Vegetarisme aan het begin van de vorige eeuw

Jouw vader moet vegetariër geworden zijn in de periode van de Eerste Wereldoorlog. Wat bezielde hem om in die tijden geen vlees meer te eten?

'Toen mijn vader een twintiger was, werd hij ziek, hij kreeg de tering. Om te genezen, ging hij ten rade bij een dokter in Duitsland. Die schreef hem een vastenkuur en een verblijf in Duitsland voor. Daar las hij veel boeken over vegetarisme. Hij is ervan overtuigd dat hij zo genezen geraakte en de rest van zijn leven heeft hij geen vlees meer gegeten. In de plaats daarvan is mijn vader altijd bezig geweest met gezonde voeding. Als zoon van een steenbakker zou hij bij zijn vader gaan werken, maar na zijn ziekte was hij niet sterk genoeg om in de steenbakkerij aan de slag te gaan. Hij ontdekte het nut van vruchtensappen en al snel begon hij erin te handelen om zo andere mensen aan te zetten om gezonder te gaan leven.'

Werd jouw moeder dan ook vegetariër toen ze je vader leerde kennen?

'Ze hebben elkaar leren kennen in de vruchtensappenhandel van mijn vader. Mijn moeder werd jong weduwe, lang voor ik geboren werd. Samen met haar man zaliger had ze een zaak in fietsonderdelen. Die moest ze plots alleen gaan runnen en dat tijdens de crisis van de jaren dertig. Ze raakte overspannen en ze ging op zoek naar alternatieve geneesmiddelen. Zo kwam ze bij mijn vader terecht om gezonde sappen te kopen. Ze trouwden en er werd meteen een ongeschreven regel opgesteld: geen vlees, enkel op zondag. Dan maakte moeder kalfsgebraad voor het hele gezin. Behalve voor mijn vader, die at er niet van maar hij tolereerde wel dat wij het aten.'

Met vegetariërs werd gespot in de jaren dertig en veertig.Ik kan me voorstellen dat er in de jaren dertig nog niet zoveel mensen vegetarisch aten. Hoe reageerden andere mensen op de eetgewoonten van je vader?

'Met vegetariërs werd in die tijd gespot en er was ook heel wat achterklap. Maar mijn vader was een geleerd man, een man die ergens binnenkwam en door iedereen opgemerkt werd. Dat was zijn geluk, daardoor werd hij niet openbaar belachelijk gemaakt. Er werd achter zijn rug wel eens gezegd dat hij vies was van vlees, maar wel stiekem de bakkerij binnensloop om patékes te eten.'

Deed hij dat dan, stiekem patékes eten?

'Neen. Mijn moeder en vader stapten samen al eens een bakkerij binnen om een pistolet te gaan eten, dat wel. Als vegetariër was het in die tijd trouwens niet vanzelfsprekend om op restaurant te gaan, want vegetarische alternatieven bestonden toen nog niet.'

Voor jullie dus geen restaurantbezoekjes en feestmaaltijden als kind?

'Restaurantbezoeken niet, feestmaaltijden wel. Aan het begin van het feest nam mijn vader de menukaart en hij duidde aan wat hij wel zou eten en wat ze hem niet moesten serveren. Het klinkt misschien wat verwaand, maar van hem konden de mensen dat verdragen, meneer Verbruggen mocht dat doen.'

Je vader is bijna 92 jaar oud geworden. Stonden er bijzondere vleesvervangers op het menu?

'Ik heb nooit vleesvervangers gezien. Dat bestond gewoon niet. Hij at erg veel fruit en groenten, ook haring en sprot stonden regelmatig op het menu. Hij koos, toen al, bewust voor de vette vissen die veel omega 3 bevatten. Verder waren melkproducten een belangrijk onderdeel van zijn dagelijkse voeding zoals yoghurt, platte kaas of gele pudding. Ik herinner me dat vader veel rauwkost at, tot rauwe aardappelen toe. Die werden dan eens in honing gedopt voor de smaak. Zelf kregen we ’s ochtends een bord verse aardbeiden voorgeschoteld en we dronken elke dag een glaasje versgeperst wortelsap.'

Heeft de overtuiging van je vader bij jou sporen nagelaten?

'Uiteraard. Als ik me niet lekker voel, zal ik een periode geen vlees eten. Hij heeft ervoor gezorgd dat ik niet geloof in vervangproducten voor vlees, ook vandaag nog niet. Ik ben geen vegetariër maar ik ben ook geen overtuigd vleeseter. Dat ik geen vegetariër gebleven ben, komt door mijn echtgenoot. Die vond het niet gezond om geen vlees te eten omdat je dan een tekort aan vitamine B krijgt. Maar mijn vader is er wel 91 jaar mee geworden. Ook zijn zeven jongere broers en zussen, die hem allemaal volgden in zijn overtuiging, zijn allemaal negentig jaar of ouder geworden.'

Mijn vader is 91 geworden als vegetariër, zonder de vleesvervangers die vandaag op de markt zijn.En jouw vijf kinderen, hoe leven die vandaag?

'Dat zijn geen vegetariërs, noch overtuigde vleeseters. Enkel mijn jongste zoon, dat is er eentje die wel elke dag zijn portie vlees nodig heeft. Toeval of niet, het is net zijn dochter die op dit moment overweegt om lactovegetariër te worden. Dat wil zeggen dat ze geen vlees meer zou eten en geen eieren meer.'

Jij bent uiteraard de uitgelezen persoon om informatie te geven over vegetarisch leven.

'Ik weet heel veel over vegetarisme, maar ook over helende kruiden zoals kurkuma en over andere diëten die je helpen genezen. Ik geef er regelmatig lezingen over. De informatie haalde ik uit de boeken van mijn vader en uit de vele schriften die hij ons naliet. Het zijn dan wel oude boeken, toch staan er heel wat waarheden in die ook vandaag nog van toepassing zijn. Alles komt terug, moet je weten. Zoals die omega 3, waar zoveel om te doen was de voorbije jaren, daar wist mijn vader ook al heel wat over. Het is een beetje zoals de kledingmode, die komt ook om de zoveel jaar eens terug.'

Dus je steunt je kleindochter die lactovegetariër wil worden?

'Lactovegetarisme is voor mij een stap te ver, die eieren en eiwitten heb je nodig. Ik vind dat dieet een beetje te fanatiek en fanatisme is nooit goed, dat heeft de geschiedenis al bewezen. Net als de geschiedenis al getoond heeft dat vegetarisme van alle tijden is, zij het met een andere motivatie. Mijn vader at geen vlees meer omdat hij zich er niet gezond bij voelde, later werden mensen vegetariër omdat ze tegen al dat dierenleed zijn en vandaag gaan jongeren vegetarisch eten in de strijd voor een beter klimaat.'

Bedankt voor het gesprek, Lut!

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!