Ziekte van Parkinson

INLEIDING

De ziekte van Parkinson is een stoornis in de verbinding tussen hersenen en spieren. De belangrijkste en meest opvallende verschijnselen zijn beven, spierstijfheid en bewegingstraagheid. De ziekte van Parkinson is niet erfelijk. In de meeste gevallen treden de verschijnselen van de ziekte tussen het 50ste en 65ste jaar voor het eerst op, maar het is ook mogelijk dat de eerste verschijnselen zich reeds op jonge leeftijd openbaren.

De ziekte van Parkinson is een progressieve ziekte. Progressief betekent voortschrijdend; langzaam erger wordend. Dit betekent niet dat de verschijnselen bij iedereen toenemen. Het is mogelijk dat de ziekte jarenlang stabiel blijft.

De ziekte van Parkinson treft zowel mannen als vrouwen. Naar schatting zijn er op dit moment ca. 32 000 mensen in België die aan de ziekte van Parkinson lijden. Dit is een op de 500 Belgen.

OORZAAK

Zoals reeds vermeld is de ziekte van Parkinson een stoornis in de verbinding tussen hersenen en spieren. Om de spieren optimaal te laten bewegen zijn chemische stoffen nodig, zogenaamde neurotransmitters. Deze worden in de hersenen aangemaakt. Een van die transmitters is de stof dopamine. De hersenen van mensen die lijden aan de ziekte van Parkinson maken onvoldoende dopamine aan, waardoor bewegingsstoornissen ontstaan.

VERSCHIJNSELEN

De symptomen zijn in drie hoofdgroepen in te delen: beven (tremor), spierstijfheid (rigor) en bewegingstraagheid (hypokinesie). Patiënten kunnen in meerdere of mindere mate te maken hebben met elk van deze drie of met combinaties daarvan.

Het beven kan tweezijdig zijn, maar het komt ook eenzijdig voor, of alleen aan een been of een arm. Het is niet bewust te onderdrukken - valt men in slaap dan houdt het beven op. Het beven of schudden valt het meeste op bij Parkinsonpatiënten, maar de andere symptomen bemoeilijken een normaal leven eveneens. Lopen, in beweging komen of juist stoppen, wordt moeilijk. Voeten vegen, jas aantrekken, laat staan het strikken van een das of het schrijven van een brief worden problematische handelingen. Overige symptomen zijn moeilijk slikken en spreken, overmatige transpiratie, trage stoelgang, kwijlen: het zijn maar enkele van de zaken waarmee een Parkinsonpatiënt te maken kan krijgen.

De ernst van de klachten zeer kan wisselen, zelfs in de loop van een dag. Dat heeft soms tot gevolg dat de patiënt niet meer serieus genomen wordt. De omgeving kan denken dat hij of zij zich aanstelt. Dat is echter niet het geval: de ziekte is niet van psychologische aard. Psychische spanningen kunnen overigens wel de stress vergroten en daarmee de symptomen verergeren.

Bij de ziekte van Parkinson kunnen na verloop van tijd allerlei psychische klachten optreden.
Veel mensen met de ziekte kennen perioden waarin ze voortdurend somber zijn. Ze beleven geen plezier meer aan hun normale bezigheden, zijn doodmoe en kunnen zich slecht concentreren. Deze klachten vat men samen onder het ziektebeeld 'Parkinson-depressie'.

DIAGNOSTIEK

De diagnose ziekte van Parkinson is soms erg lastig te stellen. Dit komt in de eerste plaats door het grote aantal verschijnselen dat Parkinson met zich mee kan brengen. Daarnaast zijn er verschillende ziekten die erg veel op Parkinson lijken, maar een geheel andere behandeling vereisen.

Voor het stellen van de diagnose is het daarom van belang een neuroloog in te schakelen. Een neuroloog is een arts die gespecialiseerd is in de lichamelijke ziekten van het centrale zenuwstelsel en hun behandeling.

BEHANDELING

De ziekte van Parkinson is helaas nog niet te genezen. De behandeling bestaat dan ook uit het bestrijden van de symptomen. Dat kan met behulp van medicijnen, oefentherapie of, bij sommige mensen, een operatie.

De behandeling verschilt per persoon omdat iedereen anders reageert op de medicijnen of de overige behandelingsmethoden. Bovendien heeft niet iedere iedereen dezelfde klachten in dezelfde mate. De behandeling gebeurt door een neuroloog in samenspraak met de huisarts.

Parkinsonsverschijnselen worden meestal behandeld met een combinatie van verschillende soorten medicijnen. De medicijnen moeten een aantal keer per dag ingenomen worden. Daarbij kunnen vervelende bijwerkingen optreden, zoals misselijkheid, verwardheid, slapeloosheid, geheugenstoornissen of overtollige bewegingen. Over het algemeen geldt hoe lager de dosering van een medicijn, hoe minder kans op bijwerkingen.

Bepaalde medicijnen kunnen na langdurig gebruik zogenaamde on-off effecten geven: de ernst van de klachten wisselt dan sterk, per dag of zelfs per uur.

De werking verschilt per groep medicijnen:

- Medicijnen die levodopa bevatten
Levodopa wordt in de hersenen omgezet in dopamine - de stof waaraan de Parkinsonpatiënt een tekort heeft. Deze stof is heel belangrijk voor het soepel laten verlopen van bewegingen.

- Anti-cholinergica
Deze remmers zorgen ervoor dat de dopamine in evenwicht komt met de stof acetylcholine. Beide stoffen zijn nodig om bewegingen goed te laten verlopen. Anti-cholinergica verminderen verder speekselvloed en overtollige transpiratie.

- Amantadine
De precieze werking van dit middel is nog onduidelijk, maar waarschijnlijk verhoogt het de hoeveelheid dopamine. Men vermoedt ook dat de werking vergelijkbaar is aan die van de anti-cholinergica.

- Medicijnen die de werking van dopamine nabootsen

- Medijnen die de werking van dopamine verlengen

INFORMATIE

U kan uiteraard altijd meer informatie bekomen bij een van de verenigingen/organisaties die zich hier speciaal hebben in gespecialiseerd, want zij hebben tot doel de belangen te behartigen en te verdedigen van alle parkinsonpatiënten en hun naaste omgeving alsook de parkinsonpatiënt uit zijn isolement te halen en overigens iedereen te informeren.

Vlaamse Parkinson Liga VZW
Diestsevest 33 bus 302, 3000 Leuven

Zelfhulpgroepen

JONG met DE ZIEKTE VAN PARKINSON
België: 2000 tot 3000 mensen jonger dan 40 jaar met Parkinson.
Diagnose komt vaak pas na jaren zoeken, je ziek voelen en onbegrip.
Parkinson is niet enkel beven, traagheid en stijfheid…Er zijn zoveel problemen die je niet ziet, zoals depressie en karakterveranderingen. Deze kunnen eveneens tot het ziektepatroon behoren en zijn een hypotheek op de relatie, het gezin, de carrière en ook op de financiële toestand, …

Een hedendaagse zelfhulpgroep voor JONGEREN met DE ZIEKTE VAN PARKINSON

Bronnen: Digitaal Ziekenhuis Nederland, Vlaamse Vereniging Parkinson vzw, Vlaamse Parkinson Liga vzw en Parkinson Patiënten Vereniging (Nederland).