Droevige cijfers

Volgens het studie- en adviesbureau Survey & Action uit Louvain-la-Neuve zou maar liefst 77 procent van de Belgen zich niet langer thuis voelen in eigen land. Eerder onderzoek toonde aan dat een groot deel van de bevolking zich hier door de terreuraanslagen in binnen- en buitenland ook niet meer veilig voelt.

Slechts 32 procent van de Belgen zou van oordeel zijn dat het democratische systeem - ondanks al zijn tekortkomingen - redelijk functioneert, terwijl een meerderheid dat bestrijdt of er geen mening over zegt te hebben. 63 procent van de Belgen vindt namelijk dat het huidige politieke systeem niet functioneert, en 74 procent voelt zich zelfs door de politieke elite in de steek gelaten. Kortom, de Belg heeft zijn diep gezonken vertrouwen in ‘s lands instellingen nog altijd niet teruggewonnen, verre van.

Terreur 

Ondanks alle inspanningen die geleverd worden, is het falen van het politieke systeem een van de belangrijkste oorzaken dat de strijd tegen radicalisering en terrorisme zo moeilijk is. De links-rechts tegenstelling in België en de rest van Europa belet een hardere aanpak tegen genoemde fenomenen. Links sluit nog te veel de ogen voor de oorlog die in Europa aan de gang is tegen het terrorisme, en die miljarden euro’s kost. Terwijl duizenden mannen en vrouwen in België en Europa zich als politie- en veiligheidspersoneel met gevaar voor eigen leven inzetten tegen het terrorisme, mekkert een deel van links en politiek correct nog altijd over het inzetten van militairen op straat om de burgers te beschermen tegen aanslagen.

Ondertussen heeft de praktijk al aangetoond hoe heldhaftig de militairen zich tegen de terroristen hebben gedragen, onder andere op de luchthaven van Zaventem. Natuurlijk moeten de diepere oorzaken van het terrorisme worden bestreden, maar het is onduldbaar dat terroristen intussen onze samenleving proberen te vernietigen. Even verontrustend is dat 70 procent van de moslims in België de sharia belangrijker vindt dan de Belgische wetten. Dit is geen rechtse, racistische prietpraat of fake nieuws. Het cijfer is afkomstig van het onafhankelijke Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung (WZB), het belangrijkste centrum voor sociaal onderzoek in Europa. Anderzijds betekent dat natuurlijk niet dat de moslims geweld zouden willen gebruiken of ondersteunen om de islamitische wetgeving er in Europa door te drukken en onze democratie, normen en waarden te vernietigen. Dat willen enkel en alleen de aanhangers van terreur binnen de moslimwereld.

Banken weer aan de macht

In de studie van Survey & Action staat de financiële sector en het onbehagen bij de burgers daartegenover centraal. Benoit Scheuer, topman van het onderzoeksbureau, noemt binnen de context van deze studie verschillende redenen voor de teloorgang van het vertrouwen in het politieke systeem. Zo blijkt uit de studie dat maar liefst 80 procent van de Belgen zijn politieke leiders verwijt dat zij hebben toegestaan dat de ‘financiële instellingen (lees: de banken) weer de macht hebben gegrepen’. De publieke opinie in het buitenland klinkt hetzelfde, zo blijkt uit onderzoek in verschillende landen. Daarbij valt te noteren dat de banken in het algemeen vooral wordt verweten dat zij niets hebben geleerd van de crisis, die ze zelf door een onvoorzichtig tot roekeloos beleid hebben uitgelokt. Het is weer ‘business as usual’, met alle risico’s die dat voor henzelf en voor de consumenten met zich meebrengt.

