Seksualiteit en intimiteit bij ouderen

Naar aanleiding van Valentijnsdag verschenen er in diverse Vlaamse kranten artikels over liefde, intimiteit en relaties tussen bewoners van woonzorgcentra. Een onderwerp waarop nochtans heel lang een taboe rustte. Of dat met veel plezier onder de mat werd geschoven. De gedachte dat twee ouderen met elkaar zouden rampetampen: nee, die koesterden we liever niet. Mee gestuurd en geïndoctrineerd door het maatschappelijke schoonheidsideaal, dat seks louter reserveert voor jonge mensen in de fleur van hun leven, begiftigd met een lenig lichaam, soepele spieren en een zachte rimpelloze huid.

Hoe naïef konden we eigenlijk zijn? Het verlangen naar liefde en intimiteit zijn basisgevoelens die quasi niemand vreemd zijn. Het zit nu eenmaal in onze natuur. Logisch, want anders was het mensenras al lang uitgestorven. En dus staat er ook geen leeftijd op. Waar mensen samen zijn, ontstaat affectie. En affectie kan leiden tot verliefdheid, die op haar beurt kan uitmonden in relaties. Als dat op school, op de werkvloer of in verenigingen gebeurt, waarom dan niet in een woonzorgcentrum?

Tijd dus om het taboe eens en voorgoed te doorbreken. Bij Zorggroep Armonea, die in België 83 woonzorgcentra uitbaat, geven ze alvast het goede voorbeeld. In hun woonzorgcentra leven liefst 388 koppels en zijn er recent 18 nieuwe koppels ontstaan. En dus past Armonea zich aan de realiteit aan. Onder andere door kaarten uit te delen, die koppels aan de klink van hun kamerdeur kunnen hangen als ze niet gestoord willen worden. En nieuw gevormde koppels krijgen de vraag of ze eventueel graag samen in een grotere kamer willen wonen.

Familiehulp: gerichte vorming aan de eigen medewerkers

Ook Familiehulp schenkt aandacht aan seksualiteit en intimiteit bij senioren. Zo organiseert THEO, de interne vormingsdienst van Familiehulp, regelmatig vormingen over het thema. Daarin adviseren we onze verzorgenden om er met hun cliënten vooral open over te praten. Zeker als ze merken dat de mensen daar behoefte aan hebben. Bij nieuwe koppels hebben senioren het soms erg lastig met die gevoelens, hoe leuk ze ook mogen zijn. De herinnering aan de overleden partner maakt schuldgevoelens los, ze zijn bang voor de reacties van de kinderen of de omgeving, ze schamen zich voor hun eigen lichaam …

Ook koppels die al 40 of 50 jaar samen zijn, kunnen nood hebben aan een luisterend oor of advies. Eenmaal de menopauze of andropauze voorbij verandert het lichaam – en in casu de seksualiteitsbeleving - ingrijpend. En die fysiologische veranderingen kunnen leiden tot onzekerheid en zelfs psychologische klachten. Ook typische ouderdomsziekten als diabetes of prostaatproblemen kunnen impact hebben op de intimiteitsbeleving.

Redenen genoeg dus om als thuiszorgorganisatie niet te lichtzinnig met dit thema om te springen. Per slot van rekening is niks menselijks ons vreemd, ook niet op latere leeftijd …