Welvaart

In een van de zeven zalen van het BELvue museum kom je alles te weten over hoe welvaart zich ontwikkelde in België. Ben je benieuwd hoe de industriële revolutie een grote ommezwaai betekende voor ons land, dan vind je hier alvast een voorsmaakje van wat je in het museum terugvindt!

Van boerderijen en weilanden naar fabrieken en industrie

In 1830 is België nog voornamelijk een agrarisch land. Daar komt snel verandering in als België na Groot-Brittannië het eerste land wordt dat industrialiseert. De stoommachine vindt er snel verspreiding, en dankzij de lage lonen en de overvloedige aanwezigheid van ijzererts en steenkool in de Waalse ondergrond kan de industrie snel groeien. In 1835 start de aanleg van een netwerk van spoorwegen, een primeur voor het Europese continent. De industrie wordt de nieuwe economische motor. De zwaartepunten van de industriële ontwikkeling zijn in vijf polen geconcentreerd: in Luik en Henegouwen bevinden zich de steenkoolmijnen, metaalnijverheid en glasnijverheid; in Verviers bloeit de wolindustrie; de Gentse textielnijverheid is het enige industriële eiland in het rurale Vlaanderen; en Brussel vertoont ten slotte een zeer divers industrieel landschap. Met zijn bankiers en investeerders groeit de hoofdstad bovendien uit tot het financiële hart van de Belgische industrie. (Foto: (c) Philippe de Formanoir)

Industriële expansie

Als klein land met een beperkte interne markt bouwt België een sterk exportgerichte economie uit. De centrale ligging binnen West-Europa is daarbij een grote troef. De afwezigheid van enige sociale wetgeving tot in de jaren 1880 geeft de ondernemers bovendien de vrije hand. Vanaf de jaren 1890 komt de Belgische economie opnieuw in een versnelling. Sectoren zoals de chemische nijverheid en de elektriciteits- en automobielindustrie ontwikkelen zich en ook Vlaanderen participeert nu volop in deze tweede industriële revolutie. Belgische ondernemers trekken vol zelfvertrouwen de wereld in. Machtige groepen als Cockerill, de Generale Maatschappij, Otlet en Empain bouwen spoor- en tramwegen in heel Europa, Zuid-Amerika, Centraal-Afrika en China. Niet alleen de industrie en het bankwezen profiteren van de nieuwe afzetmarkten, ook de handel bloeit. De Antwerpse haven wordt een van de belangrijkste in de wereld. (Foto: (c) Philippe de Formanoir)

In 1885 verwerft koning Leopold II het reusachtige Congogebied in Centraal-Afrika als zijn privé-eigendom. De exploitatie van het rubber gaat echter gepaard met dwangarbeid en extreme wreedheden waardoor de bevolking van Congo-Vrijstaat wordt gedecimeerd. In 1908 draagt de vorst Congo aan de Belgische Staat over.

De belle époque

In de hyperkapitalistische belle époque etaleert een nieuwe elite haar welstand met een pronkerige levensstijl en exclusieve vrijetijdsbesteding. De badsteden aan de Belgische kust groeien met hun luxueus hotel- en villatoerisme uit tot exclusieve vakantieoorden, ver weg van de fabriekssteden. Affiches schreeuwen om de aandacht van de consument van elke stand. De eerste warenhuizen, variététheaters, velodrooms, sportwedstrijden en kranten voor de massa doen hun intrede. (Reclameaffiche voor het Royal Palace Hotel in Oostende, (c) Théo Van Rysselberghe, 1900. Stadsarchief Brussel)

Het interbellum

België komt zwaar gehavend uit de Eerste Wereldoorlog. De wederopbouw van de ontmantelde fabrieken geeft de economie een nieuw elan. In de Antwerpse haven verschijnen de eerste multinationals in de chemische nijverheid en de autoassemblage. De exploitatie van de bodemrijkdommen in Belgisch-Congo zorgt voor nieuwe industriële activiteit. Ook de ontginning van de Limburgse steenkool is veelbelovend. Door de stijgende welvaart komt ontspanning binnen het bereik van de massa, die zich in vervoering laat brengen door film, sportmanifestaties, dagtoerisme, radio … Tot in 1929 een wereldcrisis uitbreekt die ook de Belgische exporteconomie zwaar treft en een enorme werkloosheid veroorzaakt.

De golden sixties

Bij gebrek aan industriële innovatie en investeringen vertraagt de economische groei in de jaren 1950. De ‘golden sixties’ zijn een kantelpunt. Buitenlandse multinationals vestigen zich in België, vooral in Vlaanderen, en creëren tienduizenden banen. Het economische zwaartepunt van het land verschuift van zuid naar noord, waardoor de traditionele zware industrie in Wallonië het moeilijk krijgt. Om de sociale vrede te bewaren geeft de overheid voorrang aan het stimuleren van productie en consumptie, en België wordt een land met hoge lonen. De consumptie ‘boomt’ en de welvaartssamenleving krijgt vorm. Transistorradio’s, televisie, auto, telefoon en vakantie komen in ieders bereik. Amerikaans aandoende torengebouwen, supermarkten met zelfbediening, nieuwe woonwijken en autosnelwegen bepalen het landschap. (Een maaltijd klaar in vijftien minuten, 1962. (c) Herman Selleslags)

Een open diensteneconomie

De wereldwijde crisis van 1973 doet de economische groei stokken. Een periode met een hoge werkloosheid breekt aan. Vanaf de jaren 1990 leeft de economie weer op. Driekwart van de beroepsbevolking is ondertussen actief in de dienstensector. Grote en arbeidsintensieve industrieën, zoals de autoassemblage, bouwen hun activiteiten af. De grootste werkgevers zijn voortaan onder meer scholen, ziekenhuizen, banken, warenhuizen, telecombedrijven en de overheid. België zet vandaag volop in op de kenniseconomie van de toekomst. Onder meer de micro-elektronica, informatie- en communicatietechnologie, biotech- en farmaceutische bedrijven beleven een grote bloei. In 2008 breekt een wereldwijde economische crisis uit, die ook België hard treft. Heel wat bedrijven sluiten de deuren en de werkloosheid neemt sterk toe. De economische reconversie van de oude industriebekkens blijft een belangrijke uitdaging.

België behoort inmiddels tot de welvarendste landen ter wereld, al blijft de kloof tussen de armste en de rijkste bevolkingsgroep groot. Het bruto binnenlands product per inwoner ligt er vandaag hoger dan in Canada, Frankrijk, Groot-Brittannië, Japan, of Rusland. Om dat welvaartspeil te behouden dient de economie ook mee te evolueren. Kennis en innovatie zijn de pijlers voor de toekomst.

BELvue 

Paleizenplein 7
1000 Brussel

Open
09:30 tot 17:00 maandag (voor groepen mits reservatie)
09:30 tot 17:00 dinsdag t/m vrijdag
10:00 tot 18:00 weekends, juli & augustus

Tickets
Normale prijs: €7
65+: €6
18-25, werkzoekenden, personen met een handicap: €5
-18: gratis
Gratis toegang op de 1e zondag van de maand

Leuk spelparcours voor elke leeftijd

• Mimi & Momo voor de allerkleinsten, vanaf 3 jaar! 
• Ik ben de minister voor kinderen tussen 6 en 8 jaar
• Op weg met Zeno voor kinderen tussen 9 en 12 jaar
• Migra…wat?: een thematisch parcours voor kinderen tussen 7 en 12 jaar over migratie doorheen de Belgische geschiedenis 

Meer info?
www.belvue.be

 Foto header: (c) Philippe de Formanoir