De Europese burger ziet met lede ogen aan dat de financiële sector weer een machtige positie heeft veroverd

Volgens Scheuer ziet de Europese burger met lede ogen aan dat de financiële sector weer een machtige positie heeft veroverd in het centrum van het economisch leven. En of de Europese Unie nu aandringt of de nationale overheid dat doet, de banken laten zich, ook al hebben ze miljarden euro’s aan steun ontvangen, maar heel moeilijk wettelijk aan banden leggen. Men zou verwachten dat zij na het onheil dat ze hebben aangericht, enig begrip voor de consument zouden opbrengen. Maar het is naïef daarin te geloven. Het beste bewijs dat de banken keihard doorgaan op de paden die zij voor de jaren 2008-2009 bewandelden, is dat ze wereldwijd weer kwistig met torenhoge bonussen strooien voor hun topmanagers en opnieuw risico’s beginnen te nemen door hun klanten gevaarlijke beleggingen aan te smeren.

Dat de banken intussen wereldwijd honderdduizenden mensen ontslaan onder het mom van reorganisatie en automatisering, ondanks de enorme winsten die ze opnieuw opstrijken, wordt door de politiek als onvermijdelijke zoete koek aanvaard. Terwijl het net de politiek is die als wetgever als enige paal en perk zou kunnen stellen aan de uitwassen die de banken zich opnieuw grotendeels ongehinderd en ongestraft veroorloven. Natuurlijk kan België dat niet alleen, maar moet het kwaad minstens Europees worden aangepakt. Ondanks de aangescherpte Europese bankenwetgeving is dat onvoldoende gebeurd.

‘Dodelijke cocktail’

Banken en financiële paradijzen zijn in een ingewikkeld en voor de fiscus ondoorgrondelijk kluwen met elkaar verweven. Maar ook duizenden bedrijven, organisaties, vooraanstaande personen in overheidsfuncties, politici, zakenlui en particulieren profiteren van het heersende financiële systeem en haar vluchtwegen naar belastingloosheid. Scheuer: ‘De consument wordt geconfronteerd met allerlei uitwassen zoals deze fiscale paradijzen, waarin de financiële wereld verwikkeld is geraakt. Ook moet worden gewezen op de opkomst van de nieuwe media, die de boodschappen van de politiek en de media kunnen verheerlijken of verstikken.’ Alles bij elkaar genomen is er volgens Scheuer sprake van een ‘dodelijke cocktail’, die nog wordt verergerd door de afbrokkeling van een aantal pijlers waarop onze traditionele maatschappij rust. Wie er geen baat bij heeft, is opnieuw de gewone burger.

Banken halen grote winsten in ... belastingparadijzen!

Volgens Oxfam en Fair Finance Guide behalen de twintig grootste banken van Europa maar liefst 25 procent van hun winst in belastingparadijzen. Beide ngo’s (niet-gouvernementele organisaties) zeggen dat in een dezer dagen gepubliceerd rapport, waaruit blijkt de twintig banken in 2015 samen in deze fiscale oorden goed waren voor een winst van 35 miljard euro. Dat betekent nog niet dat de banken ook echt belastingen vermeden, maar het is wel twijfelachtig of dit winstbedrag wel in verhouding staat met de werkelijke economische activiteiten, die banken in deze belastingparadijzen ondernemen. Volgens Oxfam krijgen Ierland en Luxemburg de voorkeur van de banken bij dit soort activiteiten, maar vinden ze ook in België plaats. In het rapport worden o.a. ING en BNP Paribas genoemd. Van Santander Benelux, dochterbedrijf van het Spaanse Santander, wordt gezegd dat deze bank in België in 2015 slechts 15 procent belasting betaalde en dankzij de notionele aftrek op een bedrag van 19 miljoen euro winst geen cent aan de fiscus hoefde af te dragen. De ngo’s hebben de Europese Commissie verzocht een einde te maken aan de fiscale paradijzen en het toezicht op banken en multinationals serieuzer en dus strenger uit te voeren. De Vlaamse socialisten vragen minister van Financiën Johan Van Overtveldt een onderzoek in te stellen om na te gaan of de betrokken banken in België wel genoeg winsten hebben aangegeven. Van Overtveldt beschouwt deze kwestie als een extra argument om de vennootschapsbelasting te hervormen en op gelijke hoogte te brengen zoals in verschillende concurrerende EU-landen, waar ze lager ligt dan in België. Maar de CD&V blokkeert deze voor de hand liggende maatregel om zuiver politieke redenen al vele maanden binnen de federale regering. De christen-democraten kunnen maar moeilijk aanvaarden dat een N-VA minister met de eer van een significante belastingverlaging gaat lopen.

