Voorstanders stellen dat een basisinkomen zekerheid meebrengt voor iedereen in de maatschappij, dat het de ongelijkheid terugschroeft en bescherming biedt tegen robotisering. Een gedetailleerde studie van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) haalt de meeste van die argumenten onderuit.

De meest eenvoudige en budgetneutrale manier voor de invoering van een basisinkomen is het verdelen van de huidige uitkeringen aan de mensen op actieve leeftijd over alle personen onder de pensioneringsleeftijd. Gepensioneerden behouden in de simulatie van de OESO hun pensioen en de overheid blijft voorzien in publieke diensten zoals gezondheidszorg, scholing, verzorging en andere steunmaatregelen. Een dergelijke herverdeling leidt tot een veel te laag basisinkomen.

Voor een significant basisinkomen stellen de auteurs dat een belastingverhoging noodzakelijk is en dat bestaande uitkeringen significant teruggedrongen moeten worden. Ze stellen vast dat het doorgaans geen effectief instrument zou zijn om de inkomensarmoede te reduceren. In drie van de vier onderzochte landen, VK, Frankrijk en Finland, zou het algemeen armoedeniveau zelfs toenemen omdat het basisinkomen niet specifiek gericht is op de minst begunstigde gezinnen. Enkel in Italië blijft het algemeen armoedeniveau gelijk.

Tot slot maken de auteurs zich ook zorgen dat het recht op een basisinkomen de prikkel om te werken zou onderuithalen: ‘het verbreekt de delicate link tussen rechten en plichten van werkzoekende’.

Ook Koen De Leus, chief economist bij BNP Paribas Fortis, komt op basis van een eigen studie tot hetzelfde besluit. De structurele stijging van de werkloosheidsgraad als gevolg van de robotisering en digitalisatie zal slechts een tijdelijk fenomeen zijn, en na een overgangsfase zullen er opnieuw voldoende jobs zijn. De huidige sociale zekerheid volstaat dan om deze schok op te vangen, meent De Leus.

De noodzaak van een basisinkomen is vandaag hoogst onzeker, maar de hoge kosten die eraan verbonden zijn staan vast. Bij een te laag basisloon zijn echter heel wat uitkeringstrekkers, zoals gepensioneerden die eenzelfde basisinkomen ontvangen, heel wat slechter af, terwijl een hoog basisinkomen een magneet zou zijn voor economische migratie, wat landen ertoe kan aanzetten hun grenzen nog meer te sluiten voor immigratie. Mensen zijn mogelijk ook niet langer gemotiveerd om te gaan werken, aldus Koen De Leus.

Meer info over beleggen vind je op de website van VFB, de Vlaamse Federatie van Beleggers: www.vfb.be.