Deel via

Massa langdurig zieken spekt uitkering met zwartwerk

April 2017
Het sociale zekerheidssysteem in België, dat dagelijks honderdduizenden mensen moet bijstaan, staat onder hevige druk. Door een explosieve stijging van het aantal langdurig zieken, waarvan 1 op de 3 in het zwart ‘bijklust’, dreigt het systeem zelfs kopje onder te gaan. Van een effectieve aanpak om de misbruiken tegen te gaan, is er volgens onze columnist Jan Schils geen sprake.

Explosieve stijging langdurig zieken

Afgaande op de cijfers van 2016, moet het sociale zekerheidssysteem in ons land nog steeds instaan voor een indrukwekkend leger van 532.000 werklozen, ondanks een lichte daling van het aantal. Door een explosieve toename van het aantal langdurig thuiszittende zieken tot 392.000, dreigt het systeem zelfs kopje onder te gaan als deze stijging geen halt wordt toegeroepen. Maar (opnieuw) willen de vakbonden en de CD&V het probleem alleen met fluwelen handschoenen aanpakken. Dat blijkt toch uit de softe maatregelen die de regering-Michel tot nu toe na veel onderling geruzie heeft genomen. Vergeleken met de ernst van dit probleem, zijn de zogeheten ‘strafmaatregelen’ van de regering om misbruiken tegen te gaan niet meer dan peanuts. Om politieke redenen (d.w.z. om het kiesvolk niet op stang te jagen) is er van een echte effectieve aanpak van de misbruiken, evenmin als dat het geval is tegen de fraude in de werkloosheid, geen sprake.  

Kosten rijzen de pan uit

Een woordvoerder van het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering), dat de verontrustende cijfers over het aantal langdurig zieken dezer dagen bekendmaakte, spreekt van een nooit geziene ontwikkeling. In 10 jaar tijd is het aantal langdurig zieken namelijk met circa 70 procent toegenomen, waardoor het bedrag aan uitkeringen in deze sector tot boven de 5 miljard euro (een 5 met negen nullen!) is gestegen. Ook dat is een nieuw record. In feite betekent een en ander dat 5 procent van de actieve beroepsbevolking tussen de 20 en 65 jaar ziek thuis zit, al dan niet noodgedwongen (en ik kies deze woorden niet zomaar). Een extra keerzijde bij dit gigantische probleem is dat vorig jaar bij controles is gebleken dat van de 3 zieke thuiszitters er 1 in het zwart werkt en zo zijn uitkering aandikt. Of anders gezegd: ruim 130.000 zogeheten zieken bedriegen de overheid 3 keer: als zwartwerkers dragen ze geen cent af aan de ‘sociale zekerheid’, betalen ze geen belasting op hun inkomsten en trekken ze ook nog eens steun.

1 op de 3 langdurig zieken klust bij in het zwart om z'n uitkering aan te dikken  

Dit massale bedrog heeft bovendien ook nog eens een negatieve impact op de inspanningen van de federale overheid om de uitgaven voor de werkloosheid fors terug te dringen. De daling van de werkloosheid in 2016 met 40.000, wordt immers voor 50 procent teniet gedaan door de stijging van het aantal langdurig zieken. Misschien zou het geen gek idee zijn om ook de rol van de artsen, bij het bepalen of iemand in het systeem van uitkeringen wegens langdurige ziekte thuishoort, eens grondig onder de loep te nemen. In dit land is het geknoei met doktersbriefjes (denk aan de gang van zaken bij stakingen) geen ongekend verschijnsel, om het zacht uit te drukken. Een bijkomend gevolg van deze misbruiken is dat de federale regering de voorgenomen begrotingsdoelstellingen voor 2018 niet zal halen. Vicepremier Kris Peeters (CD&V) draaide rond de pot, toen hij daarover onlangs in het Radio 1-programma ‘De Ochtend’ aan de tand werd gevoeld. Waarom zei hij niet rechtuit dat de tegenvaller voor een groot deel te wijten is aan de explosieve groei van de uitkeringen voor de langdurig zieken en dat ook de royale financiële politiek ten behoeve van de vluchtelingen (of ze nu erkend dan wel niet erkend zijn) de staatskas heel veel geld kost?

