Haantjesgedrag

Toch bewijst de praktijk in het buitenland dat het anders kan. Recente Europese cijfers (hieronder vermeld) tonen dat aan. Je kunt je afvragen hoe het komt dat de politieke overheid, of ze nu links of rechts is, de bevolking blijft rollen? Er zijn meerdere oorzaken, maar een ervan is dat de profileringsdrang van de politici, het haantjesgedrag, het elkaar vliegen willen afvangen en geen succes gunnen, net als het aanhoudende geruzie binnen de federale en Vlaamse regering een serieuze rem zetten op de hervormingen die nog moeten gebeuren, niet in het minst op fiscaal vlak.

Geen beterschap

Het recentste bewijs voor het feit dat de federale regering haar beloften niet nakomt is, nogmaals, de belastingbrief (aanslagjaar 2017 / inkomens 2016) die onlangs in de bus is gevallen. De regering-Michel beloofde bij haar aantreden bij hoog en bij laag beterschap door niet langer de fouten van de regering-Di Rupo te maken. Dat blijkt echter opnieuw een loze belofte, want de nieuwste belastingbrief bevat maar liefst 885 codes (+75) tegenover 810 codes (+38) in het exemplaar van het jaar daarvoor. In het huidige regeerakkoord en in de daaraan voorafgaande verkiezingsprogramma’s erkenden de partijen, die nu federaal de dienst uitmaken, nog dat de belastingplichtigen het belastingsysteem niet meer rechtvaardig vonden en dat zij het minder complex (lees: eenvoudiger) zouden maken. ‘Eenvoud en transparantie’ klonk het veelbelovend en, zoals nu blijkt, op zijn zachtst gezegd wat hypocriet. Dat is en blijft immers een van de slechtere eigenschappen waarvan de politiek zich steeds bedient om de bevolking zand in de ogen te strooien. De voorbeelden daarvan zijn bij iedereen bekend. Daar hoef ik geen tekening bij te maken. De wildgroei aan codes en tarieven staat haaks op de beloofde eenvoudigere en rechtvaardigere fiscale politiek.

In een artikel in het dagblad De Tijd waarschuwde de bekende fiscaal advocaat Michel Maus onlangs dat vooral wie een hypotheek afsloot, roerende inkomsten bezit, beurstransacties verricht, in de horeca werkt of met brugpensioen is, deze keer extra met het weer ingewikkelder geworden fiscale systeem wordt geconfronteerd. Collega’s van Maus lieten eenzelfde waarschuwing horen. Het vak waarin de betaalde intresten en kapitaalaflossingen van de lening voor een gezinswoning worden aangegeven, bevat dit jaar nog eens 35 codes meer. De nieuwe fiscale stelsels, die Vlaanderen en Wallonië hebben bedacht voor leningen die vanaf 2016 werden aangegaan, zijn daarvoor verantwoordelijk. Daarmee wordt nog eens aangetoond dat de gewestregeringen, ongeacht hun politieke kleur, in hetzelfde bedje ziek zijn als de federale regering in Brussel.

Maus waarschuwt dat het voor de doorsnee belastingbetaler nu zo goed als onmogelijk wordt om zonder enige kennis het vak IX in te vullen. Drie jaar geleden bevatte dat vak nog 53 codes, intussen zijn er dat maar liefst 161! En de fiscus heeft nog meer onaangename verrassingen in petto. Wie vorig jaar in Vlaanderen extra leende voor zonnepanelen en zowel de oorspronkelijke aankooplening als die voor de zonnepanelen aangeeft, verliest het fiscale voordeel voor zijn aankooplening definitief. Wat de overheid met de ene hand geeft, pakt ze met de andere hand onbeschaamd weer af. Maus wijst in dat verband op de belasting op intresten, dividenden en inkomsten uit de verhuur van roerende goederen, zoals auto’s en meubels. Vorig jaar werd het belastingtarief daarop al verhoogd van 25 naar 27 procent en dit jaar naar 30 procent.

