Nodig eens een eenzame uit

De Nederlandse supermarktketen Albert Heijn gaat in twee winkels in Den Haag speciaal letten op de gezondheid en het welzijn van oudere klanten. Als kassiersters merken dat senioren eenzaam, vergeetachtig of verwaarloosd zijn, zullen ze hen vrijblijvend in contact brengen met een vrijwilliger van een zorgorganisatie die in de winkel aanwezig is. Het plan maakt deel uit van een reeks zorgvernieuwingen in Den Haag en borduurt verder op de ouderwetse buurtwinkel waar klanten hun verhaal kwijt kunnen.

Eenmaal de kerstboom afgebroken is en de dagelijkse routine weer ons leven bepaalt, zijn de eenzamen snel vergetenBovenstaand verhaal stond onlangs in De Standaard. Eenzaamheid bij senioren is dan ook een gekend thema dat met enige regelmaat in verschillende media opduikt. Het is nu niet anders. De kerstperiode is daar uiteraard niet vreemd aan. Kerstmis en Nieuwjaar staan traditioneel garant voor familiefeesten, gezelligheid, cadeautjes, lichtjes en warmte. Maar ook voor de nobele kerstgedachte ‘Nodig eens een eenzame uit’. Het is immers die periode van het jaar waarin we ons meelevend tonen. Schuldgevoelens doen ons namelijk enigszins ongemakkelijk op onze stoel aan de feesttafel schuiven. Ze passen niet in een klimaat van opgewektheid en vreugde, ook al is dat soms enigszins kunstmatig. Opa of oma mogen dus gerust zijn: ze worden zeker uitgenodigd! Dat ze nadien misschien weer wekenlang niemand van hun familie zullen horen of zien, is op dat moment slechts een bijkomstigheid.

De dagelijkse realiteit overstijgt echter een tijdelijke nobele gedachte. Eenmaal de kerstboom afgebroken is en de dagelijkse routine weer ons leven bepaalt, zijn de eenzamen snel vergeten. Veel senioren ervaren echter het hele jaar door een gebrek aan sociaal contact. En zijn dus niet alleen met Kerstmis alleen.

Het hele jaar door

Dat blijkt onder andere uit de cijfers van de oppasdienst van Familiehulp. Frauke Dely, sectorverantwoordelijke in de regio Gent: 'Het aantal cliënten dat beroep doet op onze oppasdienst loopt het hele jaar vrij gelijk. Er is alleszins geen extra stijging van de vraag rond de nieuwjaarsperiode.'

Hoewel de oppasdienst van Familiehulp in de eerste plaats bedoeld is voor mensen met een zorgbehoefte, ziet Frauke veel gezonde senioren bij haar dienst aankloppen. 'Het gaat vaak om mensen die gewoon gezelschap willen om eens een kop koffie te gaan drinken of een gezelschapsspel te spelen. Hoewel we voorrang geven aan zorgbehoevenden, laten we ook deze mensen niet in de kou staan en proberen we zoveel mogelijk op hun vraag in te gaan.'

Als dertiger heb ik soms moeite om deze realiteit te vatten. Hoe komt het toch dat zoveel senioren eenzaam zijn? Dat ze zelfs niemand hebben van familie of vrienden om eens mee op stap te gaan of een kaartje te leggen? Schiet het lokale verenigingsleven hier te kort? Wat met organisaties als OKRA? Moeten die senioren niet zelf meer initiatief nemen om meer sociale contacten op te bouwen? Veel vragen, maar weinig pasklare antwoorden.

We kunnen alleen maar hopen dat er voor veel eenzame mensen toch ergens een plaatsje zal zijn aan een of andere feesttafel. Want niemand is graag alleen, zeker niet tijdens de kerstdagen.