Oorzaken

Het RIZIV noemt enkele belangrijke oorzaken voor de stijging van het aantal langdurig zieken. De eerste is de vergrijzing van de bevolking, waardoor oudere werknemers vaker en langer ziek zijn. Ook de afbouw van de vervroegde uitstapregelingen zoals het brugpensioen noemt het RIZIV als een van de oorzaken omdat werknemers, die vroeger op die manier uit het arbeidsproces verdwenen, nu aan de slag moeten blijven en vervolgens toch ziek worden. Maar de meest verontrustende oorzaak is de spectaculaire stijging van het aantal psychosociale aandoeningen en dat vooral bij de jongere werknemers. Zo is dat aantal bij dertigers de afgelopen vijf jaar verdubbeld, maar ook in de andere leeftijdscategorieën is er sprake van een significante stijging. Hiervoor wordt gewezen op de steeds maar stijgende werkdruk, die in veel gevallen ook nog eens gepaard gaat met een verlaging van de verloning.

Opnieuw aan het werk

Na twee jaar van onderling geruzie en opbod binnen de regering en ondanks de tegenstand van de vakbonden werden eind vorig jaar toch maatregelen ingevoerd om orde op zaken te stellen. Begonnen werd met het begeleiden van langdurig zieken naar werk, waarbij een medisch onderzoek uitmaakt in hoeverre dat mogelijk is. Meer bepaald werd nagegaan of de betrokken langdurig zieke weer zou kunnen werken en voor welk werk hij nog geschikt zou kunnen zijn. In het nieuwe systeem blijven ernstig zieken wel buiten schot. Laten we er ook geen twijfel over laten bestaan dat de mensen die echt ziek zijn, optimaal financieel moeten worden bijgestaan.

Vanaf het begin van deze nieuwe aanpak was het duidelijk dat een vrijwillige terugkeer naar de arbeidsmarkt geen succes zou worden. Zeker van de verstokte ‘zieke’ zwartwerkers viel dat niet te verwachten. Minister Maggie De Block van Sociale Zaken en Volksgezondheid (Open VLD) zette dan ook zoveel als politiek mogelijk was en haar werd toegestaan door de regeringspartners de puntjes op de i. Dat leverde haar een vrije val op op de ranglijst van de populairste politici van dit land, waar ze landelijk geruime tijd de nummer 1 was. Een vrije val, die overigens voor een groot deel ook te wijten was aan haar bezuinigingen in de gezondheidszorg.

In het nieuwe systeem verliezen langdurig zieken, die hun toegestuurde papieren niet invullen noch terugsturen, gedurende een maand 5 procent van hun uitkering. Dagen ze niet op bij een afgesproken doktersbezoek, dan wordt hun uitkering gedurende een maand met 10 procent gekort. Bedrijven met meer dan 50 werknemers die de terugkeer van langdurig zieken om welke reden ook saboteren, kunnen een eenmalige boete van 800 euro verwachten. Dokters die abnormaal veel patiënten als langdurig zieke bestempelen, kunnen de medische inspectie op bezoek verwachten.

Volgens de ACV zou de regering ervoor moeten zorgen
dat werken mensen niet ziek maakt

Nederland heeft ook met dit sociale probleem te kampen gehad in de jaren ‘90 van de vorige eeuw. Op een gegeven moment zat circa 1 miljoen mensen daar in de WAO (Wet Arbeidsongeschiktheid). Ook daar heerste groot misbruik, aangewakkerd door de pamperpolitiek van de linkse partijen en de rode vakbond (FNV). Toen iedereen het probleem eindelijk inzag, werden er drastische maatregelen genomen en daalde het aantal langdurig zieken met de helft. Toch komt ook in Nederland een belangrijk deel van de sociale uitkeringen nog steeds terecht aan het verkeerde adres.

