Zeldzame ziekte
Borstkanker is een zeer zeldzame ziekte bij mannen. Volgens cijfers van de Stichting tegen Kanker kwamen er in ons land 85 gevallen voor in 2008, bij vrouwen waren dat er 9.700. Ook nu nog komt ongeveer 1 procent van alle borstkankers bij mannen voor. De gemiddelde leeftijd waarop de diagnose wordt gesteld, is 60-65 jaar; 5 jaar later dan bij vrouwen.
Henk Van daele en zijn vrouw ontdekten op een ochtend een knobbeltje in zijn linkerborst. ‘Borstkanker is in onze familie geen onbekend verschijnsel. En ook in onze intieme vriendenkring kennen we wel enkele slachtoffers van de vreselijke ziekte. Maar toen, in de badkamer, durfden we het woord niet uit te spreken’ (Van daele, 2002, p.12).
Net zoals bij vrouwen, speelt erfelijkheid een belangrijke rol. Bij wie borstkanker al eerder voorkwam in de familie (bij vrouwen óf bij mannen), is de kans groter om zelf ook met de ziekte geconfronteerd te worden.
Hoe kan je als man borstkanker herkennen?
Aan de borst zelf vormt zich een kleine, pijnlijke massa, vaak onder de tepelhof. Bij mannen zit namelijk het borstweefsel daar geconcentreerd. Aan de tepel zelf gaat het vaak om eczeem, een verzwering, een intrekking of een heldere, met bloed vermengde vloeistof die uit de tepel komt (Stichting tegen Kanker).
Henk getuigt: ‘Terwijl twee warme handen traagjes over mijn ontspannen lichaam gleden, zei mijn partner plotseling: “Wat heb je hier? Ik voel een bolletje.” Nu had ik als adolescent vaak last gehad van zweren en puistjes. Dat verklaarde waarschijnlijk mijn reactie. Ik antwoordde nog half slapend dat ik straks wel eens zou kijken en dat nieuwe zweertje zou uitknijpen (…) Maar de stem naast me vervolgde bang: “Het is ernstig. Er is een gezwel.” (…) We stapten uit bed en haastten ons naar de badkamer. Voor de grote spiegel keken we vanuit verschillende hoeken naar mijn linkerborst. Een lichte verhevenheid was nauwelijks zichtbaar. Om beurten betastten we de huid naast mijn linkertepel. Er was geen twijfel mogelijk. Een harde knobbel in de vorm van een boon bevond zich naast de tepelhof en schijnbaar vlak onder de huid. De vreemde knobbel leek ons ongeveer een centimeter groot. Je kon het “ding” tussen duim en wijsvinger vastnemen. Je kon er zelfs hard in knijpen zonder dat het pijn deed’ (Van daele, 2002, p. 11).
Oorzaken
Er zijn verschillende specifieke risicofactoren voor borstkanker bij mannen:
- een verminderde teelbalfunctie (onvoldoende aanmaak van testosteron),
- het syndroom van Klinefelter (zeldzame erfelijke aandoening waarbij er een extra X-chromosoom aanwezig is),
- onderontwikkelde geslachtsorganen
- of hormonale afwijkingen.
80% van de borstkankers bij mannen zijn dan ook hormoonafhankelijk (Stichting tegen Kanker).
Henk getuigt: ‘Gezien de hoge positieve waarde van de oestrogeenreceptoren werd me als aanvullende therapie het dagelijks innemen van een tamoxifenpilletje opgelegd. Eén tablet daags, vermoedelijk gedurende vijf jaar. Dagelijks ‘de pil’ nemen: weer een bewijs dat ik almaar vrouwelijker werd. En dat terwijl ik de leeftijd van de orale contraceptie toch al lang voorbij ben (…) In de apotheek bleek al vlug dat tamoxifenpilletjes courant worden verkocht onder de commerciële benaming Nolvadex, geproduceerd door de internationale firma AstraZeneca. De bijsluiter maakte me niet veel wijzer. Maar uit de lectuur bleek wel dat tamoxifen vooral wordt voorgeschreven aan dames. Tijdens de zwangerschap mag tamoxifen niet toegediend worden, en tijdens de periode van borstvoeding is de inname niet aan te raden. Bovendien kan tamoxifen bij vrouwen allerlei ongewenst effecten: warmte-opwellingen, vaginale afscheidingen, en bloedverlies ter hoogte van de vagina; tamoxifen kan ook de menstruatie onderdrukken. Tamoxifen mag, aldus nog de bijsluiter, nooit voorgeschreven worden aan kinderen. Het bleek toch geen onschuldig product. Maar bijzondere voorzorgen of ongewenste effecten bij mannen stonden op de bijsluiter niet expliciet vermeld’ (Van daele, 2002, pp. 37-38).
Kenmerken
Borstkanker bij mannen vertoont vele overeenkomsten met die bij vrouwen, toch zijn er enkele histologische bijzonderheden. Het lobulaire type, waarbij de kanker is ontstaan in de melkklier, komt bijvoorbeeld niet voor bij mannen.
De meest voorkomende borstkankers zijn de carcinomen, zowel bij mannen als bij vrouwen. Hierbij bestaan er, voor mannen althans, twee vormen:
- De ductaal carcinoma in situ (DCIS) enerzijds. Dit is een kanker die ontstaat in de melkgang. De kanker is niet-invasief; het is nog niet buiten de grenzen gegroeid van de melkgang waarin de kanker ontstaan is.
- Anderzijds is er de invasief ductaal carcinoom, die aanvoelt als een harde knobbel (bijna zoals een steen). Het heeft de neiging uit te zaaien naar de lymfknopen in de oksel en heeft de slechtste prognose van alle types ductale carcinomen.
Daarnaast kunnen mannen ook de ziekte van Paget of een inflammatoir carcinoom ontwikkelen (Stichting tegen Kanker). De ziekte van Paget verschijnt als een jeukende huiduitslag rond de tepel en het tepelhof. De opperhuid van de tepel bevat dan ook tumorcellen, die vaak veroorzaakt worden door een onderliggend gezwel in de borst (gezondheid.be).
Meer weten over borstkanker bij mannen? Henk Van daele bundelde zijn verhaal samen met heel wat waardevolle informatie over borstkanker in zijn boek Borstkanker met puntjes.
4 reacties
Robert Joncret
ervaringsdeskundige