4.3.2 Assertief zijn t.a.v. de zorgbehoevende persoon

De zorgbehoevende persoon heeft vaak sneller dan u geleerd wat het betekent om goed voor zichzelf te zorgen. Net zoals een kind buikpijn of hoofdpijn krijgt op het moment dat vader en moeder willen weggaan, zo kan ook de zorgbehoevende persoon een zekere emotionele chantage uitoefenen om van u dingen gedaan te krijgen waartoe u in eerste instantie niet bereid was. Niet zelden gebruiken zorgbehoevende personen hun gebreken, hun ziekte of moeilijkheden: ze klagen bijvoorbeeld over pijn net als u op het punt staat te vertrekken. Wanneer deze situatie zich ook bij u voordoet, is het belangrijk ze juist te interpreteren en ervoor te zorgen dat u het spel niet meespeelt. Het zou onfair zijn indien u een pijn- of andere klacht zomaar van de hand zou doen als aanstellerij. U kan de zorgbehoevende persoon echter wel op de man af vragen wat hij nu werkelijk bedoelt, wat hij graag wil. Vervolgens kan u uw eigen verlangens en intenties daartegenover stellen en samen een compromis zoeken. Uiteraard zal dit in de éne thuiszorgsituatie vlotter verlopen dan in de andere. Het karakter van de zorgbehoevende persoon en de manier waarop u als thuisverzorger ermee omgaat en er jarenlang mee omging, zullen de situatie beïnvloeden.

Bea verzorgt haar moeder thuis. Om de zware thuiszorgsituatie te kunnen volhouden, had ze besloten om één namiddag in de week voor zichzelf te reserveren. Zo had ze steeds iets leuks om naar uit te kijken. Dat had ze haar moeder ook uitgelegd. Haar man zou de zorgen voor zijn schoonmoeder die namiddag overnemen. Zo gezegd, zo gedaan. Maar wat bleek toen Bea 's avonds thuiskwam? Haar moeder had geweigerd zich te laten helpen door haar schoonzoon en zat op de rand van haar bed te wachten tot Bea thuiskwam. Het heeft Bea heel wat moed en doorzettingsvermogen gekost om dit met moeder te bespreken en om die noodzakelijke paar uurtjes per week toch te behouden.

Net als uzelf kan ook de zorgbehoevende persoon weigerachtig staan ten opzichte van hulp van buitenaf. Liever dan een gezinshelpster of een verpleegkundige erbij te roepen, wil de zorgbehoevende persoon gewassen, gekleed en verzorgd worden door eigen familieleden. Een thuisverzorger die hierbij geen grenzen stelt (de grenzen liggen niet voor iedereen gelijk), kan gemakkelijk in een situatie belanden waarin hij geen 'neen' meer kan zeggen en zijn grenzen ver overschrijdt. Daarom is het belangrijk dat u met de zorgbehoevende persoon op voorhand duidelijke afspraken maakt, u consequent aan deze afspraken houdt en ze wanneer nodig ook herziet.

Mevrouw Ceupens zorgt voor haar dementerende man. Zelf sukkelt zij al een tijdje met haar heup, maar ze wil geen 'vreemde pottenkijkers' in huis. Haar dochter, die dagelijks langsgaat, wordt meer en meer geconfronteerd met kleine en grote taken die haar ouders zelf niet meer kunnen doen. Bovendien kan Mevrouw Ceupens de groeiende zorgvraag van haar man niet langer meer aan. Haar dochter ziet zich uiteindelijk genoodzaakt haar ouders voor de keuze te stellen : professionele hulp inschakelen of verhuizen naar een rust- en verzorgingstehuis. Nu Mevrouw Ceupens gewend is geraakt aan hulp in huis, spijt het haar dat ze dit niet vroeger gedaan heeft.

Bron: Werkgroep thuisverzorgers vzw