Wat is ondervoeding?

Wie ondervoed is, heeft een tekort aan energie, eiwitten of andere voedingsstoffen, waardoor het lichaam niet meer optimaal kan functioneren. Een te laag lichaamsgewicht wijst op ondervoeding. Maar ook als iemand zonder vermageringskuur drie kilo afvalt in een maand tijd of zes kilo of meer in zes maanden, dan moeten de alarmbelletjes aan het rinkelen.        

Ondervoeding bij ouderen

Hogeschool Vives en KU Leuven onderzoeken al verschillende jaren het eetgedrag van ouderen. Uit hun recentste resultaten blijkt dat 28% van de thuiswonende 70-plussers risico loopt op ondervoeding en 7% al ondervoed is. Bij de senioren in woonzorgcentra bevindt maar liefst 50% zich in de gevarenzone en 13% is ondervoed.

Voor ouderen kan eten een kwelling of een noodzakelijk kwaad worden. Daardoor zal men vaak maaltijden overslaan of kleinere porties eten. Veel voorkomende oorzaken van ondervoeding zijn:            

• eenzaamheid, depressie;
• eenzijdig voedingspatroon;
• reuk- en smaakvermindering;
• eetlustvermindering en snellere verzadiging, dorstgevoel neemt af;
• slechte spijsvertering;
• gebrekkig gebit met als gevolg kauw- en slikproblemen;
• geheugenverslapping zodat men sneller vergeet;
• medicijnen met bijwerkingen zoals misselijkheid en braken;
• oncologische aandoeningen;
• ziekte.

Als er onvoldoende voedingsstoffen opgenomen worden, begint het lichaam niet enkel de reservevoorraad vetweefsel op te gebruiken, maar ook het spierweefsel. Ondervoeding veroorzaakt dus verlies van zowel lichaamsgewicht als spiermassa. De weerstand neemt af, de hart- en longcapaciteit daalt en bij ziekte doen zich makkelijker complicaties voor. Door de algemene zwakte neemt de kans om te vallen toe. Aangezien de dichtheid van de botten ook nog eens daalt, worden de botten brozer, waardoor ze sneller breken.

Het wordt moeilijker om dagelijkse taken uit te voeren zoals boodschappen doen, zich aankleden, of eventjes spelen met de kleinkinderen. Ouderen met ondervoeding worden minder zelfredzaam en mobiel en de levenskwaliteit gaat achteruit. Ze hebben extra zorg nodig, waardoor een opname in een woonzorgcentrum vaak niet kan uitblijven. Uiteindelijk zorgt ondervoeding ervoor dat ze sneller overlijden.

Hoe ondervoeding tegengaan?

Aangezien de eetlust daalt naarmate je ouder wordt, is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan eten en drinken. Eet het liefst niet alleen en probeer het maaltijdmoment zo gezellig mogelijk te maken. Goede mondverzorging is noodzakelijk, want een slecht zittend gebit of slechte tanden hebben een negatieve invloed.

Daarnaast kunnen voedingsmiddelen aangepast worden aan de doelgroep door ze te verrijken met eiwitten en vezels. Vives heeft zulke producten ontwikkeld en voorgelegd aan een testpubliek, en de meesten waren positief over het resultaat. Voorlopig zijn zulke verrijkte producten nog niet massaal te vinden in de winkelrekken, omdat ouderen zich niet bewust zijn van de gevaren van ondervoeding en de situatie niet onder ogen zien. Zo vindt maar liefst 87% van de ondervoede patiënten zichzelf niet ondervoed.

Als je vermoed dat jij of iemand die je kent lijdt aan ondervoeding, schakel dan onmiddellijk de huisarts in. Dankzij een goede voedingsopname kan je langer onafhankelijk blijven, behoud je je spierkracht en genees je sneller bij een ziekte of hospitalisatie.

Bronnen:

Persbericht NutriAction 2
www.zorgvoorbeter.nl
www.standaard.be