Christian, je bent seksuoloog en je bent 73 jaar oud. Jouw leeftijd in combinatie met seksualiteit, dat wringt een beetje. Seks is taboe vanaf een bepaalde leeftijd. Hoe komt dat?

‘Ik kom uit een tijd waarin je blind en doof werd als je durfde te masturberen. Bovendien zou je er ook nog eens ruggenletsels aan overhouden als je stiekem toch eens masturbeerde. Dat is wat ouders vroeger aan hun kinderen vertelden. Seks is een zonde, dat zat er zo ingebakken. Bij veel generatiegenoten is dat vandaag nog steeds het geval. Daarom trek ik nu al negen jaar het land rond met de vaandel in de hand om het taboe te doorbreken. Ik probeer mensen duidelijk te maken dat ze moeten genieten van elke dag en van elk moment. We zijn nu eenmaal sekswezens.’

Merk je dat veel mensen van jouw generatie het moeilijk hebben om over seks te praten?

‘Zeker wel. Na een lezing kwam een ouder koppel naar me toe. Ze hadden met open mond de lezing bijgewoond en ze kwamen me bedanken. Ze dachten dat ze in zonde leefden omdat ze seks hadden, iets wat ze op alle manieren probeerden te verbergen voor de buitenwereld. Seks was in hun ogen iets voor jonge mensen, met een strak lichaam, zonder rimpels.’

Een ouder koppel probeerde voor de buitenwereld te verbergen dat ze nog seks hadden. Ze dachten dat ze in zonde leefden.

Dat komt natuurlijk omdat het in de media zo is. Seks en ouderen is een combinatie die we in de media niet meteen te zien krijgen.

‘Klopt. En het is nu net die ‘seksualiteit van de media’ die ik probeer weg te werken. Seksualiteit is niet enkel vagina, penis, erecties en prestaties. Het is veel meer dan dat, het is de hele beleving van ‘je zijn’. En dat is voor iedereen anders: voor de ene is dat een gemeende knuffel, voor de andere is dat een momentje voor zichzelf om te masturberen. Voor iemand die kanker heeft of gehad heeft, betekent seksualiteit nog iets anders. Mensen die met de ziekte te kampen kregen, moeten opnieuw op zoek naar zichzelf, naar zijn of haar mogelijkheden en naar een vorm van plezier dat het geblutste lichaam nog kan beleven.’

Het woord ‘senior' doet mensen vaak denken aan iemand die oud is en niets meer kan. Dat is uiteraard niet zo, maar hoe sta jij daar tegenover, vanuit jouw vak?

‘Senioren hebben de leeftijd van rijpheid en van verstand om over het leven te kunnen meespreken met de blutsen en de builen die ze meedragen. Maar dat is net het mooie, je leert leven met wat gekraak hier en daar maar je leerde ook meer te genieten. Als je senior bent, begin je eigenlijk aan het dessert van het leven, om niet te zeggen: het dessertenbuffet. Alles kan, alles mag en niets moet nog. Het is net op deze leeftijd dat seksualiteit een totaalbeleving wordt die veel intenser is dan bij twintigers. Je begint op maandag met het voorspel in de vorm van een streling, dinsdag ligt er een chocolaatje op bed en de dagen nadien volgen nog kleine verrassingen om dan vrijdag groot feest te houden.’

Rimpels en seks, het blijft toch een vreemde combinatie in de ogen van heel wat mensen …

‘En dat is ook hoe heel wat ouderen het zelf ervaren. Die beginnen de rimpels dan weg te spuiten zodat ze niet meer kunnen lachen en het voorhoofd strak te trekken zodat je niet meer ziet waar de haarlijn begint. Terwijl elke rimpel net een verhaal is. Als we alle rimpels wegspuiten, veeg je de hele geschiedenis van die persoon weg. En een vrouw zonder geschiedenis, is een vrouw zonder toekomst.’

Da’s mooi gezegd. Ik maak mijn vraag verder af.
… Vooral voor kinderen van ouderen die in een woonzorgcentrum verblijven, is het nog erg moeilijk om het gesprek over seksualiteit aan te gaan.

‘Niet enkel voor de familieleden, ook voor de verzorgden en de dokters is het nog te dikwijls taboe. Ik ijver voor een knuffelruimte in woonzorgcentra, een ruimte die toe kan en waar koppels kunnen doen wat ze willen. Ze kunnen er rustig samen seksualiteit beleven zonder gestoord te worden. Of nog makkelijker: voorzie deurhangers waarop staat ‘Nu even niet storen’.'

