Zero tolerantie

Consumentenveiligheid is een van de belangrijkste zaken voor jong en oud. Daarom hanteert de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de Europese Unie (EU), de stelregel dat elk product binnen Europa veilig moet zijn voor haar burgers. Om deze regel waar te maken, werden vorig jaar bijna 2500 gevaarlijke producten, gaande van speelgoed tot alle mogelijke gebruiksgoederen en zelfs motorvoertuigen, zonder pardon van de Europese markt verwijderd.

Tegen gevaarlijke producten uit derde landen, zoals China, treedt de Europese Unie streng op. Dat de EU met deze maatregel de consumentenveiligheid bewaakt, kan moeilijk bezwaarlijk genoemd worden. Zero tolerantie is op dit vlak dan ook op zijn plaats, meent columnist Jan Schils. Maar doet ze dat ook op haar thuismarkt met eigen producten?

Hand in eigen boezem

Binnen de Europese Unie circuleren nog steeds gevaarlijke tot dodelijke producten, waar men niet tegen optreedtWanneer het om het eigen grondgebied gaat, is het EU-beleid lang niet zo consequent. In de 28 lidstaten en binnen de intra-Europese handel circuleren nog altijd ongehinderd gevaarlijke tot zeer gevaarlijke en op termijn zelfs vaak dodelijke producten, waartegen niet resoluut wordt opgetreden. De belangrijkste reden voor dit lankmoedige optreden, is dat men de concurrentie tussen de economische sterkere en zwakkere lidstaten niet ten laste van deze laatste zwakke broertjes wil bemoeilijken. Toch zou dat niet mogen, wanneer de EU beweert de consumenten optimaal te willen beschermen.

Denk bijvoorbeeld aan de emissies in de industrie (chemie) en aan de landbouw (bijvoorbeeld het kwistig gebruik van pesticiden, antibiotica en de nitraatvervuiling van grond en water door de veestapel). Om nog maar te zwijgen over het regelrechte gif (fijn stof, CO2) dat het verkeer dagelijks uitstoot. Natuurlijk bestaan er op deze gebieden wettelijke regionale, nationale en Europese regels, maar die blijken al jaren de problemen niet volledig te kunnen oplossen.

Dat is de betreurenswaardige keerzijde van het strenge optreden van de EU tegen gevaarlijke producten van buiten de Unie.

Verwondingen en verstikkingen

De meest voorkomende risico’s van gevaarlijke producten zijn gevaar voor verwondingen en verstikkingSpeelgoed (28 procent), gevolgd door kleding, textiel en modeartikelen (23 procent) waren de twee gevaarlijkste productcategorieën, die vorig jaar van de Europese markt geweerd werden. De meest gemelde risico's die deze producten opleverden, waren gevaar voor verwondingen, chemische risico's en gevaar voor verstikking.

De meest voorkomende chemische risico's die in 2014 werden gemeld, hadden betrekking op producten als schoenen en lederwaren (bijvoorbeeld chroom, een huidirriterende stof), speelgoed en artikelen voor kinderverzorging, weekmakers (voor plastic), die vruchtbaarheidsproblemen kunnen veroorzaken, en namaakjuwelen, die zware metalen bevatten.

De Europese Commissie en de EU-lidstaten werken al 12 jaar samen om te garanderen dat consumentengoederen op de Europese markten veilig zijn. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van het systeem voor snelle waarschuwingen voor gevaarlijke non-foodproducten, ‘Rapex’ genoemd. “Door de jaren heen is gebleken dat dit systeem de Europese consumentenveiligheid op een bijzonder efficiënte wijze garandeert. Dit is een zeer praktisch voorbeeld van Europese samenwerking die onze burgers ten goede komt", meent Věra Jourová, EU-commissaris voor justitie en consumentenzaken.

Snelle acties

Het Rapex-systeem zorgt er meer concreet voor dat informatie over gevaarlijke non-foodproducten, ongeacht waar deze in Europa van de markt gehaald worden, zeer snel tussen de lidstaten en de Europese Commissie uitgewisseld wordt. Op deze manier kunnen overal in de EU passende vervolgacties worden ondernomen, zoals een handelsverbod of zelfs stopzetting van de handel en het terugroepen of het weigeren van invoer door de douaneautoriteiten. Ook kunnen de consumenten dankzij dit systeem snel geïnformeerd worden. In 2014 werden er 2755 vervolgacties geregistreerd in het systeem.

Rapex: twee miljoen bezoekers

Via de website van het Rapex-systeem kan je als consument op de hoogte blijven van de, al dan niet geweerde, gevaarlijke producten De website van het Rapex-systeem werd vorig jaar bijna 2 miljoen keer bezocht. Door middel van nieuwe zoekfuncties kunnen consumenten en ondernemingen beter op de hoogte blijven van opgespoorde gevaarlijke producten en terugroepingen. Momenteel nemen eenendertig landen deel aan het systeem (de 28 EU-landen plus IJsland, Liechtenstein en Noorwegen).

China staat als land van oorsprong nog steeds op nummer één in het waarschuwingssysteem. Afgelopen jaar had 64 procent van het totale aantal meldingen van gevaarlijke producten betrekking op producten uit China (evenals in 2013 trouwens). De Europese Commissie werkt nauw samen met China door middel van het Rapex-China mechanisme, om ervoor te zorgen dat de Chinese autoriteiten problemen op het gebied van productveiligheid ter plaatse aanpakken. Maar echt een vuist maken tegen de Chinezen durft Europa, om begrijpelijke economische belangen, niet.