Nummer 1: Triodos schaft spaarrente af

De kogel is inmiddels door de kerk. De banken nemen de spaarrente in het vizier en Nederland bijt de spits af. Daar krijgen spaarders bij Triodos Bank, die ook actief is in België, vanaf 3 april geen rente meer op hun spaargeld. De bank verlaagt de spaarrente voor een normale internetspaarrekening als eerste bank in Nederland naar 0 procent. De datum van 3 april werd gekozen omdat iedereen aan een misplaatste aprilmop zou hebben gedacht als het afschaffen van de spaarrente op 1 april ingaat. Als er een schaap over de dam is, volgen er ongetwijfeld meer. Eerder al waren er verschillende banken in België en Nederland die zinspeelden op afschaffing van de spaarrente.

Ondanks alles heeft sparen nog steeds zin, bv. om een buffer aan te leggen voor onvoorziene uitgaven

Triodos, dat zich vooral op het gebied van duurzaamheid wil onderscheiden, hanteerde al langer de laagste spaarrente in Nederland. In oktober vorig jaar werd deze al teruggeschroefd naar 0,1 procent. Triodos benadrukte bij het bekendmaken van de maatregel dat sparen ondanks alles nog steeds zin heeft, bijvoorbeeld om een buffer aan te leggen voor onvoorziene uitgaven. De kans dat Triodos ook in België de spaarrente afschaft, is voorlopig klein omdat de wet zich daartegen verzet. In België wordt door Triodos op de klassieke spaarrekening een magere 0,01 procent basisrente geboden en 0,10 procent getrouwheidspremie. Dat is het wettelijke minimum in ons land. Door de inflatie die de laatste maanden met de bovengrens van 3 procent flirt, brengt spaargeld per saldo alleen verlies op.

Allemaal naar Noorwegen ...

Scheuer heeft gelijk als hij beweert dat jongere generaties niet langer de garantie hebben op een beter leven dan de vorige generaties. ‘De technologische vooruitgang leidt niet langer automatisch tot een verbeterd sociaal welzijn’, zo constateert hij. De burger heeft volgens hem de indruk dat zijn vertrouwde samenleving heeft opgehouden te bestaan en dat hij op eigen houtje en zonder enige steun van wie ook strijd moet leveren met de geglobaliseerde financiële wereld. Daartegenover is hij dan ook kansloos, zou men hieraan kunnen toevoegen. Scheuer besluit met nog een uitkomst van de studie: zo heeft 56 procent van de ondervraagde Belgen het gevoel in de mondialisering te verdrinken. Waaruit men zou kunnen concluderen dat de eerder genoemde 77 procent van de Belgen die zich in eigen land niet thuis zeggen te voelen, er weinig aan zouden hebben eigen land voor den vreemde in te ruilen.

Wie dat toch wil, kan zijn geluk misschien zoeken in Noorwegen, Denemarken, IJsland, Zwitserland, Finland of (zelfs) Nederland. In deze landen zijn (in volgorde) de burgers het gelukkigst ter wereld, als we een internationale studie van de VN mogen geloven, die vorige week in New York werd gepresenteerd. België klom op deze ranglijst een plaats omhoog en werd 17de. In dit ‘World Happiness Report’ van de VN worden de landen op basis van het geluksgevoel van hun burgers en hun welzijn gerangschikt. De Britten en de Luxemburgers voelen zich ongelukkiger dan de Belgen, maar het ongelukkigst blijken de inwoners van de Centraal-Afrikaanse Republiek, gevolgd door de inwoners van Burundi, Tanzania, Syrië, en Rwanda. De VN liet de inwoners van 155 landen ondervragen.