Kasteel Tintagel

Bijna alle kenners zijn het erover eens dat Arthur van Keltische origine was. Waar die bijzondere vorst vandaan kwam, daar is niet de minste twijfel over. Legendes vertellen dat de herkomst van Arthur in kasteel Tintagel ligt, in het zuidwesten van Groot-Brittannië.

Glastonbury laatste rustplaats van Arthur?

Onderzoeker Andrew Gough plaatst Arthur dan weer op het mythische eiland Avalon, wat het huidige Glastonbury zou zijn. Avalon lag destijds in het midden van een moerassig gebied en was daarmee moeilijk bereikbaar. Bovendien moet er in die periode heel wat mist gehangen hebben over het moeras, precies zoals de legendes Avalon beschrijven.

De monnik vond in de houten doodskist ook een ijzeren kruis met het opschrift 'Dit is de laatste rustplaats van Arthur'.In Glastonbury zelf zijn ze er alleszins helemaal van overtuigd dat de Britse vorst daar zijn stempel heeft gedrukt. Volgens hun archieven heeft een monnik er tijdens graafwerken een ongelofelijke vondst gedaan. Hij stootte er op een houten kist waarin de lichamen van een grote man en een vrouw met blonde lokken lagen. In de kist lag ook een kruis met een Latijns opschrift dat zoveel betekent als: ‘Dit is de laatste rustplaats van Arthur’. Geen twijfel mogelijk dus, het moest wel het graf van Arthur en zijn gemalin Guinevere zijn. (Foto: Richard Burton als koning Arthur en Julie Andrews als Guinevere in de musical 'Camelot' uit 1960)

De legende van Glastonbury

Experts staan echter sceptisch tegenover dat verhaal. Zij zien de vondst als een marketingstunt nadat de abdij van Glastonbury te maken kreeg met een ramp. Ze was volledig verwoest door een brand. Toeristen waren er meer dan welkom om wat geld in het laatje te brengen en zo de kerk en de omliggende gebouwen te kunnen restaureren. Het werkte alleszins wel: duizenden nieuwsgierigen zakten af naar de mythische plek.

Om echt geloofwaardig te zijn, lijkt een onderzoek hier wel op zijn plek. Zij het niet dat de bewijzen intussen verwoest zijn in een andere ramp die Glastonbury trof. De menselijke resten kunnen dus niet meer onderzocht worden. Het ijzeren kruis dat de monnik vond in het graf werd wel aan een onderzoek onderworpen. En wat blijkt? Het werd gefabriceerd door de monniken zelf. Daarmee blijft het verhaal van koning Arthur in Glastonbury een verzonnen legende.

Legendarische burcht Camelot heeft bestaan

Over naar de volgende expert dan maar: de Britse schrijver Graham Philipps. Hij spendeerde jaren aan onderzoek, met als resultaat enkele boeken over de legendarische vorst. Na grondig speurwerk besluit de schrijver dat Arthur zijn oorsprong niet vond in Tintagel of in Glastonbury maar wel in Shropshire, waar hij de legendarische burcht Camelot bouwde. Camelot was geen gigantisch kasteel met vier torens dat zo uit een sprookje kan geplukt zijn, maar wel een omheinde, versterkte burcht die typisch was voor de Keltische heersers van die tijd. Op de heuvel die Philipps daarvoor aanwijst, moet volgens archeologen wel degelijk een Keltische burcht gestaan hebben.

‘Arthurus, De Beer’

En er zijn meer aanwijzingen voor Arthur in Shropshire. Philipps ontdekte in de geschiedenisboeken dat de man die destijds in Shropshire heerste, de bijnaam ‘De Beer’ had. Hij legde daar de Keltische woordenlijst naast en vond dat ‘Arthurus’ Keltisch is voor 'beer'. Dat kon geen toeval zijn volgens Philipps. De koning die destijds in Shropshire heerste, was de man waarop de legenden over Arthur gebaseerd zijn.

Philipps blijft maar doorgaan om zijn theorie verder te staven. Op het einde van de legende over koning Arthur is er de passage waarin Arthur aan ridder Bedivere vraagt om zijn zwaard Excalibur terug te geven aan de Dame van het Meer. Bedivere gaat naar het meer om de laatste wens van zijn koning in te willigen. Op het moment dat hij het mythische zwaard in het water wil gooien, komt een hand tevoorschijn dat het zwaard vastpakt en meeneemt onder water. Philipps is ervan overtuigd dat hij dat meer heeft gevonden dankzij aanwijzingen in het verhaal over Arthurus.

Wie schreef de legende over koning Arthur?

Vandaag denken experts dat het verhaal over koning Arthur een samenraapsel is van verschillende verhalen. Het bekendste verhaal is dat van Sir Thomas Mallory, lid van het Britse parlement. Hij schreef het verhaal tijdens zijn gevangenschap in de Tower of London. ‘Morte d’Arthur’ gaat over de laatste veldslag die de koning levert tegen een generaal die hem had verraden: Mordred. In het laatste epische gevecht gaat Arthur een man-tegen-mangevecht aan met Mordred, die hem dodelijk verwondt. Met zijn laatste krachten weet Arthur zijn vijand nog tegen de grond te slaan waarna hij sterft. Arthur wordt dan op een boot gelegd voor zijn laatste reis naar Avalon.

Er is al veel inkt gevloeid over de mythische koning, die allicht een samenraapsel is van twee of drie personen.Het verhaal van Sir Thomas Mallory was niet het eerste over koning Arthur. Ook in de dertiende eeuw schreef een Frans schrijver al eens over de Ridders van de Ronde Tafel, waarin ook Lancelot en Arthur voorkwamen.

Een mix van een vorst en een generaal

De eerste verwijzing naar Arthur werd echter gevonden in een verhaal uit de negende eeuw. Een monnik schreef toen over een Britse koning Arthur die leefde in de vijfde eeuw na Christus. Experts vonden twee kanshebbers uit die tijd om model te hebben gestaan voor de Britse vorst: een Romeinse generaal en een Britse koning die vocht voor Rome. Waarschijnlijk werd Arthur een mix van de twee. De Romeinse generaal streed in een veldslag die later beschreven wordt als ‘de meest legendarische veldslag’. De Britse koning die vocht voor Rome werd dan weer verraden door zijn eigen generaal die hem ook verwondde, net als in het verhaal over Arthur. De Britse koning belandde uiteindelijk in het Franse stadje … Avalon.

Er heeft dus wel degelijk een historische koning bestaan die voldoet aan de vereisten van koning Arthur. Het gaat waarschijnlijk niet om één persoon, maar om twee of drie personen die versmolten werden tot één legendarische figuur. Aan die ingrediënten werden nog enkele aspecten toegevoegd om te komen tot de mythische koning waar al veel over verteld werd en nog veel meer over gesproken zal worden.