Grootouder worden: een speciale gebeurtenis

Voor het eerst grootouder worden, is een bijzondere gebeurtenis. Het is een belangrijke mijlpaal in het leven van ouder wordende mannen en vrouwen. Het is ook een emotionele gebeurtenis: je eigen kind krijgt een kind. Je zoon of dochter zien veranderen in papa of mama is even wennen. De familietak wordt ook uitgebreid. Er komt een nieuwe generatie bij. Je positie binnen het relatienetwerk verandert en je wordt meteen zelf een stukje ouder. Ook je zelfbeleving verandert. Je wordt namelijk naast moeder of vader plots ook grootouder.

Voor de meeste senioren wordt het grootouder zijn één van de centrale rollen in hun leven. Ze vinden het dan ook geweldig om oma of opa te zijn. Over het algemeen krijgt men minder kleinkinderen dan vroeger, maar meestal heeft men wel frequent contact met hen. Grootmoeders hebben over het algemeen meer contact met de kleinkinderen dan grootvaders. Verder is er met de kinderen van dochters meestal meer contact dan met de kinderen van zonen. Toch is ook voor grootvaders de grootouderrol heel betekenisvol. Wat ze gemist hebben bij hun eigen kinderen, kunnen ze nu soms inhalen via de kleinkinderen.

Welk type grootouder ben jij?

Hoe je het grootouderschap invult, hangt af van je persoonlijkheid, die van je kinderen en de omstandighedenHoe je het grootouderschap invult, hangt uiteraard af van je eigen persoonlijkheid, die van je kinderen en de omstandigheden. Sommige grootouders spelen een belangrijke rol in de opvang van de kleinkinderen, terwijl andere grootouders verkiezen om enkel in noodsituaties in te springen. Soms zijn grootouders nog beroepsactief of kiezen ze ervoor om hun pensioen in alle vrijheid zelf in te vullen.

Men kan vijf types grootouders onderscheiden (Grommen, 2006):

• De formele grootouder die zich geen opvoeder voelt, maar wel zijn verantwoordelijkheid opneemt indien nodig.
• De pleziermaker, die geniet van de kleinkinderen en vooral leuke dingen met hen wil doen. Dit is momenteel een populaire invulling bij grootouders.
• De surrogaatouder, die de ouderrol grotendeels overneemt.
• De grootouders als bron van wijsheid, die kennis of waarden willen doorgeven.
• De afstandelijke grootouder, die emotioneel op afstand blijft.

Wat betekenen grootouders en kleinkinderen voor elkaar?

In de eerste plaats genieten grootouders en kleinkinderen van elkaars aanwezigheid. Kleinkinderen brengen vreugde in hun leven en grootouders vinden vooral affectieve voldoening in het contact met hen. Kleinkinderen vinden op hun beurt warmte, aandacht en geborgenheid bij hun grootouders. Ook als hun ouders door een drukke job of eigen problemen wat teveel worden opgeslorpt, vinden kleinkinderen bij hun grootouders vaak de nodige rust.

Voor de kinderen vormen grootouders vaak een belangrijke bron van hulp, aan de kleinkinderen bieden ze warmte en geborgenheidDaarnaast vormen grootouders een belangrijke bron van hulp en zijn ze ook vaak de bewakers van de familiecultuur. Ze vertellen verhalen van vroeger, ze organiseren de familiefeestjes en zetten op die manier de tradities voort.

Hoe zorg je voor een goed relatie met je (klein)kinderen?

De relatie met je eigen kinderen vormt de brug naar je kleinkinderen. Als je een goede band met je kinderen en hun partners hebt, is de kans groot dat je ook met de kleinkinderen een goed band zal hebben. Als de relatie met de eigen kinderen of schoonkinderen echter vertroebeld is, heeft dit gevolgen voor de relatie met de kleinkinderen. Zo zie ik regelmatig grootouders in mijn praktijk die lijden onder het feit dat ze hun kleinkinderen niet meer zien. Ook echtscheidingssituaties brengen soms mee dat het contact met de kleinkinderen bemoeilijkt wordt.

Het is belangrijk dat je je kinderen erkent in hun ouderpositie. Zij zijn de ouders van hun kinderen en zij zijn voor hen verantwoordelijk. Zij blijven de opvoeders van je kleinkind en het is belangrijk om hen in die rol te erkennen. Wanneer je als grootouders zorgt voor de kleinkinderen, blijven ook de regels van de ouders gelden.

Het is ook belangrijk dat je de eigenheid en de grenzen van het gezin van je kinderen respecteert. Zij pakken het soms anders aan dan dat jij het deed en dat is niet altijd gemakkelijk.

Het is van belang om goed te communiceren met je kinderen. Respecteer de eigenheid en grenzen van hun ouderschapHet kan ook belangrijk zijn om onuitgesproken verwachtingen, bijvoorbeeld over kinderopvang, te expliciteren. Het is een thema waar nogal eens wat strubbelingen kunnen rond ontstaan. Misschien wordt er van jou verwacht dat je een stuk van de opvang gaat invullen, terwijl je dit eigenlijk niet wil. Of omgekeerd kan het gebeuren dat je kinderen kiezen voor een andere vorm van opvang, terwijl jij graag zelf op de kleinkinderen zou passen. Het is dus belangrijk om hierover duidelijk te communiceren met je kinderen om verkeerde verwachtingen of conflicten te voorkomen.