Deel via

Leestip: Sweethearts – verliefd op de bevrijder

January 2019
Honderden Vlaamse meisjes werden tijdens de bevrijdingsmaanden (1944) smoorverliefd op een tommy, een Britse soldaat. Soms ging het enkel om een flirt, vaak kwam er een echte vrijage en zelfs een huwelijk van. Die Vlaamse sweethearts zijn vandaag hoogbejaarde dames en wonen in ons land of in Groot-Brittannië. Schrijver en journalist Dirk Musschoot zocht ze op en vertelt in zijn nieuwe boek ‘Sweethearts – Verliefd op de bevrijder’ hun vaak ontroerende verhaal. Hij vertelde er ons graag meer over.

Dirk, in je boek verzamel je de liefdesverhalen van meer dan dertig Vlaamse oorlogsbruiden. Vanwaar kwam het idee om die dames op te sporen?

godelieve-dirk'Wel, ik ben een verwoed Engelandreiziger en in 1998 belandde ik in Morpeth in Noord-Engeland in een winkeltje waarvan de uitbaatster een Belgische bleek te zijn. Godelieve De Rijcke was afkomstig uit Deinze, met de bevrijding verliefd geworden op een Engelse soldaat en zo met hem in Engeland terechtgekomen. Ik vond het een mooi verhaal en heb haar toen geïnterviewd voor de krant – ik was toen reporter bij Het Nieuwsblad. Zo is het begonnen.' 

Tussen die eerste ontmoeting met Godelieve en de publicatie van je boek zit een periode van 20 jaar. Heb je het idee al die tijd laten rijpen in je hoofd of kreeg het pas onlangs vorm?

'Het is vreemd, maar het was bij mij niet meteen opgekomen dat er méér in zat dan een kranteninterview. Dus geraakte dat onderwerp ondergesneeuwd. Jaren later besefte ik dat er nog zulke verhalen waren. Hier en daar leerde ik Vlaamse families met een Engelse familienaam kennen.
De doorbraak kwam er toen ik voor de zoveelste keer naar de bank ging voor Britse ponden en mijn bankdirecteur mij vertelde dat hij in Engeland een tante had. Nog zo’n verhaal! Ik ben met hem naar Southampton gereisd, bij zijn tante, en toen is dit project echt in een stroomversnelling terechtgekomen. Bleek dat de verhalen over Vlaamse sweethearts en hun Britse soldaat echt overal te rapen lagen.'

De meeste Vlaamse jongedames waren nog erg jong toen ze vielen voor de charmes van een Britse soldaat. Godelieve was al iets ouder toen ze Stan voor het eerst zag, ze was 17, maar sommige meisjes waren amper 13 jaar oud. Hoe leerden ze elkaar kennen?

'Er zit een duidelijke lijn in die ontmoetingen. Die meisjes ervaarden voor het eerst in hun jonge leven wat vrijheid was, de spanning van de bezetting en de oorlog vielen weg, er was reden om te feesten en met wie kon je dat beter doen dan met een viriele, goed uitziende soldaat van het bevrijdingsleger? De meeste koppels hebben elkaar leren kennen op dansfeesten die her en der werden gehouden. Of gewoon, bij het meisje thuis, want veel Britse soldaten werden bij Vlaamse families ingekwartierd of kregen in het dagelijkse leven met hen te maken.'

De sweethearts spraken amper een woordje Engels en de tommy’s geen letter Nederlands. Maar dat heeft hen er kennelijk niet van weerhouden om een relatie op te bouwen. Hoe overkwamen ze die taalbarrière?

'Het is mooi om te zien hoe zij zich uit de slag trokken. Sommige meisjes kochten meteen een vertalend woordenboek. Er werden beknopte handleidingen uitgegeven voor gesprekken met een Brits militair en soms hakkelden die koppels wat woorden Frans tegen elkaar en nu en dan was er ergens wel iemand die fungeerde als tolk – stel je voor hoe dat ging! Veel soldaten moesten na die kennismaking verder: naar Nederland, de Ardennen, Duitsland. De liefdesbrieven die toen heen en weer gingen, waren een hele uitdaging. Vaak gebruikten de meisjes een tussenpersoon die voor hen die brieven vertaalde – weg privacy! Sommigen worstelden uren met een woordenboek en produceerden, achteraf bekeken, soms hilarische liefdesbrieven. Maar de liefde overwon dat allemaal.'