Vakbondskritiek

De christelijke vakbond ACV vindt het fout dat de federale regering inzet op een ‘aanpak na de feiten’. Ze bedoelt daarmee dat gekozen moet worden voor een preventieve aanpak: de regering zou ervoor moeten zorgen dat werken mensen niet ziek maakt. Het ACV specifieert dat het gaat om de opbouw van een loopbaanbeleid voor alle werknemers, waarbij gedurende alle fasen van de loopbaan een preventief beleid wordt ontwikkeld voor werkbaar werk. Dat kan worden bereikt door goed overleg tussen werkgevers en werknemers (vakbonden) in de bedrijven, organisaties en instellingen. Toch, zo geeft de vakbond toe, zal een hele reeks banen zeer belastend blijven en onmogelijk uit te oefenen op latere leeftijd. Soepelere regels voor de beoefenaars van zware beroepen zijn aangewezen, volgens de vakbond. Voor werknemers met verminderde arbeidsgeschiktheid wil de vakbond eveneens een aanpassing van werk en loopbaan. Wat haar analyse betreft, heeft de vakbond in grote lijnen gelijk, maar ontstaat er op deze manier niet een zeer gefragmenteerde arbeidsmarkt à la carte, die wel eens duur zou kunnen uitvallen?

Beetje hypocriet

Volgens het ACV worden bedrijven nauwelijks gecontroleerd op het nemen van preventiemaatregelen tegen burn-outs omdat er niet genoeg sociale inspecteurs zijn. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) verwerpt die klacht. ‘Het aantal inspecteurs vergelijken met het aantal ondernemingen is wat kortzichtig’, meent het VBO. Volgens het ACV zijn er in heel het land maar 128 inspecteurs die controleren of bedrijven wel voldoende maatregelen nemen tegen burn-outs. ‘De kans dat je lottomiljonair wordt, is groter dan dat een bedrijf gecontroleerd wordt op ziekte- en veiligheidspreventie’, luidt de klacht van de vakbond. De preventie in verband met burn-outs is voor het VBO in de eerste plaats een kwestie tussen werkgevers en werknemers. ‘We vragen onze bedrijven om als uitgangspunt te vertrekken van “hoe creëer je een organisatie waarin werknemers het beste van zichzelf kunnen en willen geven”’, zegt het VBO. De aanklacht van het ACV klinkt wat hypocriet, vooral wanneer je bedenkt dat de vakbond zich eerder ‘verontwaardigd’ toonde over de zogeheten ‘heksenjacht op langdurig zieken’, omdat de overheid de controles op misbruiken had geïntensiveerd. Gelukkig maar, anders was het massale misbruik in de vorm van zwartwerkende langdurig zieken niet aan het licht gekomen.

Intussen heeft de N-VA een voorstel gedaan om mensen met een burn-out elders te laten werken nadat ze wat verschillende banen uitgetest hebben. Zoals te verwachten was, staan regeringspartners sceptisch tegenover dit voorstel en hebben de linkse partijen SP.A en Groen het samen met de vakbonden ACV en ABVV meteen als ‘wereldvreemd’ en ‘onrealistisch’ de grond ingeboord, zoals vaak gebeurt met N-VA-voorstellen. De werkgeversorganisatie VBO meent daarentegen dat het voorstel op zijn minst bestudeerd moet worden in plaats van het meteen af te schieten. Het pluspunt van het voorstel is volgens het VBO dat het focust op wat de werknemers nog kunnen bij dezelfde of een andere werkgever. Daar kan men toch niet tegen zijn?

