De overgang of menopauze

De overgang is de levensfase rond de laatste menstruatie (de menopauze). Meestal begint de overgang rond het 45ste jaar, maar eerder of later kan ook. Gemiddeld duurt deze fase zeven jaar. Sommige vrouwen zijn er in twee jaar vanaf, bij anderen duurt het tien jaar.

Hormonen

In de vruchtbare jaren van een vrouw komen uit de eierstokken vrouwelijke hormonen vrij: oestrogenen en progesteron. De productie daarvan hangt samen met de aanwezigheid van eitjes in de eierstokken. Tijdens de overgang raken de eitjes op en komen er steeds minder hormonen vrij.

Vooral de oestrogenen zijn belangrijk: ze hebben invloed op hart en bloedvaten, botten, hersenen, borsten en urinewegen.

Tijdens de overgang komen er nu eens meer en dan weer minder hormonen vrij. Juist die wisselingen kunnen klachten veroorzaken. Na de menopauze (de laatste menstruatie) houdt de aanmaak van vrouwelijke hormonen vrijwel op. Na verloop van tijd ontstaat er een nieuw evenwicht. Dan zijn de overgangsklachten voorbij.

Overgangsklachten

De veranderingen in de hormoonhuishouding veroorzaken allerlei verschijnselen. Niet alle vrouwen hebben last van de overgang; twintig procent heeft geen klachten, de helft van de vrouwen zegt er veel last van te hebben.

De meest gehoorde overgangsklachten zijn:

Emotioneel

Veel vrouwen voelen zich ook emotioneel uit hun evenwicht als ze in de overgang zijn; ze ervaren:

Die gevoelens kunnen verschillende oorzaken hebben:

Gevolgen op termijn

Het wegvallen van de vrouwelijke hormonen heeft ook gevolgen die niet direct merkbaar zijn:

Wilt u meer weten over botontkalking? Klik hier.

Zelfzorg

De overgang is niet altijd leuk, maar u kunt zelf veel doen om u zo prettig mogelijk te voelen. Punt één is: accepteren dat u in de overgang bent en dat u voorlopig met de verschijnselen die daarbij horen zult moeten leven. Hieronder enkele tips.

Kies de juiste kleding

Hebt u veel opvliegers, kleed u dan in laagjes. Dan kunt u makkelijk iets uittrekken als u het ineens warm krijgt. Kleding van natuurlijke stoffen zoals zijde en katoen reguleren vocht en warmte beter dan kleren van kunstvezels.

Houd contact

Als u zich emotioneel uit uw evenwicht voelt, wilt u zich misschien 't liefst terugtrekken. Maar soms hebt u juist meer aan een goed gesprek, of gewoon iets gezelligs doen met anderen.

Verwen uzelf!

Neem meer tijd voor uzelf, ga wat vaker naar de kapper of neem eens een gezichtsmasker.
Roken verhoogt het risico op hart- en vaatziekten en botontkalking, en door veel te snoepen loopt u kans op overgewicht. Dat zijn dus niet zulke goede manieren om uzelf te verwennen.

Eet goed

Een evenwichtige voeding verkleint de kans op botontkalking en hart- en vaatziekten. Bovendien kan gezond eten helpen u fit te voelen. Dan kunt u eventuele overgangsklachten beter aan.
Eet veel

Neem wat minder

Kies bij voorkeur voor mager vlees. Vette vis is niet slecht voor uw cholesterol, maar wel voor uw lijn.
Gebruik liefst magere zuivelproducten. Die bevatten weinig vet, maar wel de kalk die nodig is om botontkalking te voorkomen.
Alcohol, hete koffie of thee en sterk gekruid eten kunnen opvliegers uitlokken.

Blijf in beweging

De voordelen van regelmatig bewegen:

Als u niet gewend was iets aan lichaamsbeweging te doen, bouw het dan rustig op, maar neem als 't kan wel minstens drie keer in de week lichaamsbeweging.

U hoeft niet te sporten, als u daar niets in ziet. Wandelen, traplopen en een zware boodschappentas dragen zijn ook goede vormen van lichaamsbeweging.

Geneesmiddelen

De overgang is een levensfase, en geen ziekte. Overgangsklachten duiden dus niet op een aandoening. De overgang is een normaal deel van het leven van elke vrouw. Dat maakt het misschien makkelijker de verschijnselen te aanvaarden. Hebt u vragen, praat erover met uw apotheker, uw huisarts of een andere deskundige, of lees erover: er zijn folders, boeken en internetsites vol informatie.

Hormoonpreparaten

Wanneer u veel last hebt van de overgang, kan uw huisarts u tijdelijk een hormoonpreparaat voorschrijven. Dat bevat oestrogenen en soms ook progestagenen.
Er zijn verschillende toedieningsvormen, zoals tablet, pleister, neusspray, gel en vaginale crème.

Hormoonpreparaten helpen tegen :

Klachten als vermoeidheid of prikkelbaarheid doordat u slecht slaapt door de nachtelijke opvliegers, zullen vaak ook minder worden.
Aanvullende oestrogenen helpen ook botontkalking en hart- en vaatziekten te voorkomen.

De meest voorkomende bijwerkingen van hormoonpreparaten zijn:

Bijwerkingen die zelden voorkomen zijn trombose en embolie. Alleen bij langdurig gebruik (langer dan 5 jaar) wordt de kans op het ontstaan van borstkanker iets groter. Dat risico is vijf jaar na het stoppen met de hormoonpreparaten weer op het oude niveau.

De anticonceptiepil

Wie de pil slikt, zal alleen in de stopweek iets merken van de overgang. In de pil zitten immers ook oestrogenen.
In de pil zitten echter meer oestrogenen dan in hormoonpreparaten tegen overgangsklachten. Blijf daarom de pil alleen gebruiken als u hem als voorbehoedmiddel nodig hebt. Anders kunt u beter stoppen met de pil en eventueel overstappen op een hormoonpreparaat dat bedoeld is om overgangsklachten te bestrijden.