'Voor mensen met dementie is het vaak nog moeilijker. Kinderen zien dat hun moeder plots verliefd wordt op een man die ze niet kennen. Dikwijls vragen ze dan om hun moeder en de man ‘uit elkaar te halen’. Terwijl hun moeder met dementie niet meer de moeder is die ze vroeger kenden. Dus als zij zich vandaag gelukkig voelt als ze hand in hand zit met die ‘vreemde’ man die voor haar op dat moment een vertrouwd gezicht is, laat haar daar dan gelukkig mee zijn. Laat het toe.’

Als je senior bent, begin je aan het dessert van je leven. Of beter: het dessertenbuffet. 

Je geeft veel lezingen en je praat veel over seks en seksuele relaties. Je kreeg ongetwijfeld wel al eens de vraag of je zelf nooit zin hebt om vreemd te gaan?

‘Jawel. Elke ochtend lig ik naast een andere vrouw. Dan vallen de monden open als ik dat antwoord geef. Elke ochtend lig ik naast een vrouw die weer heel wat meegemaakt heeft, die in situaties terechtkwam die haar een beetje veranderden. Zo moet ik mijn partner elke ochtend opnieuw ontdekken. Ont-dekken en ont-moeten. Ont-moeten. Mooie taal hebben we, toch?’

Je bent dus geen fan van mensen die van de ene naar de andere partner fladderen?

‘Ik heb geen enkel probleem met swingers, zo lang ze er geen show van maken zoals ‘Temptation Island’ waar het puur om het vleselijke draait. Ik zeg dus: het vleselijke, niet het lichamelijke. En nadien afkomen met #Metoo. Laat iedereen seksualiteit beleven zoals die dat zelf wil. Ik ben ervan overtuigd dat vreemdgaan niet slecht is, op voorwaarde dat je weet dat je thuis het totaalpakket hebt, dat je weet waar je echt nood aan hebt. Zolang je maar waarden hebt in je leven en in je relatie. Die waarden zijn vandaag spijtig genoeg nogal dikwijls vervaagd.’

Verwacht niet dat je een tweede wederhelft tegenkomt. Maar blijf geen leven lang rouwen, dan ga je dood.

Ouderen die hun partner verliezen en alleen komen te staan, zien het dikwijls niet meer zitten om opnieuw een relatie op te bouwen. Ze blijven dan vaak alleen met vereenzaming als gevolg. Heb je tips voor hen?

‘Als je alleen valt, begint alles bij de zin van het leven. Je hebt een leven lang samen geleefd met je wederhelft, met de persoon die jou compleet maakte. Je kan niet verwachten dat je een tweede wederhelft tegenkomt. Je kan wel iemand tegenkomen om graag te zien, om samen leuke dingen te doen en om lichamelijkheid te beleven. Ik raad aan om een latrelatie aan te gaan, je hoeft niet opnieuw te gaan samenhokken of te trouwen. Zie elkaar voor de mooie dingen. Maar blijf geen leven lang rouwen want dan ga je dood.’

Eén van de zwaartepunten in je werk is seksualiteit bij het levenseinde. Wat houdt dat juist in?

‘Sterven doe je maar één keer dus dat moet goed zijn. We proberen meestal een feest te maken van euthanasie. Er is champagne, koekjes en taart. Het is vaak zo dat de persoon die gaat sterven niet meer kan praten. Maar niet praten, wil niet zeggen dat die niet kan communiceren. Op het einde vraag ik de familieleden om die persoon vast te nemen. Dat is seksualiteit in zijn reinste vorm: allemaal samen die ene persoon overdragen naar de andere kant. Dat is puur natuur.’

Mooi werk, dokter Vanhecke. Veel succes met alles wat je doet!

Grijze Goesting

Zorgbedrijf Antwerpen bracht onlangs het boek ‘Grijze Goesting’ uit waarin ook zij het taboe rond seksualiteit en ouderen willen doorbreken. Ontroerende, pittige, grappige en eerlijke verhalen van singles en (nieuwe) koppels, van hetero’s, holebi’s en transgenders, van oudere en jongere senioren, met of zonder beperking, thuis, in het ziekenhuis of in woonzorgcentra: ze doen een boekje open over hun intieme leven. 

21,95 euro, verkrijgbaar in de boekhandel en via www.deschakel.be.

Niets missen van SeniorenNet? Volg ons op Facebook en schrijf je gratis in voor onze digitale nieuwsbrief, SenNet Magazine!