De Ander (Levinas)

Dit is de plaats voor filosofie, psychologie

YYZ
Lid geworden op: 11 feb 2013, 09:50

22 feb 2017, 16:28

Intro

Het uitgangspunt van de filosofische beschouwingen van Levinas is onze ervaring met het absurde en zinloze bestaan. Dit zinloze is voor de mens angstaanjagend omdat het ongrijpbaar is, niet te vatten. Het gaat over het onpersoonlijke ZIJN, in verschrikking en verbijstering. In het dagelijkse leven tracht de mens dit zinloze van zijn bestaan te ‘vergeten’. Hij trekt zich terug op zijn eigen basis, tracht te genieten van de dingen en geeft daardoor inhoud en smaak aan het leven. Tegelijkertijd tracht de mens zijn omgeving te ordenen, te grijpen en te begrijpen door middel van werken en kennen, arbeid en wetenschap.

De confrontatie

In dit proces van zelfrealisatie en strijd tegen het dreigende en anonieme ZIJN, wordt de mens geconfronteerd met de medemens. In deze confrontatie met De Ander en de onontkoombare verantwoordelijkheid die daaruit volgt, raken we aan de kern van het gedachtegoed van Levinas. De Ander is niet zomaar een medemens, een gezel in ons levensproject of in onze zelfrealisatie. De Ander is veel meer, en opent volgens Levinas een ‘radicaal nieuwe dimensie in de werkelijkheid, een revelatie van het oneindige’. De Ander is een aanwezigheid die concreet is. Het Gelaat van De Ander doorbreekt onze kring van eindigheid.

werewoef
Lid geworden op: 05 apr 2005, 17:53

22 feb 2017, 22:21

Een web-linkje-site , terzake ware hier welkome geweest . De Ander ? Beschouw je deze ook als de - evennaaste- in de christelijke traditie ?

mvg-werewoef
AMEN en AUM

YYZ
Lid geworden op: 11 feb 2013, 09:50

23 feb 2017, 09:28

werewoef schreef:Een web-linkje-site , terzake ware hier welkome geweest . De Ander ? Beschouw je deze ook als de - evennaaste- in de christelijke traditie ?

mvg-werewoef
Er zijn drie fundamentele kenmerken in deze verschijning van Het Gelaat:

1. Het Gelaat als persoonlijke expressie

De dingen die ons omringen krijgen pas betekenis wanneer ze ingeschakeld worden in een menselijk project: omdat de dingen zich niet persoonlijk kunnen tonen, geen zelfstandige entiteiten zijn, pas zin krijgen als elementen in een door ons gecreëerd geheel. Het Gelaat van De Ander is echter veel méér, het opent een nieuwe dimensie in het ZIJN. Het Gelaat is een manier waarop het ZIJN zich kan tonen. Het overtreft mijn zingeving, en tegelijkertijd ontsnapt het er ook aan. De Ander is dus exterieur, onherleidbaar en transcendent, niet te vatten door de geschiedenis, de sociologie of de psychologie.

2. Het Gelaat als universeel karakter

De revelatie van Het Gelaat beperkt zich niet tot een sentimentele, geborgen en genoegzame ik-jij-verhouding. Bij Levinas blijft De Ander steeds een vreemdeling, hij blijft buiten mijn bereik, hij verstoort de intimiteit. En toch wordt dit positief ingevuld: de verstoring houdt een verwijzing in naar de velen die we uitgesloten hebben of vergeten zijn. In De Ander wordt de solidariteit met alle andere mensen concreet opgeroepen, en dat leidt tot universele verbondenheid met alle mensen.

3. Het Gelaat als ethisch imperatief

De kwetsbaarheid en de weerloosheid van De Ander roepen ons rechtstreeks op. De mens in nood is imperatief en treft ons als een bevel, uit de hoogte. Het naakte Gelaat is geen opwekking van medelijden, maar komt mij tegemoet als een gebod, als een eis tot rechtvaardigheid. De machteloosheid zelf is een bevel tot hulpverlening. Zo legt De Ander beslag op mijn vrijheid en grijpt mij in de kern van mijn zelfontplooiing. Geconfronteerd met de nood en de weerloosheid van De Ander voel ik mij als een beschuldigde, iemand die ten onrechte geniet van zijn bezit, zijn rijkdom, zijn rechten en zijn zekerheden. Deze authentieke schuldervaring mondt uit in het verlangen naar De Ander als zingever van mijn bestaan. De Ander heeft dus niet alleen een functie van zelfontplooiing van het Ik. De Ander is ook voorwerp van een verlangen als honger zonder einde, als een vuur dat nooit uitdooft. Hoe meer men zich immers inzet voor De Ander, hoe groter het appel op verantwoordelijkheid.

https://deanderweb.wordpress.com/

maior domus
Lid geworden op: 25 jul 2014, 00:06

25 feb 2017, 17:08

Ik vind dit wel zware koek hoor, voor een simpele geest als ik.
Niettemin erg interessant.
Wat is de bedoeling? Dat we nadenken, discussiëren? maar over wat?
En waarom, YYZ, post u gewoon de inhoud van de weblog over de Ander van Levinas, zonder uw bijdrage, bedenkingen enz?
Ondank is 's werelds loon

YYZ
Lid geworden op: 11 feb 2013, 09:50

26 feb 2017, 10:28

Ja, het Gelaat als ethisch imperatief wekt een schuldgevoel op jegens anderen die in erbarmelijke omstandigheden moeten leven. Dit wordt ter dialoog gesteld waardoor wellicht ook ons geweten getart wordt. Zware kost zoals je stelt, betekent dit dan ook dat we onze manier van denken en handelen gaan aanpassen?

RichardSN
Lid geworden op: 25 jan 2017, 20:12

02 feb 2018, 18:58

Wel wat over Levinas gelezen indertijd, maar nooit bestudeerd. Ik zal minstens de helft wel niet goed begrepen hebben, maar kom, 

Het komt  over als een poging om de nood de mens te "vermenselijken" (minder gericht op het  animalistisch eigenbelang) die Levinas kennelijk voelde na de verschrikkingen van de eerste helft van de 20ste eeuw,  door  een universeel  ten aanzien van alle mensen geldende morele filosofie te verhelpen. Het is een soort filosofisch (al te mooi?)verhaal dat de Universele Verklaring van de Rechten  van de Mens niet louter als een opsomming van mooie principes en intenties wil aanzien, maar als  een wezenlijke uiting van wat de mens  in essentie is.

Al te mooi, want volgens  mij zijn er toch meer aanwijzingen dat de mens in essentie  enkel rekening houdt met de ander in de mate dat  hij daar voordeel/belang  bij heeft.  Er lijkt mij wel een aangeboren verantwoordelijkheidsgevoel of behoefte te bestaan jegens "de Ander", maar dat beperkt zich eerder tot een kleine kring.

Dat de behoefte tot  zelfontplooiing door verantwoordelijkheid op te nemen jegens anderen zich - als ik het goed begrijp quasi metafysisch -  verder zou uitstrekken dan de eigen kring/leefomgeving is eerder wishfull thinking dan realiteit. Een heleboel gebeurtenissen in de geschiedenis zouden volstrekt onverklaarbaar zijn indien wat Levinas vertelt "waarheid"zou zijn.