Beleggen is eenvoudig, maar niet makkelijk

We zijn evolutionair afgestemd op een onverzadigbare drang naar controle. Al van in de wieg staat het verwerven van meer controle over onze omgeving, centraal in onze ontwikkeling. Deze controle biedt ons immers zekerheid, een onmiskenbaar voordeel in evolutionaire termen.

De onzekerheidsparadox van de beurs stelt echter dat volledige zekerheid als een zwart gat alle geld naar zich toe zou zuigen, waardoor de beurs uiteindelijk zou ophouden te bestaan. De prijs van morgen zou dan immers berekend kunnen worden. Risico dient begrepen te worden, eerder dan vermeden. Risico, voor wie weet waar hij mee bezig is, staat synoniem voor opportuniteit.

Volledige zekerheid zou de beurs doen ophouden te bestaan. Risico en onzekerheid zorgen immers voor potentiële winst.Zekerheid in beurstermen betekent dat er geen potentiële winst meer is. Enkel bij risico en onzekerheid is er ook het potentieel op winst. Dat is de (mogelijke) vergoeding voor het risico dat een belegger neemt. We zijn op de onzekere aandelenmarkten met z’n allen koortsachtig op zoek naar de volgende winnaar. Velen hopen die te vinden door zich op allerlei manieren te focussen op wat ze gaan kopen. Deze selectie baseert zich vaak op fundamenteel economische analyses. Anderen beproeven hun geluk in timing. Dit is het domein van de technische analyse en de studie van koersgrafieken. Heftige discussies laaien op over wie het bij het juiste eind heeft. Terwijl beide zich gewoon aan de twee uiteinden van hetzelfde analysespectrum bevinden. Fundamentele analyse bestudeert de input van het systeem, technische analyse de output.

De financiële industrie speelt maar al te graag in op dit alles met een aanbod van beleggingsbladen over online adviesservices tot en met actief beheerde fondsen, weliswaar tegen betaling. Analisten, adviseurs en tipgevers allerhande schenken ons, bij gebrek aan zekerheid, het beste mentale alternatief: de illusie van controle.

De waarheid is dat analyse nooit de toekomst kan voorspellen. Analyse kost geld en vooral veel tijd. Maar het brengt ons geen zekerheid. Analyse mag dan in zeker mate controle bieden over ons aantal winnaars, het effect ervan wordt volgens Dirk Vandycke gigantisch overschat. Bovendien treedt er een verzadigingseffect op voor de meerwaarde ervan en de daadwerkelijke impact. Ook analyse is onderhevig aan een wet van afnemende meerwaarde.

De balans van de beurs

Maar er is nog een dimensie waarover zelden wordt gepraat. Hoeveel we inzetten bij elke positie die we aanschaffen, blijkt op lange termijn de eenvoudigste en meest efficiënte sleutel tot succes te zijn van bijna alle bekende (en onbekende) succesvolle beleggers.

Welk systeem verkies je: eentje met 10% winnaars of liever een systeem met 90% winnaars? Doe mij maar die laatste, denk je ook. Niet? In feite biedt dat onvoldoende informatie. We weten immers helemaal niets over de grootte van die winnaars en verliezers. Als je 10 keer op 100 een winst haalt van 20% en 90 keer een verlies van 1%, dan heb je nog steeds een zeer winstgevend systeem. Maar 90 winnaars van 1% maken nog steeds geen 10 verliezers van 10% goed.

Geef mij maar een systeem met slechts 10% verliezers en 90% winnaars. Fout!Even terug naar die vermeende controle, die we niet, of althans veel minder dan we denken, hebben over de kans dat onze volgende positie al dan niet een winnaar wordt. Hebben we dan misschien controle over de grootte van onze winnaars en verliezers? Jawel! Als we geen enkele verliezer groter laten worden dan 1%, zal ons gemiddelde verlies ook nooit groter worden dan 1%. Verliezers kortwieken, daar hebben we zelf eenvoudig de ultieme controle over: verkopen. Daar is geen analyse voor nodig. Wat de winnaars betreft, daar kunnen we de grootte controleren door ze niet te verkopen zolang ze stijgen en er zelfs nog meer van te kopen.

We kunnen dit alles voorstellen door een balans. De meeste beleggers proberen de armen van die balans in hun voordeel te verlengen of te verkorten. Maar de eenvoudigste oplossing is om ze via de gewichten die we erop plaatsen, in ons voordeel te laten overslaan. Vele kleine verliezers kunnen al door een paar gematigde winnaars in evenwicht worden gehouden.

De kunst van het beleggen bestaat er aldus opmerkelijk genoeg in om ondanks de vele verliezers, gefocust te blijven op de essentie (the big picture): namelijk het saldo van alle posities, in plaats van je te laten afleiden door het rendement van één voorbijgaande positie. En voor elke individuele positie geldt: verkopen bij verlies, bijhouden zolang de winst oploopt.

Er bestaan geen slechte tijden op de beurs. Enkel een slechte voorbereiding.

Dirk Vandycke heeft meer dan 25 jaar ervaring in beleggen en doceert o.a. statistiek aan de Hogeschool West-Vlaanderen. Hij is oprichter van www.chartmill.com.