socrates schreef:Kan men niet zonder dood te gaan in een soort Nirwana terecht komen ? Buiten het louter fysieke lijden, is het belang en de omvang van het lijden wellicht functie van de hoegrootheid van de behoeften, echte of vermeende. Hoe meer verlangens ik koester, hoe groter de kans dat ze niet zullen worden bevredigd. Kan ik dan niet op weg gaan naar het Nirwana door mij te ontdoen van alle overbodige ballast? Als ik een inventaris maak van mijn behoeften, dan kan ik die gaan uitzuiveren volgens de norm: noodwendig, nuttig, overbodig. Mogelijk kan ik mij dan van de laatste twee soorten ontdoen en een grote stap dichter komen bij mijn levensdoel: geluk. Of er al dan niet een god zou bestaan is daarbij totaal irrelevant.
Inderdaad Socrates, in het oorspronkelijke (Theravada) boeddhisme is het niet relevant of er een God, al dan niet als schepper bestaat. Ik weet niet of je meer weet over het Boeddhisme, ik zal hierna proberen schets te geven waaruit de leer van de Ouden, zoals het Theravada meestal genoemd wordt bestaat, en sorry dat het wat lang uitvalt, maar het is moeilijk om het en korter en verstaanbaar te houden. Wat ik hierna schrijf is geen waardeoordeel, nochtans weet ik dat er een deel van de leden van dit forum hierdoor op mijn nek gaan zitten. Door het feit dat het geen waardeoordeel is en dat de tekst helemaal voor mijn eigen rekening is, dit alleen ter verduidelijking, ik er geen polemiek over voeren. (heb er momenteel trouwens niet de tijd voor.
Nirwana is veel meer dan het nihilistische “Le Néant” van Sartre. De leegte van Nirwana slaat op de afwezigheid van objecten die we kunnen kennen, het is een leeg zijn voor het verstand maar ter zelfder tijd houdt het de aanwezigheid in van alles, van het mysterie van het leven, de potentie van het zijnde. Het is een ervaringsrealiteit waar we puur met ons verstand niet bij geraken.
Voor Gautama, de Boeddha, bestaat de enige realiteit uit Zuivere Geest als krachtveld. Hij beschouwde als reëel, als echt bestaande alleen datgene dat eeuwig blijft. Gezien geen enkele materie bestendig is, is zij niet reëel; zodat voor hem alleen het geestelijk aspect echt bestaat. Niet het geestelijk aspect gezien onder de vorm van een idividuele ziel (atman), niet als bundel potentiële eigenschappen, maar. het geestelijke als deel-krachtveld van het alles omvattende krachtveld is reëel.
Onder verlossing of verlichting verstaat hij het in zichzelf doordringen tot en het inzicht verkrijgen in dit wezenlijke krachtveld, dat hij als het “Ware Zelf” benoemt.
Dit is een mystieke ervaring die niet verbaal kan overgedragen worden, maar die, volgens hem, wel iedereen kan verwezenlijken. Deze beleving is het tijdelijk bereiken van Nirwana.
Terugkerende tot de leer van Boeddha lijkt het begrip van wat Zuivere Geest is nogal moeilijk, maar met de volgende vergelijking wordt het misschien iets duidelijker :
We kunnen de ervaring van de Zuivere Geest vergelijken met het rimpelloze wateroppervlak van een meer.
Alle gestalten, alle materie, elke gedachte zijn als de wind en veroorzaken beweging in dit oppervlak. Hoe meer gestalten, gedachten hoe meer golven die interfereren en tot een ware storm kunnen uitgroeien, terwijl elk streven naar gedachteloosheid, naar leegmaken van de geest ervoor zorgt dat het water kalmer wordt. Maar leegmaken van de geest vergt oefening en volharding. Om dit doel te bereiken is het ook noodzakelijk om steeds minder belang te hechten aan het ego en aan de ons omringende materie, anders blijven we onvermijdelijk onze geest vullen.
De materie, de gestalten die wij hier en nu zijn en die wij waarnemen zijn tijdelijke concentraties van energie, zij zijn gematerialiseerde energie in onze ruimte-tijd unit, dit doet dan onvermijdelijk denken aan de moderne kernfysica.
Volgens Boeddha wordt ons bestaan hier en nu door drie dingen gekenmerkt, nl. door de vergankelijkheid van ons bestaan, door onze gebondenheid aan de vergankelijke materie onstaat lijden en ons ego is alleen maar een tijdelijke bundeling van gewaarwordingen, emoties, ideeën, wil.
Alleen het Zelf als krachtveld is reëel. Het ego is een aspect van de materialisatie van het individuele deelkrachtveld en als dusdanig vergankelijk. Het is te vergelijken met de druppel water die uit de oceaan opspat, zich even als druppel manifesteert en daarna weer opgenomen wordt in de oceaan.
Het streven naar aards geluk vloeit voort uit heimwee naar de integratie van het individuele deelkrachtveld in het totale Krachtveld, maar dat niet als dusdanig wordt onderkend. Dit streven naar aards geluk veroorzaakt de noodzaak tot handelen. Deze noodzaak tot handelen is het Karma, de oorzaak waaruit het gevolg komt. Elk gematerialiseerd individueel deelkrachtveld wordt met Karma geladen. Wanneer dit individuele krachtveld op het einde van zijn materialisatie nog geladen is met + of – Karma moet het opnieuw materialiseren, zodat de kringloop van leven en dood ontstaat, die ze Samsara noemen.
Aan dit Karma kunnen we enkel ontkomen door los te komen van de dingen, door ons Ware Zelf niet meer af te wijzen en hiervoor heeft Boeddha de weg uitgestippeld van de 4 edele waarheden en het 8- voudige pad.
De 4 edele waarheden hebben veel weg van een doktersbehandeling en zijn :
- Duhkka : Het lijden = symptoom van de ziekte
- Karma : onstaan van het lijden = oorzaak
- Nirwana : stopzetten van het lijden = genezing
- 8- voudige pad = remedie
Deze remedie of het 8-voudige pad bestaat uit :
- Juist begrijpen -
- Juiste geesteshouding
- Juist spreken
- Juist handelen
- Juist leven
- Juist streven
- Juiste bezinning
- Samyah-samadi = juiste meditatie
a) puntgerichte meditatie = gestalt moment
b) niwana = veldmoment
Een dieper gaande uitleg over de 4 edele waarheden en het 8-voudige pad zou ons hier veel te ver brengen maar dit is de basisidee die je in alle stromingen van het Boeddhisme terugvindt. Daarna zijn er verschillende richtingen en/of scholen in en van het Boeddhisme tot ontwikkeling gekomen.
Hopelijk is het zo een beetje duidelijk
en als de uitleg niet voldoet, dan leg je hem maar terzijde.