Modderfiguur

De federale regering klopt zich op de borst nu een recent rapport van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling in Europa) heeft bekendgemaakt dat de fiscale druk in België lichtjes aan het dalen is (1,5 tot 2 procent). Tegelijkertijd is de belasting op arbeid in dit land nog steeds een van de hoogste in Europa …Voor een alleenstaande daalde de belastingdruk van 55,3 procent naar 54 procent. Voor elke 100 euro die een alleenstaande verdient, moet hij of zij 54 euro belasting betalen, wat door de burger als een schandalige diefstal wordt aangevoeld. Te meer als men bedenkt dat de doorsnee belasting in Europa voor een alleenstaande 36 euro bedraagt! Voor een gezin met twee werkende ouders en twee kinderen daalde de belastingdruk van 48,1 procent naar 46,4 procent. Voor elke 100 euro die dit gezin verdient, moet het 46,4 euro aan de staat afdragen. Gemiddeld is dat in Europa 28 euro belasting op 100 euro inkomen. Ook hier slaat België dus een modderfiguur van jewelste.

De taxshift zorgt inderdaad voor een verhoging, maar niet eentje om juichend de straat voor op te gaan

De federale regering heeft intussen na veel geruzie de taxshift, een verschuiving van de lasten op arbeid naar vermogen (rijkdom), ingevoerd. Dat moet jobs, groei en investeringen opleveren. Deze maatregel is gunstig voor de bedrijven, op voorwaarde dat ze niet op een andere manier fiscaal of anderszins worden gepakt. In de praktijk gebeurt dat helaas wel. Voor de burger zou de taxshift in 2019 per maand 24 tot 59 euro netto opleveren. Dat is inderdaad een verhoging, maar niet eentje om juichend de straat voor op te gaan. Zeker niet als men constateert dat de levensduur tegelijkertijd blijft toenemen, waardoor deze ‘verhoging’ deels teniet wordt gedaan.

Vennootschapsbelasting

De gang van zaken rond de voorgenomen hervorming van de vennootschapsbelasting (34 procent) in België is tekenend voor het falen van de politiek op dat vlak. Terwijl dit land de twijfelachtige eer geniet ook daarbij tot de koplopers in Europa te behoren, zitten de politici elkaar ook hier in de haren. Meer bepaald: de CD&V gunt de N-VA, die het initiatief heeft genomen voor een verlaging van de vennootschapsbelasting, niet dat deze partij het meest met de eer gaat lopen. En dat terwijl België ook op het gebied van de loonkosten (kosten op arbeid) ondanks een inhaaloperatie nog steeds tot de koplopers in Europa behoort. Tot nu toe is de regering niet verder gekomen dan onderlinge onenigheid over een onderhandelingsnota met verschillende opties, waaronder de bedoeling om vanaf 1 januari 2019 toch tot een verlaagd tarief voor deze belasting te komen.

Wanneer de federale regering al het geruzie weet te overleven (en dat ligt voor de hand, wanneer men bedenkt dat de kiezer degene die de stekker eruit trekt doorgaans bestraft), dan heeft ze nog twee jaar de tijd het gekibbel plaats te laten maken voor verdere hervormingen. Of zoals Pieter Timmermans van het VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) het zegt: ‘Verkiezingen win je met resultaten, niet door elkaar vliegen af te vangen.’

Belgische belastingen zijn minst groene binnen EU

Een belasting op vervuiling is veel verstandiger dan een belasting op arbeid. Daarover zijn de meeste economen en de meeste landen in de EU het eens. België misschien ook, maar daarnaar handelen is een andere zaak. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, het statistisch bureau van de Europese Unie in Luxemburg. Want wat blijkt? Nergens in de EU is het aandeel van de milieubelastingen kleiner dan hier te lande, waar ze goed zijn voor 4,7 procent van de fiscale en parafiscale ontvangsten. Koplopers in groene belastingen zijn Griekenland, Kroatië en Slovenië, die meer dan 10 procent van hun belastingopbrengsten uit milieubelastingen halen. Ook Nederland en Denemarken scoren met respectievelijk 9 en 8,6 procent dubbel zo goed als België. De enige remedie is een vergroening van het belastingsysteem, wat ook de economie ten goede zou komen, maar de politiek is daarover verdeeld. Dat België achterloopt in Europa betekent niet dat de wel aangewende milieubelastingen op de juiste plaats worden geïnd. De overheid viseert bepaalde sectoren, zoals de chemie, meer dan andere vervuilende sectoren.