Nieuwe levensfase

Net als de fase van een prille relatie, kinderen krijgen of kinderen die uit het huis gaan, is met pensioen gaan een levensfase die heel wat veranderingen teweegbrengt. In de eerste plaats voor de persoon die stopt met werken, afscheid neemt van collega’s, plots meer vrijheid krijgt en een verdere levensinvulling moet zoeken. Maar ook voor de partner kan er veel veranderen, vooral als hij of zij het gewend was om overdag alleen thuis te zijn of wanneer die net nog enkele jaren blijft werken.

Met pensioen gaan is een hele verandering; het is normaal dat je niet onmiddellijk je draai vindt

De dagelijkse structuur of het dagelijkse ritme wordt voor een stuk overhoop gehaald. Dat vraagt om aanpassing en het vinden van een nieuw ‘systeem’. Een belangrijke functie van werk is immers dat het onze tijd structureert. Er is werktijd en vrije tijd, er is de werkweek en het weekend. Het werk brengt structuur in de dag en het is maar bij het wegvallen van dat werk dat je merkt dat het niet altijd zo eenvoudig is om zelf structuur aan te brengen in de tijd of in je dag. En dat kan wel eens voor onrust of een gevoel van doelloosheid zorgen. Daarnaast kan je het werk zelf en/of de sociale contacten met je collega’s missen. Het is dus normaal dat het tijd vraagt om je draai te vinden in deze nieuwe levensfase.

Alleen op pensioen

Blijft je partner nog werken en ga je alleen met pensioen, dan heb je heel wat eigen tijd ter beschikking en zal je vooral zelf invulling moeten zien te geven aan je dag. Soms worden bepaalde taken spontaan opgenomen door de partner die nu thuis is, terwijl dit voordien het terrein van de andere partner was. Het kan ook zijn dat de partner die nog aan het werk is bepaalde verwachtingen heeft van de partner die nu veel tijd heeft en ‘niets te doen heeft’. Dat leidt soms tot ergernissen of conflicten. Een goede communicatie over wederzijdse verwachtingen is dan ook belangrijk. We komen hier later nog op terug.

Samen thuis

Wanneer jij en je partner ongeveer op hetzelfde moment met pensioen gaan, zijn jullie plots veel samen thuis. Dat biedt heel wat mogelijkheden. Je kan samen heel wat ondernemen en nieuwe dingen ontdekken. Daardoor kan je elkaar als koppel als het ware opnieuw leren kennen en nieuw leven in de relatie blazen. Heel wat koppels gaan samen reizen, maken uitstapjes, gaan samen wandelen of fietsen, gaan gezellig uit eten of een terrasje doen en beleven als het ware hun ‘tweede jeugd’. Ook samen voor de kleinkinderen zorgen of met hen iets ondernemen kan heel wat vreugde in het koppel brengen.

Het letterlijk en figuurlijk dichter op elkaar zitten kan echter ook voor ergernissen zorgen of territoriumconflicten met zich meebrengen.

Relatie onder druk

Vooral in relaties waar al spanningen aanwezig zijn kan het pensioen ervoor zorgen dat die relaties nog meer onder druk komen te staan. Doordat men veel meer samen is worden kleine ergernissen uitvergroot, wat tot meer conflicten of ruzies kan leiden. Daarnaast kan de afstand die er in de loop der jaren tussen de partners is ontstaan nog meer beklemtoond worden door samen thuis te zijn. Men heeft elkaar niets meer te vertellen, het voelt niet ontspannen en fijn aan om samen thuis te zijn. Men leeft als broer en zus samen of ieder gaat zijn eigen weg.

Enkele tips voor jullie als koppel

Praat over verwachtingen

Met elkaar praten over verwachtingen en de invulling van het pensioen is enorm belangrijk. Het kan onduidelijkheden, irritaties of ontgoochelingen helpen te voorkomen.

• Hoe kijk je aan tegen je pensioen of dat van de partner? Wat verwacht je ervan?
• Welke invulling wil je geven aan je pensioen? Zal je vaker thuis zijn? Zullen jullie samen meer ondernemen?
• Hoe zie je de balans tussen eigen tijd en tijd samen? Hoe zal je eigen tijd invullen? Wat willen jullie graag samen doen?
• Hoe zullen jullie de taken (her)verdelen?
• Hoe staan jullie ten opzichte van de zorg voor de kleinkinderen?
  
