienden had binnen de CIA en misschien had één van hen zijn mond voorbijgepraat? In een document uit 1954 bleek dat er een mogelijkheid was dat Olson op zijn beurt teveel had gezegd tegen buitenstaanders en daarvoor met zijn leven moest betalen. De geruchten dat de CIA één van zijn eigen mensen had opgeruimd, woog zwaar op het project.

Ver van de buitenwereld

De dood van Olson veranderde het één en ander aan project Artichoke. De experimenten werden, net als de locaties, nog een groter geheim. Er doen geruchten de ronde over afgelegen plaatsen in uitgestrekte bossen, mensen die werden vastgebonden aan een bed en zo voor x aantal tijd aan hun lot werden overgelaten. Dit alles in de hoop hen mentaal klaar te stomen voor het werk. Bevestiging via documenten of foto’s is hiervan niet, maar sommige bronnen die destijds meewerkten, zouden dit verteld hebben. Onderzoeksjournalisten hebben getracht hierover meer te weten te komen, maar zijn niet veel wijzer geworden.

MK Ultra

Na verloop van tijd veranderde Artichoke nogmaals van naam. Het project kreeg de naam MK Ultra, een naam die bij sommige mensen wel een belletje doet rinkelen. Het was dit project dat uiteindelijk aan het licht kwam, nadat onder meer de Rockefeller Commissie er onderzoek naar deed. Er doken documenten op waarin bleek dat mensen om allerlei redenen gehersenspoeld, gedrogeerd en gemanipuleerd werden.

Later doken documenten op waaruit bleek dat mensen om verschillende redenen gehersenspoeld, gedrogeerd en gemanipuleerd werdenToen dit in 1973 publiekelijk bekend raakte, betekende dit een schok voor heel Amerika en haar bevolking. De CIA besloot na deze bekendmaking het project te stoppen, maar een ex-agent gelooft hier niks van. Hij beweert dat de organisatie gewoon verder werkt aan dit project en dat het nu Dormouse heet. Nu zou het nog verder gaan dan ooit tevoren en zou er zelfs tot op presidentieel niveau meegekeken worden.

Polybius

Dat ex-agent Victor Marchetti de waarheid sprak, wordt gebaseerd op een erg bizarre gebeurtenis. In 1981 kwam er in Portland een nieuw spel in de arcadehallen. Het spel heette Polybius en was erg populair bij de jongere generatie. In een tijd waarin arcadegames stilaan hun opmars vonden, werd dit spel aanzien als weer een nieuwe stap. Het spel was een zogenaamde shoot’em up met 3D-achtergrond. Wat opviel, was dat er tijdens het spel geregeld lichtflitsen in allerlei kleuren op het scherm verschenen.

Op het eerste gezicht niets aan de hand. Bij langdurig spelen kregen de spelers wel hoofdpijn en werden ze draaierig door de lichtschakeringen, maar daar werd niets achter gezocht. Na verloop van tijd kwamen echter mannen in zwarte pakken, de zogenaamde Men in Black, de hardware van de spelconsoles controleren en halen. Nog later verdwenen de spelconsoles uit de hallen, wat deed vermoeden dat er meer aan de hand was. Geruchten doen nu de ronde dat deze Polybius spelconsoles deel uitmaakten van MK Ultra en dat de CIA dus gewoon doorging met de experimenten. Zij het dan via een andere weg.

Over de Amerikaanse grenzen heen

Nog een gerucht is dat de CIA ook buiten de grenzen van de VS aan project Artichoke heeft gewerkt. Eén macabere zaak werpt meer licht op deze aantijging. In 1960 werden op een ochtend in Brazilië de lichamen van twee mannen in het hoge gras en het omliggende struikgewas gevonden. De twee mannen, Manoel Pereira da Cruz en Miguel José Viana, waren medewerkers van de Braziliaanse elektriciteitsmaatschappij. Hun job bestond erin de kabels in de masten te controleren en te herstellen.