Auteur: Jan Schils

18 reacties

bienhechor010
Ik heb jammer genoeg in de familie zulke parasieten en ben daar niet fier op.
In ons dorp woont er een arts, een alcoholieker die zijn patiëntenbestand zag dalen, en dit kon opkrikken door briefjes te schrijven voor jan en alleman. Ik vind de maatregelen van de regering een lachertje, niet komen opdagen bij de kontrolegeneesheer= - 10 % van je uitkering, pure flauwekul is dat. Niet komen opdagen, geen ziektegeld voor die maand.
Ik denk dat het aantal langdurige zieken snel zou gehalveerd worden
25/04/17 07:52 REAGEER
ptrck
Het is van alle tijden. Sommige langdurige zieken konden niet afkomen op de afgesproken dag omdat ze in het thuisland aan het revalideren waren. We hebben nooit toestemming gekregen om een controlearts naar daar te sturen. Faxen in talen die je niet begreep om het verlof met een maand te verlengen horen er ook bij. Verplicht iedere zieke zoals in sommige landen om thuis te zijn tussen 8u en 17u en er zullen al veel minder zieken zijn. Controlearts sturen kost geld en hij staat meestal voor een gesloten deur. Echte zieken zullen het slachtoffer worden van al die profiteurs want er zal geld te weinig zijn. Veel ziektebriefjes kwamen van dezelfde arts, sommigen reden kilometers om, om naar hem te gaan, waarom denk je? Vakbonden hebben boter op hun hoofd, alles voor de leden zelfs als ze profiteren.
25/04/17 08:27 REAGEER
liesbethadriaenssen
Ik denk dat (controle)geneesheren en hun beroepsverenigingen en het RIZIV in eigen boezem moeten kijken maar alvorens je als langdurig ziekte bent erkend ben je toch al langs heel wat artsen gepasseerd dus dat stemt tot nadenken. Mensen met een psychosomatische aandoening verplichten om thuis te blijven tussen 8 en 17 uur is nefast want die zieken moeten dikwijls net buiten en onder de mensen komen. Mij doet zulk een voorstel denken aan de enkelband voor kortgestraften. Wat de werkdruk betreft denk ik dat werkgevers een grote verantwoordelijkheid hebben door alles maar te stroomlijnen in ondoordachte procedures en overbodige regeltjes. Vadertje staat doet dan nog een duit in het zakje door altijd maar de wetgeving te veranderen, niet zelden met terugwerkende kracht en dan moet het voetvolk maar mee. Vereenvoudigen die boel en de arbeid herverdelen zou ik denken.
25/04/17 08:54 REAGEER
Robifoto
Zolang er systemen bestaan waarvan geprofiteerd kan worden zal dit doorgaan!
De overheid en aanverwante diensten hebben dit bij aanvang zelf in de hand gewerkt.
Heb je geen geld in België... ga naar het OCMW !
Heb je geen werk... krijg je een uitkering (en met wat zwartwerk erbij, meer dan een maandloon werken)
Heb je geen goesting meer om te werken... maak een paar kinderen bij en blijf thuis (mijn buurvrouw had er 2, maakte er snel eentje bij en genoot van een vermindering op haar woninglening... dan nog eentje en mevrouw ging niet meer werken... maar sier maken met dat kindergeld kon ze wel) en frappant was dat ze het nog leuk vond ook omdat dit zo maar kon.
Deeltijds werken.... krijg je nog extra geld om thuis te blijven (kan je ook wat gaan bijklussen.
Vreemdelingen met veel kinderen in binnen- en buitenland krijgen ook ruimschoots een kinderbijslag... persoonlijk vind ik dit onterecht... tenslotte komt dit geld van ons werkende bevolking.
Schaf alle subsidies, kindergelden e.d.m. af en er zal een ommekeer zijn, met- of tegen sommigen hun zin.
Laat deze mensen eens de keuze... of (verplicht) werken aan de gemeente, of de staat en het kaf zal rap van het koren worden gescheiden... dit kan dan ook intern beter worden opgevolgd... de straten, pleinen en parken zullen er beter en mooier uitzien... en de controleurs hebben tijd voor andere zaken.
Tenslotte is "zieltjes winnen" voor de verkiezing van alle tijden... het politieke circus schaf je dan ook maar vlug af... dat kost ons bergen aan geld !

