Waarom geen luchtbrug?
De vraag die mij bij dit gigantische menselijke probleem al jarenlang bezighoudt is, waarom de rijke en zelfs iets minder rijke landen het niet kunnen waarmaken of (erger nog) niet bereid zijn om honderdduizenden mensen structureel van de hongerdood te redden. Er worden in de hele wereld samen honderden miljarden dollars en euro’s aan oorlogen en ander geweld besteed. Een deel daarvan zou genoeg zijn om de voedselproductie voorgoed te verbeteren in gebieden die steeds door hongersnood getroffen worden.
En waarom zetten de rijke landen niet massaal een permanent operationele luchtbrug in om veel meer voedsel, medicijnen en andere hulpgoederen te bezorgen aan gebieden die door hongersnood en andere rampen getroffen zijn, waar ook ter wereld? Een dergelijk optreden zou immers een grote kans op slagen hebben, want die landen hebben er de vliegtuigcapaciteit, de financiële middelen en het benodigde personeel voor. Dat het niet op noodzakelijke schaal gebeurt, heeft vooral te maken met een gebrek aan politieke wil en het vermogen om zich in de rampspoed van andere mensen te verplaatsen. Dat is (wanneer je het tot de kern van de zaak terugbrengt) het gevolg van het alom heersende nationale en persoonlijke egoïsme, dat het leed van een ander of niet ziet of niet wil zien. En als er toch financiële bijdragen nodig zouden zijn naast die van de overheid en de hulporganisaties, is de eerste die daarvoor in aanmerking komt de supermachtige voedselindustrie.
'Beperkingen opheffen'
Ook het Europees Parlement (EP) is nu in actie gekomen en stelt een halvering van de voedselverspilling in de EU voor, die 88 miljoen ton per jaar bedraagt. Dat staat te lezen in een verslag van het Vlaams Instituut voor Land- en Tuinbouw (VILT), waaraan hieronder enkele bijzonderheden ontleend zijn.
Zo nam het EP zopas met een overweldigende meerderheid een resolutie aan waarin het de Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de Unie) aanmaant om bestaande beperkingen op voedseldonaties op te heffen en om een einde te maken aan de verwarring tussen de aanduidingen ‘tenminste houdbaar tot’ en ‘te gebruiken tot’. Daarnaast wordt er voorgesteld een Europees jaar tegen voedselverspilling te organiseren.
In tegenstelling tot de situatie in verschillende ontwikkelingslanden, waar onder meer de wegeninfrastructuur en het gebrek aan gekoelde opslagruimte voor grote verliezen zorgt, wordt voedsel in Europa vooral verspild aan het einde van de keten, bij de distributie en consumptie, zo zegt het VILT-verslag. ‘Iedereen heeft een verantwoordelijkheid om dit aan te pakken’, zo staat dan weer in de resolutie van het EP. Daarin wordt voorts opgemerkt dat een gecoördineerd beleid op het terrein van etikettering, aansprakelijkheid en voorlichting nodig is, omdat de meeste consumenten niet de precieze betekenis kennen van de aanduidingen 'tenminste houdbaar tot' en 'te gebruiken tot'.
Ook de tekortkomingen van de huidige EU-wetgeving moeten worden aangepakt voor zover zij voedseldonaties in de weg staan. Het EP wil dat alle EU-lidstaten streven naar een vermindering van de voedselverspilling ten opzichte van 2014 met 30 procent tegen 2025 en met 50 procent tegen 2030. Volgens het verslag moet ook een wijziging van de btw-richtlijn hiertoe bijdragen, waarmee uitdrukkelijk toestemming wordt gegeven aan belastingvrijstellingen voor voedseldonaties. Het Europees Fonds voor de meest behoeftigen (FEAD) zou gebruikt moeten worden om het ophalen, vervoeren en distribueren van voedseldonaties te financieren.
België het slechtst na Nederland
De voedselverspilling in de EU wordt geschat op ongeveer 88 miljoen ton of 173 kg per hoofd van de bevolking per jaar. Om dat voedsel te produceren en daarna gewoon te verwerken als afval wordt er maar liefst 170 miljoen ton CO² uitgestoten en 261 miljoen ton aan natuurlijke hulpbronnen gebruikt. Met een voedselverspilling van 345 kg voedsel per persoon per jaar is België na Nederland trouwens de slechtste leerling van de klas in Europa. Slovenië daarentegen kent ‘slechts’ een voedselverspilling van 72 kg per persoon per jaar, al blijft dat cijfer choquerend als je weet dat wereldwijd 795 miljoen mensen honger lijden, zo merkt het VILT op.