Voor de ouders was het vast niet makkelijk om hun dochters hun grote liefde achterna te laten gaan naar Groot-Brittannië. Eerst jarenlang gebukt gaan onder de zorgen die de oorlog met zich meebracht, en nadien waren ze hun dochter kwijt. Hoe gingen zij daarmee om?

'Die ouders hebben zich vaak verzet tegen de relatie van hun dochter met een Brits soldaat. Niet dat ze iets tegen die jongens hadden, maar er was de taal, de godsdienst (de meesten van die soldaten waren niet katholiek maar anglicaans) én het feit dat Groot-Brittannië ver weg was. We kenden dat land niet, waren er nooit geweest, hadden geen plannen om er naartoe te gaan. En dan wil je dochter daar gaan wonen. Drama’s! Doorgaans gaven die ouders na verloop van tijd hun verzet op en speelden zich her en der hartverscheurende afscheidstaferelen af. Je ziet ook dat meisjes die in Engeland gingen trouwen, dat vaak zonder hun familie moesten doen – er was gewoon geen geld om die soms verre reis te ondernemen. Pijnlijk was dat. De meeste sweethearts probeerden hun familie in België toch één keer per jaar te zien. Dat was zeker in de beginjaren, toen Groot-Brittannië nog op apengapen lag en er echt armoede heerste, niet vanzelfsprekend.'

coverkleinDirk Musschoot, Sweethearts (Verliefd op de bevrijder), Lannoo, 300 blz., 24,99 euro

Boekvoorstelling op zondag 3 februari om 11 uur in CC Scharpoord in Knokke (met o.a. live muziek uit de jaren 40). Gratis. Inschrijven via sweethearts@telenet.be

Hieronder kun je een fragment lezen van de lovestory van Godelieve De Rijcke uit Deinze en haar tommy, Stanley Creighton uit Morpeth in Noord-Engeland.

Godelieve De Rijcke (1928) en Stan Creighton (1923-1987) trouwden op 22 juli 1948 in het Noord-Engelse Morpeth.Godelieve had Stan leren kennen in een café in haar straat. Elk militair verlof bracht hij door in Deinze, omdat hij de Leiestreek zo aardig vond – hij was er met de oprukkende troepen doorheen gesjeesd en had nu wat meer tijd om al dat schoons van nabij te bekijken. Hij zat dus in dat café, met enkele andere soldaten. Stan vroeg Godelieve of ze met hem wilde meegaan naar een dansfeest.

‘Het mocht van mijn ouders. Maar ik moest wel om tien uur thuis zijn. Ik had één mooi jurkje. Dat trok ik aan. Het feest was in het Liberaal Huis op de Markt in Deinze. Ik danste die avond vooral met Stan en hij met mij. Ik voelde iets en hij ook, denk ik. Maar echt gezoend hebben we pas later, bij een bezoek aan Vosselare Put, een Leie-arm waar we gingen zwemmen.

In december 1946 werd Stan gedemobiliseerd en keerde hij naar Noord-Engeland terug. Ze schreven elkaar. Godelieve liet haar zielenroerselen vertalen door Laura van het café. ‘Dat was natuurlijk wel een beetje ambetant, want als je je brieven door iemand moet laten vertalen, kun je niet schrijven wat je wilt. Maar het was dat of niets, mijn geschreven Engels leek nergens op.’

In januari 1947 stond Stan voor de eerste keer in burgerkleren bij de familie De Rijcke voor de deur. In zijn zakken had hij een trouwring. Pa en ma zagen die vrijer van hun dochter wel graag, maar liep hij nu niet een beetje te hard van stapel? Hij was een brave jongen. En hij was beleefd. Punctueel ook. Maar trouwen met hun dochter? Pa De Rijcke zei: ‘Ze is nog een beetje te jong. Gij zijt vijf jaar ouder. Ge moet een beetje wachten. Tot ze 21 is.’ (…)

 

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!

Auteur: Inneke De Corte

0 reacties

Login Registreer

Recente Artikels

Gerelateerde Artikels