Seks lijkt alomtegenwoordig, maar blijft vaak taboe

Nog nooit werd seks zo weinig geschuwd in de media: op tv, het internet, in magazines ... Seks en erotiek zijn overal duidelijk aanwezig. In het dagelijkse leven gaat het vaak over seks van anderen, of wordt er al grappend of met toespelingen over gesproken. Het lijkt alsof alles bespreekbaar is, maar toch blijven de meeste mensen het moeilijk vinden om te praten over hun eigen seksuele gevoelens, zorgen en onzekerheden. Vooral met hun partner. En dat is net de voornaamste reden van seksuele ontevredenheid in een koppel. Problemen als pijn bij het vrijen en ‘geen zin’ komen vooral omdat partners hun eigen wensen en grenzen niet kunnen bespreken.  

Waarom is het zo moeilijk?

Velen, ouderen én jongeren, zijn opgegroeid met de boodschap dat seks iets schaamtevol en privé is. Bovendien gaat men er vaak van uit dat seks in een goede relatie vanzelf gaat. Als je van elkaar houdt, dan voel je wel aan wat de ander fijn vindt. Als het dan toch anders loopt, schamen veel mensen zich en denken ze dat ze ‘abnormaal’ zijn. Daardoor wordt het nog moeilijker om erover te spreken. Daarnaast zijn veel mensen bang om de partner te kwetsen door bepaalde wensen en gevoelens uit te spreken. Daarom zwijgt men dan maar, zodat hij of zij niet ontgoocheld raakt.

Een ander obstakel om je seksuele verlangens uit de doeken te doen, is dat men geen passende seksuele taal vindt. Tijdens een les seksuele voorlichting bijvoorbeeld wordt vaak gesproken over de biologische kanten van seks, over SOA’s, weerbaarheid en anticonceptie. Veel minder heeft men het over de emotionele aspecten, over wat seks fijn maakt en wat daarvoor nodig is.  

Om over seks te kunnen praten, moet je de schaamte overwinnen over je eigen gedachten en gevoelens en je kwetsbaar durven opstellen. Dat kan enkel als je je bij je partner veilig en vertrouwd kan voelen. Als je bang bent om afgewezen of uitgelachen te worden, lukt het niet om je gevoelens over seks te delen met je partner.

Waarom is praten over seks belangrijk voor je relatie?

Verschillen in behoeften, wensen en verwachtingen

Ik hoor wel vaker van koppels dat alles vanzelf ging in het begin van de relatie. Als je hevig verliefd bent, heb je ook vaak spontaan zin en verlang je allebei naar seks. Naarmate je langer samen bent, worden verschillen in behoeften, wensen en verwachtingen duidelijker.  Door over die verschillen te praten, kan je een weg vinden die voor beide partners bevredigend is.

Daarvoor is het belangrijk dat er variatie kan zijn in het vrijpatroon, waarbij er het ene moment wat meer aandacht is voor de voorkeuren van de ene en dan weer voor die van de andere. En daar gaat het soms fout. Als je zelf te weinig opkomt voor wat je fijn vindt en waar de grenzen liggen, zal je je vooral schikken naar de ander. Je geeft toe aan de wensen van je partner om hem of haar niet teleur te stellen, kwijt te raken, om ruzie te vermijden of om van het gezeur af te zijn. Zo geraak je in een vicieuze cirkel, en zal je uiteindelijk ook vaak seks vermijden uit frustratie.

Bij gebrek aan variatie kan er soms een zekere routine in je seksuele relatie sluipen. Als het vrijen nogal eenzijdig op gemeenschap gericht is bijvoorbeeld, zorgt dat wel eens voor problemen. Penetratie zonder zin en opwinding is namelijk de belangrijkste oorzaak voor pijn bij het vrijen. Dat is ook logisch, want als je niet opgewonden bent, is er ook geen zwelling en vochtigheid, factoren die nodig zijn voor plezierige en pijnloze gemeenschap. Het valt me ook vaak op dat heel wat mensen niet weten dat de meeste vrouwen niet klaarkomen bij penetratie. Sommige vrouwen schamen zich daarvoor en durven aan hun partner niet duidelijk te maken dat ze andere vormen van strelingen en liefkozingen verkiezen om een orgasme te bereiken. Ze vinden seks niet aangenaam, waardoor dat op  termijn ook een nefaste invloed heeft op het seksueel verlangen. Vaak weren ze dan alle vormen van intimiteit om te vermijden dat het tot gemeenschap zou leiden.

