Beroerte

Inleiding

De laatste tijd timmert de Nederlandse Hartstichting hard aan de weg om ons bewust te maken van de ernst van een beroerte. Jaarlijks worden 24.000 mensen in Nederland getroffen door een beroerte en bijna 40% hiervan overlijdt binnen een jaar. Een beroerte is de derde doodsoorzaak en de belangrijkste oorzaak van invaliditeit in ons land. Reden genoeg om deze ziekte eens onder de loep te nemen.

Wat is een beroerte?

De medische benaming voor een beroerte is Cerebro Vasculair Accident, meestal afgekort met CVA. Letterlijk betekent dit "ongeluk in de bloedvaten van de hersenen". Onze hersenen wegen zo'n vijftienhonderd gram. Dat is op het totaalgewicht van de mens niet veel. De hersenen zijn een uniek centrum van waaruit het complete "menszijn" perfect wordt geregeld: bewegen, zien, horen, spreken, denken, voelen, huilen en lachen. Dit alles kost energie. Daarom hebben hersenen zuurstof en voedingsstoffen nodig. Drie slagaders voeren zuurstof rijk bloed naar de hersenen. Als die toevoer op zou houden, dan zijn we in zes seconden bewusteloos en na drie minuten zijn delen van de hersenen onherstelbaar beschadigd.

Een beroerte ontstaat meestal als een bloedpropje een vernauwde slagader in de hersenen afsluit. Hierdoor krijgt een gedeelte van de hersenen te weinig zuurstof, waardoor hersencellen kunnen beschadigen of afsterven. We spreken dan van een herseninfarct. Een beroerte kan ook een hersenbloeding zijn. Dan barst een bloedvat open en komt er bloed vrij in de hersenen.

Wat zijn de voortekenen?

In zo'n 20% tot 40% van de gevallen wordt een beroerte voorafgegaan door kortdurende verschijnselen. Deze verschijnselen noemen we TIA's (Transient Ischaemic Attack). Zij zijn het gevolg van een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen. Deze TIA's kunnen zich soms meerdere malen herhalen voordat een beroerte ontstaat.

Een TIA herkent u aan:

- Wartaal spreken, niet meer uit de woorden kunnen komen of moeilijk spreken;

- Dubbelzien of blindheid van één oog;

- Eénzijdig krachtverlies of verlamming van een arm en/of been;

- Een scheeftrekkend gezicht, afhangende mondhoek;

- Hevige draaiduizeligheid, coördinatie- en/of evenwichtsstoornissen.

Als één van deze verschijnselen zich voordoet, raadpleeg dan uw huisarts. Een TIA komt altijd plotseling, duurt meestal maar 20 minuten en is binnen 24 uur volledig verdwenen. Een TIA wordt lang niet altijd gevolgd door een beroerte. Gemiddeld één van de drie mensen met een TIA krijgt binnen vijf jaar een beroerte.

Wat zijn de gevolgen van een beroerte?

Een beroerte kan lichamelijke en geestelijke gevolgen hebben. De gevolgen worden bepaald door de plaats in de hersenen waar een beroerte zich voordoet. In elk deel van de hersenen bevindt zich een ander "regelcentrum" voor bepaalde lichaamsfuncties, emoties en gevoelens. Naast lichamelijke gevolgen zoals éénzijdige verlammingen, is er vaak sprake van "minder zichtbare" gevolgen, zoals gedeeltelijke blindheid, vergeetachtigheid, spraakstoornissen, depressiviteit en gedragsveranderingen.

U voelt zich bijvoorbeeld verdrietig, maar u weet niet waarom. Of u weet niet meer hoe u uw trui moet aantrekken. Of u zegt alles wat in u opkomt, zonder te beseffen dat u hiermee mensen kwetst. Deze onzichtbare gevolgen maken het leven na een beroerte extra moeilijk. Voor de patiënt zelf, maar ook voor de naaste omgeving die vaak een ander mens tegenover zich ziet. Deze "uitvalverschijnselen" kunnen door tijdsverloop en intensieve revalidatie grotendeels verdwijnen, maar regel is dit niet. De cellen die tijdens het herseninfarct zijn afgestorven, worden niet vernieuwd, zoals bij andere lichaamscellen wel gebeurd. Bij ongeveer 60% van de patiënten is de schade die ontstaat als gevolg van een herseninfarct dan ook blijvend.

Toch kunnen de hulpverleners in ons ziekenhuis veel doen. Specialisten, ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en psychologen kunnen de revalidatiedagbehandeling uitstekend op elkaar afstemmen en bijsturen. Daarnaast kunnen zij goede adviezen geven, waardoor de patiënt en zijn omgeving beter zijn opgewassen tegen de ontstane situatie.

Wat kunt u er zelf aan doen?

Er zijn risicofactoren die de kans op een beroerte vergroten, zoals leeftijd, hoge bloeddruk, suikerziekte, de toestand van de vaatwand, verhoogd cholesterolgehalte, hartziekten, negatieve stress, roken, overgewicht en te weinig lichaamsbeweging. Laat uw bloeddruk daarom meten als u bij de huisarts bent en zorg voor een verstandig voedingspatroon. Gebruik weinig vet en kies, als er vet wordt gebruikt, voor meervoudig onverzadigde vetten. Die helpen het cholesterolgehalte van het bloed te verlagen. Breng uw lichaamsgewicht op het gewenste niveau en beweeg regelmatig.

Bron: Medisch Centrum