'Rijkentaks' 

Neem nu het geval-Kris Peeters. De vicepremier (CD&V) stookt al gedurende de gehele legislatuur van het huidige kabinet onrust, bij voorkeur bij de NV-A. Waarschijnlijk wil hij bij de aanloop van de volgende parlementsverkiezingen kunnen zeggen dat hij en zijn partij destijds alleen tot de federale regering zijn toegetreden uit noodzaak om het land te kunnen besturen.

De meeste bedrijven in dit land zitten te schreeuwen om een substantiële verlaging van de vennootschapsbelasting. Die bedraagt nog 34 procent, terwijl die in de meeste andere landen al beduidend lager ligt. Toch houden Peeters en zijn partij (gesteund door de vakbonden) de boot af omdat ze tegelijkertijd ook een forse vermogensbelasting eisen: de zogeheten ‘rijkentaks’. Die term is overigens wat misleidend, want deze nieuwe belasting begint al bij de middeninkomens in onze samenleving. Intussen is het wel zo dat Peeters en de zijnen met deze chantagepolitiek de concurrentiepositie van industrie en bedrijven grote schade toebrengen. Ze tasten niet alleen ’s lands exportpositie aan, maar ook het vermogen van de industrie en de kmo’s om meer mensen in dienst te nemen.

Elke Belg een job tegen 2025

Daarom lijkt de belofte die Peeters dezer dagen plotseling maakte en die hij heeft nageaapt van de Duitse bondskanselier Angela Merkel wat paradoxaal. Zo beloofde hij om tegen 2025 volledige tewerkstelling te verwezenlijken. ‘Elke Belg een job tegen 2025’ klinkt wat populistisch, maar wel aangenaam in de oren bij wie hem gelooft. Dat betekent wel dat de werkloosheidsgraad in dit land moet zakken naar 3 procent. Daarvoor zijn 240.000 nieuwe banen nodig bovenop de 216.000 banen die er gedurende de huidige regeerperiode zouden bijkomen.

Peeters schijnt wel te vergeten dat België Duitsland niet is en het Duitse niveau op vele vlakken binnen afzienbare tijd niet zal halen. Volgens het Planbureau zat in het eerste kwartaal van dit jaar 7,6 procent van de beroepsbevolking in België zonder werk en zal dat in 2018 circa 6,6 procent zijn. Duitsland scoort veel beter met een werkloosheidsgraad die nu al rond de 4 procent schommelt. In vergelijking met België zijn er in Duitsland verhoudingsgewijs ook veel meer mensen aan het werk. Dat heeft twee oorzaken, die grotendeels door de kortzichtige politiek komen van de regeringen van de laatste decennia: Belgen gaan vroeger op pensioen en België telt (te) veel langdurig zieken. Inspecties hebben aangetoond dat een derde van de langdurig zieken misbruik maakt van het systeem en in het zwart werkt. Maar dat mag van de CD&V en de vakbonden, die strengere controles op misbruiken tegenwerken, niet worden gezegd. De federale regering heeft uiteindelijk na veel verzet van CD&V en vakbonden (wat hebben deze laatsten daarmee te maken, kun je je afvragen) voor een softe aanpak van dit probleem gekozen, die de situatie niet ten gronde zal veranderen.

De regering wil tegen het einde van haar regeerperiode
73,2 % van de beroepsbevolking aan het werk

Bovendien heeft in Duitsland bijna 80 procent van de bevolking tussen 20 en 64 jaar een baan, terwijl dat in België maar 69 procent is. Om de Duitsers te kunnen bijbenen, zijn er volgens verschillende ramingen 728.000 tot 732.000 nieuwe banen nodig. De regering-Michel wil tegen het einde van haar regeerperiode 73,2 procent van de beroepsbevolking aan het werk, maar alom wordt dat onhaalbaar geacht.

Een van de grote obstakels voor een groei van de werkgelegenheid in België is het gebrek aan een flexibele arbeidsmarkt, waaraan landen als Nederland, Duitsland en binnenkort naar verwachting ook Frankrijk veel meer aandacht besteden. Deze handicap is vooral te wijten aan de afwijzende houding van de vakbonden die elke feeling voor een verandering naar nieuwe invulling van werk missen, omdat ze vrezen hun machtspositie kwijt te spelen. Dat verzet is te vergelijken met de tegenstand tegen de eerste stoomtreinen. Ook de verhoging van de pensioenleeftijd en een verbod om 55-plussers van de arbeidsmarkt te verwijderen, zijn middelen om de tewerkstellingsgraad te verhogen. Daaraan wenst nota bene de Nationale Bank van België zich niet te houden, zoals ze onlangs aankondigde.

Zachte landingsbanen

Om langer, maar minder hard werken mogelijk te maken, heeft Maggie De Block (Open Vld en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid) dezer dagen de zogeheten ‘zachte landingsbanen’ gelanceerd. Dat leidde tot grote ergernis en verbazing bij de CD&V, die beweert dat zij het eerst met dit voorstel op de proppen is gekomen en dat Open Vld het al maanden tegenhield. ‘We vielen van onze stoel toen we het voorstel van De Block zagen opduiken. Er bestaat zelfs al een KB (koninklijk besluit) over dat door toedoen van Open Vld in de ijskast is beland’, zegt een partijwoordvoerder.

De liberalen gingen al eerder zonder problemen akkoord met het verhogen van de pensioenleeftijd naar 67 jaar. Nu pakken ze plotseling uit met een soort zomeractie van ‘zachte landingsbanen’, gebaseerd op een voorstel van de metaalsector. Om de werknemers daar tot na hun 58^ste jaar aan het werk te houden, kwamen de sociale partners een plan overeen waardoor oudere werknemers het rustiger aan mogen doen. Daarbij is een soort keuzemenu van toepassing: ze kunnen vier vijfde gaan werken, geen nacht- of ploegenarbeid meer doen, overstappen naar een minder veeleisende functie of een peter- of meterschap op zich nemen. Een deel van het loonverlies dat de werknemers daardoor lijden, zou gecompenseerd worden door een premie waarop het bedrijf geen sociale lasten hoeft te betalen. 

Minister De Block heeft haar voorstel inmiddels op de regeringstafel gelegd en wordt meteen met kritiek overladen. Haar voorstel zou onbetaalbaar zijn. De Block ontkent dat: ‘Mensen die langer werken, betalen ook langer sociale lasten, waardoor het mogelijk moet zijn om het systeem budgetneutraal te houden en zelfs ruimte te creëren om jonge mensen aan te werven.’ Heeft de minister er ook aan gedacht dat het werk van de ploegendiensten dan door anderen moet worden gedaan? De betrokkenen moeten ook een andere baan binnen het bedrijf krijgen, maar kan dat wel altijd of is de werkgever daartoe bereid? De Block wuift ook die bezwaren weg en wil van geen wijken weten: ‘We zien niet hoe je hier kan tegen zijn. Het is gunstig voor de werknemers en de kosten zijn nihil.’