Met een voedselverspilling van 345 kg voedsel per persoon per jaar is België na Nederland de slechtste leerling
van de klas in Europa
Jaarlijks gooit elke Belg circa 630 euro aan voedsel weg. Met dat geld zou een gezin heel wat meer kunnen doen! Het creëren van een échte circulaire economie en dus onder meer komaf maken met verspilling van voedsel, zal een gedragswijziging vergen van iedereen. De resolutie van het EP bevat enkele interessante aanbevelingen zoals de mogelijkheid om in heel Europa de btw af te schaffen voor voedselschenkingen, door supermarkten bijvoorbeeld. In België is dat sedert de invoering van het nultarief een succes. VILT: ‘Verder is het belangrijk dat we voldoende ambitieus zijn. Het voorstel van het EP is lovenswaardig maar het blijft maar een aanbeveling. Op termijn moet Europa durven te denken aan een echte verplichting.’
Goed voor klimaat
‘Het terugdringen van de voedselverspilling zal de economische situatie van gezinnen verbeteren en ook bijdragen tot een beter klimaat’, zo tekent het VILT op uit de mond van Europarlementslid Hilde Vautmans. ‘Het is onwaarschijnlijk dat vandaag meer dan de helft (53 procent) van de voedselverspilling door de gezinnen gebeurt. We moeten in de eerste plaats consumenten duidelijkere informatie geven en hen bewustmaken over voedselveiligheid en voedselverspilling. Volgens de Eurobarometer zijn consumenten zich er wel van bewust dat ze zelf een rol spelen bij het tegengaan van voedselverspilling, alleen weten ze niet wat de oorzaken zijn en dus niet hoe ze het kunnen aanpakken. Een Europees jaar tegen voedselverspilling zou in dit kader een goed initiatief zijn.’ Ze kan niet langer aanvaarden dat voedseloverschotten zonder meer eindigen als voedselafval wanneer ze nog bruikbaar zijn voor menselijke voeding. Daarom zijn voedseldonaties zo belangrijk. Ze verminderen het voedselafval en helpen tegelijkertijd mensen in nood.
Vuist maken
Ook Europarlementslid Bart Staes van de groene fractie is volgens VILT tevreden: ‘Dit rapport vraagt terecht dat de Europese Unie de strijd tegen voedselverlies opdrijft. De Europese Rekenkamer gaf in een recent rapport al aan dat de Europese Commissie niet ambitieus genoeg is en dat er nood is aan een meer gecoördineerd beleid en bindende doelstellingen om het voedselverlies te verminderen. Reeds in dat jaar 2014 lag er zo’n actieplan klaar op Europees niveau, maar door allerlei lobby’s werd dat in de kiem gesmoord en nooit gepubliceerd.’ Staes meent dat de beleidsmakers een vuist moeten durven maken tegen de industriële landbouwlobby ‘die stelt dat alleen zij de wereld kunnen voeden en dat we meer voedsel moeten produceren’.
Aangezien de wereldbevolking volgens verschillende prognoses ook de komende decennia zal blijven stijgen, is de optie van de groene partijen om juist minder voedsel te gaan produceren, op zijn zachtst gezegd, wat naïef, lijkt mij. Het zou beter zijn om eens grondig en zonder belangenvermenging op internationale schaal te onderzoeken welk soort voedsel waar (in welke landen) en in welke hoeveelheid het best geproduceerd zou kunnen worden, rekening houdend met het milieu. Ik bedoel bijvoorbeeld grosso modo: tomaten, paprika’s, bepaalde mediterrane groenten- en fruitsoorten in het zuiden van Europa, bepaalde akkerbouwproducten als granen, aardappelen, suikerbieten en dergelijke in het westen en noorden van Europa. Daarvoor is echter een totale omslag noodzakelijk in het individuele en nationale denken, maar de bereidheid daartoe zal ongetwijfeld heel erg klein zijn. Welk land zou zijn nationale soevereiniteit op het gebied van voedsel en voedselproductie deels naar andere landen willen overdragen? In goede tijden zou dat misschien kunnen, maar wat gebeurt er bij misoogsten, natuurrampen of conflicten?
Auteur: Jan Schils
21 reacties
En er is al evenmin een probleem met een gratis product dat lang houdbaar is. Tenzij we in de toekomst zo klein en dicht op elkaar zullen moeten gaan wonen, waar sommigen voor pleiten, dat je geen plaats hebt in huis voor een extra pak pasta.
Jan haalt het zo mooi woordelijk aan in de zinnen onder "Waarom".