Hoe en wanneer

Praten over wat je wel en niet leuk vindt, blijft belangrijk. Maar ook onderwerpen als ‘hoe raak je opgewonden?’ en ‘hoe houden we het leuk en spannend?’ mogen al eens op tafel gegooid worden. Wat je leuk vindt, is immers niet altijd hetzelfde, maar hangt ook af van het moment en de context. Wat het ene moment fijn aanvoelt, kan op een ander moment helemaal niet plezierig zijn. Variatie en flexibiliteit zijn hierbij dus ook belangrijk. Ook de verschillende levensfases en het ouder worden vragen je aan te passen aan veranderde mogelijkheden en beperkingen.

Hoe praten over seks?

Non-verbale communicatie

Seks en intimiteit zijn op zich natuurlijk al vormen van communicatie. Woordeloze interactie waarbij twee partners zich afstemmen op elkaar en reageren op elkaars emoties. Tijdens het vrijen reageer je voortdurend op de lichamelijke signalen van de ander: strelen, kreunen, van houding veranderen leidt onvermijdelijk tot reacties bij de ander. Met je lichaamstaal kan je dus jullie intimiteit uitdrukken en tonen wat je fijn vindt.

Toch is het ook belangrijk om regelmatig te toetsen of je interpretatie van de signalen die je opvangt, ook klopt. Lichaamstaal is een krachtige taal, maar niet altijd eenduidig te interpreteren. Als je niet regelmatig afstemt met woorden, loop je het risico dat je denkt te weten wat de ander wil of niet wil, terwijl dat eigenlijk niet het geval is.

Kwestie van durven en doen

Als je niet geleerd hebt om over seks te praten, zal je merken dat het in het begin wat onwennig voelt en het niet zo makkelijk is de juiste woorden te vinden om de dingen bij naam te noemen of je gevoelens duidelijk te maken. Praten over seks moet je leren en hoe vaker je het doet, des te makkelijker en gewoner het wordt.

Met je partner niet kunnen praten over seks is soms deel van een algemener communicatieprobleem. Dan moet er eerst aan andere voorwaarden gewerkt worden. Om over je seksuele gevoelens te kunnen spreken is het belangrijk dat je je veilig en vertrouwd voelt en als dat niet het geval is, is het moeilijk om je kwetsbaar te durven opstellen.

Ik-boodschappen

Het is belangrijk om concreet en duidelijk te zijn en te spreken vanuit jezelf. Je kan niet voor je partner bepalen wat hij of zij denkt of voelt, dus je kan het beste spreken vanuit een ik-boodschap: ‘ik voel me …’ of ‘ik heb het gevoel dat …’. Even belangrijk is het om te luisteren naar wat je partner zegt over zijn of haar gevoelens. Echt luisteren is soms nog moeilijker dan praten. Het veronderstelt dat je je eigen gevoelens even parkeert en dat je je inleeft in de ander en echt probeert te begrijpen wat hij of zij je wil duidelijk maken.

Tijd nemen

Praten over seks doe je niet zomaar even tussendoor. Plan een rustig moment en neem er je tijd voor. Probeer regelmatig over je seksueel leven te praten, dus ook als het goed gaat en niet enkel als er problemen zijn. Dat maakt het makkelijker om te spreken over dingen waar je minder tevreden over bent.

Waar praat je over?

Vertrek vanuit een positieve ingesteldheid. Praat over je wensen en verlangens: hoe word je graag aangeraakt? Welk soort seks wil je graag? Waar liggen je grenzen bij het vrijen? Zijn er moeilijkheden waarop jullie botsen? Als je aangeeft wat je niet zo fijn vindt, vertel dan ook wat je liever wil. Benoem ook de dingen die goed gaan, geef elkaar complimentjes. Hoe veilig vrijen is ook een belangrijk thema bij beginnende relaties: anticonceptie? Hoe beschermen tegen soa’s?

Met dit artikel sluit ik het drieluik ‘seks = stimulus, context en communicatie’ af. Misschien hebben ze je wat inzicht geboden om stil te staan bij je eigen seksuele beleving en relatie. Alvast veel plezier!

Bron: Seks: een leven lang leren, Rik Van Lunsen en Ellen Laan