25/04/17 09:58 REAGEER
karel2
Dit vind ik echt ongehoord men zal de zieken straffen, ge moet ne keer oudere werkloze worden, zelfs met de nodige diploma's levenslang leren alles werkwillig, ze moeten je niet de bazen, wetende dat de laatste 2 jaar 16 miljard euro naar de bedrijven ging in alle soorten van subsidies daar staan geen jobs tegenover en dan de mensen beschuldigen, die niet kunnen leven van hun uitkering niettegenstaande ze jaren hebben betaald voor die verzekering die sociale zekerheid heet, een zieke die misschien nog wel eens een uur per week iets kan bijverdienen, kan daarom niet aan de slag om te werken, het gaat hier om overleven hé, weet dat de zelfstandige die maar een fractie betaalde aan de sociale zekerheid van wat de arbeider wordt afgehouden nu hetzelfde pensioen krijgt, en voor mij is dat niet teveel hoor, de andere heeft te weinig.
No ne prettige dag verder.
25/04/17 11:39 REAGEER
SHERPA
Die zieke die misschien wel eens één uur per week kan bijverdienen kan dit nog altijd officieel doen en aangeven...dan pas is hij géén dief die de gemeenschap besteelt!
25/04/17 17:32 REAGEER
zelfstandigen zelfde pensioen als werkenden: schande....daar baal ik van!!.deze kunnen frauderen en veel opzij leggen, werkenden niet, alles is gekend tot de laatste € cent, van rechtvaardigheid gesproken....dan maar verbaast zijn dat er verzuring onder de mensen is :(
26/04/17 00:20 REAGEER
volledig met u eens , weg aan die leger profiteurs!!!!
26/04/17 00:15 REAGEER
aronjaco
Ik lees : " vorig jaar bij controles is gebleken dat van de 3 zieke thuiszitters er 1 in het zwart werkt en zo zijn uitkering aandikt. Of anders gezegd: ruim 130.000 zogeheten zieken bedriegen de overheid 3 keer: als zwartwerkers dragen ze geen cent af aan de ‘sociale zekerheid’, betalen ze geen belasting op hun inkomsten en trekken ze ook nog eens steun.
Dit is een wel zeer populistische uitspraak; dat slaat dus nergens op. Kontroles worden gevoerd daar waar er een probleem wordt onderkend en uiteraard vallen daar positieve vaststellingen te doen , zoals zwartwerk.Die cijfers dan extrapoleren naar de ganse groep is totaal vals .
De regering doet mensen langer werken en is dan verwonderd dat er zieken bijkomen. Ja, 't zal wel zijn zeker hé.
Dat de regering eens werk maakt van een bijzondere regeling voor alle gezinnen met kinderlast , en wel in die zin dat er één van de partners met voldoende vergoeding thuis kan blijven en voor een veilig nestje zorgen voor de kinderen. Ik vraag mij af hoeveel ziekteverzuim er is bv. tijdens schoolverlof in vergelijking tot andere perioden. Ik vraag mij ook af hoe de bevolkingspiramide eruit ziet op het vlak van ziekteverzuim , iets waarin ook de parameter kinderlast wordt meegenomen.
Ziekte enkel met de bedoeling steun te trekken en dat zwart te werken zoals wordt beweerd , wel , dat is min noch meer cafépraat gebaseerd op jaloersheid en dus op onverdraagzaamheid , een ware pest in onze maatschappij. Ik wil met dit alles niet gezegd hebben dat er geen misbruiken zouden zijn. Die zijn er wel , en die moeten ook worden aangepakt. Dit probleem kan echter nooit worden opgelost met de ganse groep te viseren. Dat laatste getuigt bovendien van totale onbekwaamheid van onze politici.
En , als het ook gaat over geen belastingen en sociale zekerheid betalen , wel daar kunnen we een uitermate uitgebreid verhaal over schrijven in dit land.Ik zeg dan , afgaand op dat ltste gegeven : de politici hebben zelf zwartwerk ingevoerd.
25/04/17 11:35 REAGEER
karel2
