Nieuwigheden erfrecht

Vorig jaar onderging het erfrecht een grondige modernisering. De belangrijkste veranderingen waren:

• Een groter beschikbaar deel: al je kinderen samen hebben recht op de helft van je vermogen, ongeacht het aantal kinderen dat je hebt. De andere helft mag je nalaten aan wie je wilt.
• Geen automatische reserve meer voor de ouders: iemand zonder kinderen kan vandaag heel zijn vermogen wegschenken of nalaten aan eender wie, zonder rekening te moeten houden met zijn ouders.
• Erfovereenkomsten: wie het ene kind bij leven meer bevoordeeld heeft dan een ander kind (bv. door dure studies te betalen), kan met een erfovereenkomst het evenwicht tussen de kinderen herstellen in de nalatenschap.
• Indexering van schenkingen: de notaris brengt voortaan schenkingen (zowel roerende als onroerende) in de nalatenschap volgens de waarde op het moment van de schenking, maar geïndexeerd tot het overlijden.

Verklaring tot behoud

Die indexering geldt automatisch voor al wie sinds 1 september 2018 is overleden of overlijdt, ook als de schenkingen voor die datum zijn gedaan! De nieuwe regels kunnen dus effecten hebben die je, op het ogenblik van de schenking, niet had voorzien. Daarom kan je er voorlopig nog voor kiezen om de oude schenkingsregels toe te passen.

Een voorbeeld.

Veronderstel dat Patrick twee kinderen heeft, Johan en Véronique. Patrick overlijdt op 30 september 2018. Aan zijn zoon Johan schonk Patrick veertien jaar geleden 50.000 euro. Aan Veronique, die veel jonger is, schonk Patrick pas in mei 2017 50.000 euro. Beide schenkingen zijn een voorschot op de erfenis van Patrick.

Als Patrick overlijdt, bedraagt zijn vermogen door financiële tegenslagen nog 40.000 euro. Hij wil de helft nalaten aan zijn vriendin. De andere helft of 20.000 euro komt toe aan zijn twee kinderen. Elk kind heeft recht op 10.000 euro.

Omdat Patrick na 1 september 2018 overlijdt, moet de notaris de waarde van de schenkingen indexeren tot op datum van zijn overlijden. Dat heeft tot gevolg dat de notaris de schenking aan Johan van 14 jaar geleden voor ruim 65.000 euro in rekening moet brengen. De recente schenking aan de dochter Véronique, wordt voor slechts 51.000 euro in de weegschaal geworpen of 14.000 euro minder.

Als de notaris dat in rekening brengt, heeft Johan na het overlijden van Patrick recht op 3.000 euro en krijgt dochter Véronique nog 17.000 euro.

Situatie voor 1 september 2018 behouden?

Als je wilt dat de notaris alleen rekening houdt met de waarde van de schenking op het ogenblik dat de schenking werd gedaan – niets meer of minder – dan moet je vóór 1 september 2019 naar de notaris stappen om een verklaring tot behoud af te leggen. De notaris zal de waarde van de schenkingen dan niet indexeren als je overlijdt.

In het voorbeeld krijgt elk kind naast 50.000 euro, dan nog 10.000 euro bij het overlijden van Patrick.

Ook in andere situaties kunnen de nieuwe waarderingsregels ongewenste effecten hebben, bijvoorbeeld als je aan één kind een bouwgrond schonk en aan een ander kind, ter compensatie, een som geld. Ook hier moet je een verklaring tot behoud afleggen als je liever alles bij het oude laat.

Meer informatie over de verklaring tot behoud vind je in deze brochure van notaris.be.

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!