De dag voor hun dood werden beide mannen nog gezien in een lokale bar, waar ze erg nerveus met elkaar zaten te praten. Net voor ze naar de bar gingen, hadden ze elk een pak met een das en een flesje water gekocht. De mannen zouden ‘s avond zijn weggegaan, waarna niemand ze nog gezien had. Tot ze de volgende ochtend levenloos werden aangetroffen. Ze waren allebei in hun pak gekleed, met naast hen het lege flesje water, een notitieboekje en enkele handdoeken. Wat nog opviel, was dat ze beiden een gezichtsmasker droegen, wat de zaak de bijnaam The Lead Mask Case opleverde.

Wat deden beide mannen daar? Uit onderzoek bleek dat hun organen bedorven waren. Meer details vinden was dus onmogelijk. Het enige wat met zekerheid gezegd kon worden, was dat ze allebei vergiftigd waren. Het staat zo goed als vast dat de mannen ergens bij betrokken waren, maar dat ze niet vermoedden dat ze zouden sterven.

Telepathie?

Om het raadsel nog wat groter te maken, werd er in een dorpje zo’n 20 km verderop een derde persoon in dezelfde omstandigheden gevonden. Wat was hier aan de hand? De Braziliaanse regering heeft deze zaak altijd heel voorzichtig behandeld en verdere communicatie naar de buitenwereld werd tot nog toe niet gegeven.

Mensen geloven dat de drie mannen ofwel telepathisch probeerden te communiceren met mekaar en daarvoor een soort drug hadden ingenomen dat hen fataal werd ofwel dat er aliens aan te pas zijn gekomen. Er doken de dagen nadien enkele getuigen op die beweerden vliegende schotels te hebben gezien boven de plaats delict, maar hoe geloofwaardig waren deze getuigenissen?

De CIA heeft nooit ontkend dat ze niets met project MK Ultra of Polybius te maken hadIn een omgeving die bol staat van de raadsels en angst vind je nogal snel mensen die denken het antwoord te weten. Meestal gaat het om ruimtewezens. Kan het zijn dat hier eerder een verzwegen samenwerking is geweest tussen de CIA, de Braziliaanse regering en de drie mannen die werden gebruikt als testpersonen? Het feit dat de Braziliaanse regering nog steeds elk commentaar weigert, doet vermoeden dat zij er meer van weten. Wat er dan is, komen we wellicht nooit te weten.

Dubieuze rol CIA

Misschien neemt de fantasie hier wel een loopje met de realiteit. Aan de ene kant is uiteindelijk nooit bewezen of er een link is tussen project MK Ultra, Polybius en wat zich in Brazilië heeft afgespeeld. Het is altijd vrij eenvoudig om ergens een link te bedenken, die er misschien nooit is geweest. Op dat vlak moeten we nuchter blijven. Aan de andere kant werd er ook nooit iets ontkend. De CIA heeft nooit hardop gezegd dat wat er zich in de arcadehallen met Polybius afspeelde, helemaal niets met hen of project MK Ultra te maken had. Evenmin werd dit gedaan met wat er in Brazilië is gebeurd. Het is echter niet geweten of er ooit hardop een link werd gemaakt.

Feit is wel dat de CIA ooit bezig was met een dubieus project om van mensen willoze personen te maken. Of dit nu ging om het trainen van huurmoordenaars, middelen om mensen sneller aan het praten te krijgen of nog iets anders, zal men allicht nooit volledig achterhalen. Net zomin als men ooit zal kunnen hardmaken dat de bij het project betrokken wetenschappers, die allemaal onder verdachte omstandigheden stierven, koelbloedig afgemaakt werden door de CIA. Het blijven potjes waarop het deksel zorgvuldig gesloten blijft. Elkeen die de dekseltjes er probeert af te krijgen, zal misschien nooit meer het daglicht zien ...