Gevoelig voor kritiek

 Je krijgt veel positieve reacties over iets wat je aanhebt of over iets dat je hebt gedaan of gezegd. En toch ben je vanbinnen vooral bezig met dat ene punt van kritiek.

Of je hebt een dag vol fijne momenten, maar toch overheerst in je gedachten vooral dat ene vervelende moment.

Of: jaren geleden heb je iets stoms gedaan, maar het lijkt alsof het gisteren is gebeurd, zo helder staat het nog in je herinnering.

Herkenbaar?

Dit is de ‘negativiteit bias’. Negatieve ervaringen hebben een grotere impact op ons dan positieve ervaringen van dezelfde omvang.

En dat is niet alleen bij jou zo. Het is heel menselijk, want het komt door onze evolutie. Onze voorouders overleefden als holbewoners door onaangename prikkels te vermijden. Een aangename prikkel is bijvoorbeeld een appel en een onaangename is een tijger die op je afkomt. Het vermijden van een tijger en de mogelijke verwonding of dood die er anders op volgt, is veel belangrijker voor het overleven is dan een appel eten.

Op zoek naar slecht nieuws

Daarom is jouw brein ook vandaag nog continu op zoek naar slecht nieuws. Zodra dat is gevonden, focust jouw brein zich hierop. Bovendien wordt het sneller opgeslagen in jouw geheugen. Daarom blijven traumatische ervaringen langer en dieper in onze herinnering hangen, terwijl vrolijke momenten sneller vervagen.

Het hielp onze voorouders. Maar in hoeverre helpt die negatieve vooringenomenheid ons vandaag nog?

De amygdala – het hersengebied dat emotie en motivatie regelt – gebruikt ongeveer twee derde van zijn neuronen om slecht nieuws te detecteren. Studies tonen aan dat mensen eerder geneigd zijn om financiële en loopbaanbeslissingen te nemen om iets slechts te vermijden, dan om iets goeds te bereiken.

En wanneer we ons richten op vermijden, richten we ons niet op groei en vooruitgang.

Zullen we dan maar gewoon positief denken?

Zo makkelijk is het niet.

Of je het nu plezant vindt of niet, die negatieve vooringenomenheid is niet voor niets ontwikkeld. Door negatieve gebeurtenissen te benadrukken, konden onze voorouders overleven. De optimistische holbewoner had misschien negen van de tien keer gelijk, maar als hij het een keer mis had, was hij dood.

Natuurlijk is die ene keer op tien in de moderne tijd lang niet zo dodelijk. Maar negatieve gebeurtenissen kunnen je wel meer schade toebrengen dan positieve gebeurtenissen je kunnen helpen.

3 manieren om de negativiteit te verslaan

Gelukkig kan je wel iets doen om de negativiteit te verkleinen. Zonder ze uit te wissen. Het heeft 3,5 miljard jaar geduurd om te ontwikkelen, dus het zal nog wel even meegaan. Gelukkig zijn er specifieke stappen die je kan zetten om terug te vechten, en onderzoek toont zelfs aan dat we onze hersenen fysiek kunnen veranderen om de negativiteit te minimaliseren.

1. Wees je bewust van de negatieve vooringenomenheid

Wees je ervan bewust wanneer je je aangetrokken voelt tot negativiteit. Zeg tegen jezelf dat je slimmer bent dan je hersenen denken. Ontwikkel een mantra. Zeg: “Ik ben geen holbewoner, en dit is geen tijger.” Herhaal het een paar keer in je hoofd.

En nu je de kracht van negativiteit kent, zal je het minder snel opzoeken.

2. Leid jezelf af

Heb je wel eens gemerkt hoe het werken aan een uitdagend probleem jouw kleine pijntjes kan doen vergeten? Het blijkt dat we negatieve emoties van ons af kunnen schudden door onze mentale energie ergens anders naartoe te leiden. Sommige mensen doen dit met een geheugenspelletje of een puzzel bijvoorbeeld.

Maar gebruik die afleiding niet om aan negativiteit te ontsnappen. Negatieve gebeurtenissen zijn een natuurlijk onderdeel van het leven. Wegvluchten in hersenloze afleidingen maakt het alleen maar erger. Maar een gezonde benadering van afleidingen kan je de ruimte geven om helder te denken en productiever te zijn in het vinden van oplossingen.

3. Neem het goede in je op

Besteed meer tijd aan positieve ervaringen, zelfs kleine. Probeer er 20 of 30 seconden bij te blijven – in plaats van je snel door iets anders te laten afleiden.

Door dit te doen, versterk je de positieve patronen in je hersenen. En je hersenen leren van ervaringen, ze bouwen nieuwe neurale paden.

De sleutel is hier om jezelf de tijd te geven om die gedachten te laten bezinken. Duw ze niet zomaar aan de kant. Wat je uiteindelijk probeert te doen, is je hersenen te hervormen om meer positieve informatie toe te laten. Deze verandering is zowel fysiek als mentaal, en die fysieke veranderingen hebben tijd nodig.

Extra tip: Regelmatig dankbaar zijn en de goede dingen in je leven opmerken kan jouw slaap verbeteren, stress verminderen en een boost geven aan je relaties.

Het beoefenen van dankbaarheid is een van de nuttigste resultaten van onderzoek op het gebied van positieve psychologie. Het opmerken van het positieve in je leven – en het fysiek opschrijven van die dingen in bijvoorbeeld een dankbaarheidsdagboek – kan jouw geest langzaam maar zeker omscholen.

De negatieve focus van ons brein is krachtig en het bestrijden ervan kost tijd. Maar het is de moeite waard. Oefen deze dingen consequent, en je zult merken dat je negatieve vooringenomenheid afneemt.