Bijen

Dit kleine vliegende insect is een van de belangrijkste bestuivers ter wereld en volgens de wetenschap zouden we wel eens gedoemd kunnen zijn als de bijen verdwijnen. En net dat lijkt er nu aan het gebeuren. Sinds 2002 tellen imkers een vermindering in hun populatie bijen en het aantal blijft sinds 2006 steeds drastischer dalen. Er zijn jaren dat er tussen de 30% en 90% minder bijen terugkeren naar hun nest. Daarvoor was dat hoogstens 20%. Vanwaar die plotselinge ferme stijging?

De bijenpopulatie daalt. Dat is zorgwekkend, want de mens zou wel eens gedoemd kunnen zijn als er geen bijen meer zijn.Vele bijen die niet meer terugkwamen naar hun nest, konden nergens meer teruggevonden worden. De bijen die men wel terugvond, werden grondig onderzocht. Werden ze misschien belaagd door een nog onbekende schimmel, mijten of een virus? Zekerheid is er nog niet over, maar volgens sommigen wisten bepaalde mensen al jaren dat de bijenpopulatie enorm aan het krimpen is.  Alleen werd er tot nu toe altijd over gezwegen, wellicht op aanvraag van enkele firma’s, zo denken milieuactivisten. Bepaalde firma’s zouden namelijk op grote schaal pesticiden maken die hoogstwaarschijnlijk de bijen fataal worden. Geld is en blijft een machtig voorwerp in de wereld.

Insecten versus parasieten

In sommige horrorfilms uit de oude doos zie je buitenaardse wezens mensen doden om dan letterlijk in hun huid te kruipen en hun lichaam volledig over te nemen. Allemaal praat, zou je denken. Maar in de insectenwereld gebeurt dat wel vaker. En daar zitten geen buitenaardse wezens tussen, maar wel schimmels en parasieten.

Zo komen sommige van die microscopisch kleine wezentjes het lichaam van het insect binnen. Daar nestelen ze zich in het brein dat ze stilaan opeten. Na dat pijnlijke proces loopt het slachtoffer doelloos rond en pleegt het bijvoorbeeld zelfmoord door naar de hoogste tak te klimmen en zich te laten vallen. Anderen worden helemaal verteerd totdat ze letterlijk openbarsten, waardoor de schimmel zich in de lucht verspreidt. (Foto*)

Is het mogelijk dat zo’n een schimmel of parasiet het in de toekomst ook op de mens heeft gemunt? Zorgt een dergelijk organisme voor bijvoorbeeld schizofrenie bij sommige mensen? Ondertussen is bijvoorbeeld al duidelijk geworden dat ratten zich door de parasiet toxoplasma aangetrokken voelen tot katten. Dat is alweer een stapje dichter bij de mens. Stel je voor dat er ooit zo’n ongrijpbaar wezentje door de lucht vliegt en zich in ons nestelt?! Of is zo’n ‘hersenetend’ wezen eigenlijk al bittere realiteit? Ik denk bijvoorbeeld aan de levensgevaarlijke ziekteverwekker in de wateren van het voormalige Disneypark River Country: N. Fowleri, waarover ik het al eerder had in dit artikel.

Massale sterfte in Arkansas

Niet alleen bijen en insecten sterven een mysterieuze dood tegenwoordig. Dat geldt ook voor andere dieren. Op oudejaarsavond 2010 vond er in de Amerikaanse staat Arkansas een zeer vreemd fenomeen plaats. Iets na middernacht hoorden enkele mensen rare geluiden vanuit hun tuin komen. Eén van hen beschreef het als een stromende waterval. Toen ze gingen kijken, zagen ze ontelbare vogels boven hen in de lucht vliegen. Kort daarna begonnen de vogels overal tegenaan te vliegen: tegen lantaarnpalen, brievenbussen, auto’s en huizen. De dag erna lagen de straten bezaaid met dode vogels. Voornamelijk één soort bleek het slachtoffer te zijn: de epauletspreeuw.

Kondigden de duizenden dode vogels en vissen Het Laatste Oordeel aan?Daarmee hield het nog niet op. Slechts enkele dagen later ontdekten vissers meer dan 10.000 dode vissen aan de oevers van de rivier de Arkansas. Ook hier ging het grotendeels om één vissoort. Het raadsel werd hiermee alleen nog maar groter. Sommigen zagen hier een teken van God in die de mensheid liet weten dat Hij er genoeg van had en op het punt stond Het Laatste Oordeel op ons los te laten. Dat staat immers zo in de Bijbel beschreven.

Maar er waren er ook die een meer wetenschappelijke verklaring zochten voor de beide fenomenen. Zo kwam men tot de conclusie dat de vissen veel belletjes in hun kieuwweefsel hadden. Dat duidde op gasblaasziekte. Volgens sommigen kwam dat doordat men op oudejaarsavond alle sluizen van een nabije dam had opengezet, waardoor er een massa water terechtkwam op de plek waar al de vissen op dat moment rondzwommen. En dus hadden deze dieren gewoon pech. De vogels zouden dan weer geschrokken zijn van het vuurwerk en ze zouden zo gedesoriënteerd door mekaar hebben gevlogen met alle gevolgen van dien. Toch vreemd, vinden buurtbewoners. Want dat vuurwerk is er ieder jaar en dan hebben de vogels er toch geen last van?

De gebeurtenissen in Arkansas waren trouwens niet uniek. Over de hele wereld zijn al dergelijke taferelen waargenomen. Van tonnen aangespoelde haring in Noorwegen en 40.000 dode krabben aan de kust van het Verenigd Koninkrijk tot 900 aangespoelde dolfijnen in Peru. Dieren die en masse dood worden teruggevonden, zijn dus geen uitzondering. Ook de vleermuis in het noorden van de VS heeft al te lijden gehad onder een moordzuchtige huidschimmel. Die is altijd al aanwezig geweest bij vleermuizen, maar bleek tot dan een nuttige partner. De schimmel at namelijk het dode weefsel op. Maar opeens keerde de schimmel zich tegen zijn gastheer en begon het levend weefsel aan te vallen. Vleermuizen behoren net als bijen tot de vijf zogenaamde essentiële diersoorten op aarde. De alarmbel is nu al meerdere malen afgegaan. Aan de mens om een oplossing te vinden voor deze fenomenen. Of is het wachten totdat Moeder Natuur zich weer in een juiste plooi heeft gelegd?

*Foto: By Bernard DUPONT from FRANCE (Ant Killed by Fungus) [CC BY-SA 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0)], via Wikimedia Commons