De onwil van alle regeringen in de betere landen dat maakt het onderscheid. Aan schenkingen is niets te verdienen, groot kapitaal is egoïsme in de ware zin van het woord... het raakt hun koude kleren niet...dan toch maar weer een zoveelste commissie oprichten om dat alles eens op een rijtje te zetten... Jaren van bla bla bla, geldverspilling en vriendjespolitiek en weer eens aankloppen bij jan-met-de-pet, die zich blauw ergert aan de hoge piefen nutteloze uitgaven waar geen enkel resultaat zichtbaar van is en als alle zakken gevuld zijn staat een peloton andere graaiers op de uitkijk en slaat ons om de oren met zogenaamde goede voornemens en alles begint van vooraf aan.
Het is bij momenten om van te kotsen! Zie maar eens, na al die jaren in Tahiti klagen de hulpverleners nog alle dagen op de nodige steun, die uitblijft door onwil en/of bureaucratie. Het geld is al lang opgehaald en waarom wordt het versplintert in diverse groeperingen en niet doorgestuurd naar wie er behoefte aan heeft. Dat stuit tegen de borst.
Ach ja in mijn uitbundigheid zou ik de kern van de zaak vergeten..."voedselverspilling" ... Gaat het daarover? man man man wat zijn wij toch kortzichtig: Geld daar gaat het over niet? De honderden tonnen fruit die elk jaar wordt vernietigt om de prijzenmarkt stabiel te houden... hoe is het mogelijk?... klagen dat ik een aardappel teveel op mijn, bord had en weggooi?... kom op zeg, je reinste onzin ! Doe iets concreet en begin aan de bron! Geef de boeren wat meer ruggensteun zodat arbeid adelt en als er overproductie is stuur het naar de landen die er nood aan hebben... Weg de honger of leve de oorlog.........? aan dat laatste is meer te verdienen ! Al heeeeeeeeel lang geërgerd, en hou op met de pieren uit onze neus te halen heren politici, want eens raakt ook ons geduld op !
Zelfs als er een vlieg op onzen boterham landt zouden we hem al moeten weggooien.
Geen wonder dat men een B.B.Q. overschot niet meer DURFT te bewaren voor de dag nadien.
Zie dat velen met grond om te planten alles trachten te verkopen omdat het gewoon beroepslammelingen zijn,ook mijn zwagers hier.
U neemt me de woorden uit de mond ! mooi verwoord !
Een banaan "moet"die kromming hebben en "mag" niet groter zijn dan dat..... En zo zijn er veel regeltjes.
'Nog steeds verdwijnt bij nagenoeg iedereen een gigantische hoeveelheid voedsel gewoon in de vuilnisbak.'
Vooral het woord 'iedereen' En dat heeft mij niet aangespoord om het hele artikel te lezen.
Bij ons worden geen gigantische hoeveelheden weggegooid.
Dat er gigantische (?) hoeveelheden worden weggegooid zal ik niet ontkennen maar veralgemenen naar 'iedereen' vind ik fout.
wij weten maar al te goed wat honger is! daarom hebben wij geleerd, om nooit eten weg te gooien. er bestaan manieren genoeg, om als er wat over is, dat te houden voor de volgende maaltijd. er bestaan voldoende conserveringsmiddelen. En als de sla (indien er over is) echt niet meer te eten valt, dan hebben wij nog altijd kippen, die op hun beurt dan weer eieren leggen.
als er te veel eieren gelegd worden en mijn vrouw weet echt niet meer wat ze zal bakken, dan kennen wij mensen genoeg om die eieren te geven.
men mag ook niet vergeten, dat er hier ook veel armoede en honger heerst, allen zijn veel mensen gewoon te trots, om dat toe te geven.
respect voor eenieder, die dit probleem helpt aan te pakken. (o.a. Poverello .) als iedereen zijn of haar duit in het zakje zou doen, dan denk ik dat er zelfs geen probleem of hongersnood zou heersen op deze wondermooie aarde!
Gery
Normaal bereid eten koop ik per keer en gooi er niets van weg.
Wie niet wil komt het de volgende dag weer tegen wat wil zeggen dat er dan alleen iets anders is voor degene die de dag ervoor normaal gegeten hebben.
Havermout die over de datum is eet ik nog minstens 1 maand zoniet langer,geloof niet in die houdbaarheids flauwekul en als het naar mijn gevoel normaal smaakt is het goed.
Wat eten betreft.... soep en verschillende andere dingen stinken als ze niet meer goed zijn. Er zijn ook een hoop gerechten dei de volgende dag beter smaken.
De honger in de wereld heeft een twintigtal oorzaken. GEBREK AAN VOEDSEL is NIET één daarvan.. Men kan zelfs stellen dat het een georganiseerde toestand is.
DAAROM zijn de bananen krom...
Een goed alternatief maar ik denk dat het hier in België niet mag, De warenhuizen MOETEN alles in containers dumpen. (voor de veiligheid).
Ikzelf maak "eenpan" gerechten daar is NOOIT iets over.