  

Durf je kwetsbaar op te stellen

Merk je dat je moeite hebt met je pensionering? Durf dan te praten over je gevoelens. Met pensioen gaan is een ingrijpende gebeurtenis die, naast positieve gevoelens, ook heel wat negatieve gevoelens kan oproepen: je bent bang voor het zwarte gat, je voelt je nutteloos, eenzaamheid overvalt je … Praat eventueel ook met anderen over wat zij doen nu ze met pensioen zijn, hoe zij er invulling aan geven, wat het pensioen voor hen betekende en wat zij er lastig of moeilijk aan vonden.

Zorg voor de invulling van eigen tijd

In een relatie is een goede balans tussen afstand en verbondenheid noodzakelijk. Niet iedereen heeft echter evenveel behoefte aan afstand, of net aan nabijheid. Sommige koppels doen heel veel samen en voelen zich daar ook goed bij, terwijl andere koppels meer de nood voelen om ook nog een stuk eigen leven te hebben. Bij hen zal de behoefte aan eigen tijd (die vroeger voor een groot stuk door het werk werd ingevuld) dan ook groter zijn als ze plots 24/7 samen thuis zijn.  

Niet iedereen heeft evenveel behoefte aan afstand, of net aan nabijheid

Heel wat gepensioneerden doen aan vrijwilligerswerk. Zij vinden het aangenaam om nog een soort van ‘werk’ te hebben en zinvol bezig te zijn. Bovendien word je als vrijwilliger op bepaalde dagen en uren verwacht; dat biedt structuur in je week en je dag. Via vrijwilligerswerk kunnen je sociale contacten ook uitgebreid worden.

Misschien heb je een hobby waar je meer tijd aan wil besteden, heb je een tuin waarin je graag bezig bent of zijn er dingen die je vroeger graag deed die je weer kan opnemen?

Gezonde afstand

Omdat je meer tijd met elkaar doorbrengt, voel je (kleine) verschillen veel duidelijker aan. Sommige verschillen vallen je ook pas op wanneer je er langdurig mee geconfronteerd wordt. Partners weten wat hen kan plezieren en welke ervaringen samen aangenaam zijn, maar ze beseffen ondertussen ook wat niet meer te veranderen is en wat ze dus moeten accepteren van elkaar.

In het boek Als liefde zoveel jaar kan duren benoemt Alfons Vansteenwegen ‘mentaal scheiden als voorwaarde om langdurig samen te kunnen blijven’. Hij bedoelt hiermee een houding van onderscheid tussen de partners, een scheiding in elkaars beleving en het respecteren van verschil. Concreet betekent dit je niet te veel bemoeien met elkaar, je partner de ruimte laten te genieten van zijn of haar eigen tijd en activiteiten, accepteren dat je nood hebt aan een eigen plek in huis of eens een moment van alleen zijn en dat je niet alles hoeft te delen met elkaar. Ook het (her)verdelen van de terreinen en taken benoemt hij hier als een belangrijke opdracht.

Ben je single?

Sommige singles hebben al een zodanig uitgebreid sociaal netwerk en sociaal leven dat ze ook na pensionering hun tijd goed weten te vullen. Voor andere singles kan het pensioen zwaar vallen. Het ganse dagen alleen thuis zijn en het gemis van collega’s kan het gevoel van alleen zijn versterken. Zeker voor mensen die hun partner recent zijn verloren of nog niet zo lang gescheiden zijn is het een hele uitdaging om hun leven opnieuw vorm en richting te geven. Dan kan het pensioen soms gevoelens van eenzaamheid versterken.

Bij een (singles)vereniging, een sport- of hobbyclub kan je heel wat nieuwe mensen leren kennen. Neem zeker ook zelf het initiatief om met vrienden of kennissen af te spreken of familiebanden terug aan te halen. Zou je graag een nieuwe partner ontmoeten, aarzel dan niet om actief stappen te zetten. Via Altero Ontmoeten en Beleven kan je dankzij relatiebemiddeling op zoek gaan naar een partner of deelnemen aan activiteiten en singlereizen om nieuwe mensen te leren kennen.

Wat heeft het pensioen gedaan met jouw relatie? Ben je nog niet op pensioen, wat verwacht je dan? Vertel het ons in de reacties!