Dit vind ik echt ongehoord men zal de zieken straffen, ge moet ne keer oudere werkloze worden, zelfs met de nodige diploma's levenslang leren alles werkwillig, ze moeten je niet de bazen, wetende dat de laatste 2 jaar 16 miljard euro naar de bedrijven ging in alle soorten van subsidies daar staan geen jobs tegenover en dan de mensen beschuldigen, die niet kunnen leven van hun uitkering niettegenstaande ze jaren hebben betaald voor die verzekering die sociale zekerheid heet, een zieke die misschien nog wel eens een uur per week iets kan bijverdienen, kan daarom niet aan de slag om te werken, het gaat hier om overleven hé, weet dat de zelfstandige die maar een fractie betaalde aan de sociale zekerheid van wat de arbeider wordt afgehouden nu hetzelfde pensioen krijgt, en voor mij is dat niet teveel hoor, de andere heeft te weinig.
No ne prettige dag verder.
25/04/17 11:35 REAGEER
Robifoto
Beste Karel2
Iemand die een degelijke opleiding heeft genoten, vlot is in de omgang, zijn stielkennis heeft door ervaring zal steeds aan de slag kunnen ook al is deze 40,50 of 60 jaar... Als je dan nog goed enkele talen spreekt en het Nederlands beheerst dan ben je gebeiteld voor het leven.
Dit alles maakt van jou een bekwaam iemand die voldoende rijp is en alle uitdagingen aankan... De gezondheid speelt dan een grote rol maar dat gaat dan weer gepaard met een goede geest en veel wilskracht... blijkbaar is niet iedereen hiermee gewapend !
25/04/17 15:17 REAGEER
aronjaco
Neen , niet iedereen is gewapend met de kwaliteiten die jij hier beschrijft , da's één , en ten tweede , heb maar goede geest en wilskracht als je kreupel loopt door het uitvoeren van zwaar werk in het verleden. Niettemin , veel van wat u zegt is juist , maar uw bedenkingen kunnen onmogelijk gelden voor iedereen. In elk geval : werken boven de leeftijd van 60 jaar lijkt mij taboe .
Om miljarden te vinden kan onze regering starten met de eigen augiasstal grondig op te ruimen en tegelijk dat communautair gedrocht opdoeken ( kost handenvol geld en dient enkel en alleen om politici totaal ongecontroleerd aan zelfbediening te laten doen ).
25/04/17 16:24 REAGEER
goed gezegd, niet iedereen blablabla.......
26/04/17 00:25 REAGEER
SHERPA
Toon mij dan eens mét verifieerbare cijfers of verwijsbare documentatie dat een zelfstandige hetzelfde pensioen krijgt als een arbeider...
25/04/17 17:37 REAGEER
rossemodest
ik heb ook zo geburen,werken kunnen ze niet maar gaan wel in het zwart werken de profiteurs
25/04/17 14:17 REAGEER
heeft voor en nadelen......zwartwerker zuiver in de pocket, maar wel diefstal tegenover de sociale zekerheid. zwartwerker 2 x kassa, eigen zak eerst, en bovenop profiteren en parasieteren op de gemeenschap, op de belastingbetaler zeg maar..........net als de graaiers van politiekers, deze geven zelf n fout signaal. spijtig voor wie alles steeds netjes etc....... :((((((
26/04/17 00:10 REAGEER
aronjaco
Voor al diegenen die denken dat mensen met " burn-out en aanverwanten" profiteurs zijn , lees eens :
http://blogs.seniorennet.be/jules/archief.php?ID=848.
27/04/17 15:11 REAGEER
karel2
Moest iedereen evenredig (pro rata inkomen) belasting betalen, dan was er meer dan genoeg, maar hier weer zieken de schuld geven dat is héél laag!
30/04/17 11:48 REAGEER

Login Registreer

Jan Schils

Columnist
Columnist
Column Jan Schils
Week- en dagbladjournalist Jan Schils bericht en duidt al 30 jaar de Europese en Belgische economie en financiën. Onder meer voor transport, energie en milieu.

Meer artikels van Jan Schils

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels